Dưới góc độ pháp lý, Tiến sĩ - Luật sư Lê Bá Thường (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho rằng hành vi bị điều tra có nhiều dấu hiệu phù hợp với tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" được quy định tại Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015.
Theo luật sư Thường, đây là tội có cấu thành vật chất, nghĩa là tội phạm có cấu thành tội phạm vật chất được coi là hoàn thành từ thời điểm có thiệt hại xảy ra. Dấu hiệu bắt buộc của mặt khách quan của tội phạm bao gồm: Hành vi phạm tội, hậu quả do hành vi phạm tội gây ra và mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả do hành vi phạm tội gây ra.
Nếu cơ quan điều tra có kết luận xác định được mối quan hệ này, thì hành vi của Trương Ngọc Ánh có thể sẽ bị xem là đã hoàn thành cấu thành tội phạm và có thể đối diện với tội danh "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" được quy định tại Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015.
Cũng theo luật sư Thường, trong trường hợp giá trị tài sản chiếm đoạt từ 500 triệu đồng trở lên, người phạm tội phải đối diện mức án 12-20 năm tù, đồng thời có thể bị phạt tiền từ 10 triệu đến 100 triệu đồng, bị cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề hoặc bị tịch thu tài sản trong thời hạn 1-5 năm.
Theo luật sư Hạ Thị Thu Thảo (Đoàn Luật sư TP.HCM), kết quả điều tra ban đầu cho thấy trong quá trình điều hành Công ty Cổ phần Bất động sản Đất Rồng, bà Trương Ngọc Ánh đã sử dụng trái phép nguồn vốn của công ty, rút tiền phục vụ đầu tư cá nhân hoặc chuyển cho bên thứ ba, không đúng mục đích kinh doanh được phê duyệt.
 |
| Diễn viên Trương Ngọc Ánh tại Cơ quan công an TP.HCM. Ảnh: C.A. |
Ngoài ra, bị can bị cáo buộc không minh bạch trong báo cáo tài chính, che giấu thông tin với các nhà đầu tư nước ngoài, khiến hàng chục tỷ đồng bị thất thoát, "bốc hơi" không rõ lý do.
Theo luật sư Thảo, số tiền chiếm đoạt lên tới hàng chục tỷ đồng được xem là đặc biệt lớn, thuộc khung hình phạt quy định tại khoản 4 Điều 175 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017 và 2025). Ngoài khung hình phạt tù theo quy định, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền, cấm đảm nhiệm chức vụ, hành nghề nhất định hoặc bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Luật sư Thảo nhận định dù kết quả điều tra cuối cùng còn phụ thuộc vào chứng cứ, nhưng vụ việc này là lời cảnh tỉnh cho các doanh nghiệp, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản, nơi việc quản lý tài chính và dòng vốn đầu tư luôn tiềm ẩn rủi ro. "Minh bạch và quản trị tốt không chỉ là điều kiện để phát triển, mà còn là cách bảo vệ chính doanh nghiệp và nhà đầu tư khỏi rủi ro pháp lý", bà Thảo nhấn mạnh.
Yếu tố nước ngoài không làm thay đổi thẩm quyền xét xử
Một điểm đáng chú ý trong vụ án là nạn nhân có yếu tố nước ngoài, cụ thể là nhà đầu tư đến từ Ireland. Tuy nhiên, theo luật sư Lê Bá Thường, yếu tố này không làm thay đổi thẩm quyền xét xử.
Luật sư Thường phân tích: "Thẩm quyền giải quyết vụ án hình sự được xác định dựa trên nơi xảy ra tội phạm, không phụ thuộc vào quốc tịch của bị hại. Trong trường hợp này, hành vi vi phạm xảy ra tại Việt Nam nên vụ án thuộc thẩm quyền của Tòa án Việt Nam".
Việc có người bị hại là người nước ngoài chỉ ảnh hưởng đến thủ tục tố tụng, như: Quá trình tố tụng phải thực hiện bằng tiếng Việt, nếu người tham gia không biết tiếng Việt thì có quyền có phiên dịch (theo Điều 29 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015); Các văn bản tố tụng có thể phải gửi qua đường ngoại giao hoặc ủy thác tư pháp nếu người bị hại không có mặt tại Việt Nam.
Về vấn đề thu hồi, hoàn trả tài sản hoặc bồi thường thiệt hại được tiến hành cùng vụ án hình sự. Nếu việc xác định thiệt hại chưa đầy đủ, phần dân sự có thể tách riêng giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự (theo Điều 30 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015).
Tòa án có thẩm quyền xét xử vụ án hình sự là Tòa án nơi tội phạm được thực hiện. Trường hợp tội phạm được thực hiện tại nhiều nơi khác nhau hoặc không xác định được nơi thực hiện tội phạm thì Tòa án có thẩm quyền xét xử là Tòa án nơi kết thúc việc điều tra. Trong trường hợp này dù có yếu tố nước ngoài nhưng sự việc xảy ra trên lãnh thổ Việt Nam nên vẫn thuộc thẩm quyền của tòa khu vực nơi tội phạm được thực hiện là Việt Nam (khoản 1 Điều 269 Bộ luật tố tụng hình sự 2015).
Cảnh báo về quản trị doanh nghiệp và trách nhiệm pháp lý
Hai luật sư cùng chung nhận định rằng, dù vụ án vẫn trong giai đoạn điều tra, nhưng thiệt hại về tài sản và uy tín doanh nghiệp là không nhỏ. Vụ việc này một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của kiểm soát nội bộ, minh bạch dòng tiền và tách bạch tài sản cá nhân với tài sản doanh nghiệp – đặc biệt trong các công ty cổ phần có yếu tố góp vốn nước ngoài.
Luật sư Hạ Thị Thu Thảo cho rằng, mỗi doanh nghiệp nên coi tuân thủ pháp luật và minh bạch tài chính là điều kiện sống còn, không chỉ để phòng ngừa rủi ro pháp lý, mà còn để duy trì niềm tin của nhà đầu tư trong bối cảnh thị trường bất động sản đang chịu nhiều biến động.
Sách về Pháp luật
Cuốn sách "Công tác thi hành án hình sự thuộc trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp xã" giới thiệu phạm vi nghiên cứu về 3 vấn đề: Thi hành án treo, thi hành hình phạt cải tạo không giam giữ và áp dụng biện pháp tái hòa nhập cộng đồng tại địa phương. Cuốn sách đánh giá toàn diện cơ sở pháp lý về thi hành án hình sự, trọng tâm là về hình phạt và trách nhiệm của UBND cấp xã.
