Nhận kết quả xét nghiệm âm tính với SARS-CoV-2 sau khoảng một tuần điều trị Covid-19, chị C.P.T. (24 tuổi, trú tại Hoàng Mai, Hà Nội) dần bắt nhịp trở lại cuộc sống thường ngày của mình. Tuy nhiên, vài ngày qua, sau mỗi lần tắm gội, chị T. lại phải nhặt đi một nắm tóc rụng.
“Quay trở lại phòng tập gym, tôi cũng có cảm giác nhanh chóng đuối sức sau mỗi động tác dù trước đó đã sinh hoạt bình thường. Chân, tay của tôi trong những buổi tập như vậy đều cảm giác yếu và nhanh mỏi”, chị T. nói thêm.
Một triệu chứng khác cũng được chị T. phát hiện là chu kỳ kinh nguyệt đến chậm khoảng vài ngày. Tuy nhiên, chu kỳ này cũng ngắn hơn thông thường khá nhiều.
Trao đổi với Zing, bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm Oxy Cao áp Việt - Nga, Trung tâm Nhiệt đới Việt Nga, Bộ Quốc phòng, cho biết những vấn đề này có thể là triệu chứng của tình trạng rối loạn hệ thần kinh thực vật sau Covid-19.
Có thể kéo dài nhiều tuần sau khi khỏi Covid-19
Là người trực tiếp tham gia tư vấn cho các trường hợp mắc Covid-19 đang theo dõi, điều trị tại nhà, bác sĩ Hoàng cho biết những triệu chứng sau khi âm tính với SARS-CoV-2 đến từ rối loạn hệ thần kinh thực vật không đặc trưng nhưng cũng khá thường gặp.
“Thực tế, người bệnh trong quá trình mắc Covid-19 cũng đã có những triệu chứng này rồi. Tuy nhiên, nhiều người nghĩ chúng sẽ biến mất sau khi âm tính với virus. Suy nghĩ này không thực sự chính xác bởi các triệu chứng có thể kéo dài vài tuần, thậm chí cả tháng”, bác sĩ Hoàng nói.
Theo vị chuyên gia này, một số triệu chứng của rối loạn hệ thần kinh thực vật bao gồm:
Đầu tiên là cảm giác bồn chồn, lo lắng, dễ xúc động và khó ngủ. Tình trạng bồn chồn, lo lắng hay khó ngủ đều khá thường thấy khi bệnh nhân đang nhiễm SARS-CoV-2. Tuy nhiên, sau khi âm tính, việc dễ xúc động ngay cả trong những trường hợp không quá đặc biệt cũng xảy ra.
Thứ hai, người bệnh sau khi khỏi Covid-19 cũng dễ gặp các triệu chứng do thiếu máu lên não như nặng đầu, váng đầu, đi lại bồng bềnh, không tự tin và đặc biệt là giảm trí nhớ, khả năng tập trung kém.
 |
| Nhiều người có tình trạng rụng tóc sau khi khỏi Covid-19. Ảnh: NVCC. |
Thứ ba là tình trạng dễ mệt mỏi, mất sức, chân tay yếu khi làm việc, vận động. Bác sĩ Hoàng chia sẻ thêm thậm chí nhiều trường hợp có cảm giác bủn rủn chân tay và hết sau một thời gian ngắn.
Nhóm triệu chứng thứ tư được rất nhiều bệnh nhân gặp phải và nhờ bác sĩ Hoàng tư vấn là chân, tay lạnh nhưng đổ mồ hôi trộm.
“Nhiều trường hợp đêm ngủ ướt hết phần lưng. Một số bệnh nhân nữ thậm chí ướt toàn bộ phần ngực”, vị chuyên gia cho hay.
Thứ năm, một số người cũng có triệu chứng hồi hộp từng cơn, đánh trống ngực, thổn thức, kèm theo đó là tình trạng nghẹn, khó thở. Bác sĩ Hoàng nhận định các vấn đề này đều liên quan việc rối loạn co bóp của tim và phế quản.
 |
| Một F0 vừa khỏi Covid-19 tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương. Ảnh: Thạch Thảo. |
Nhóm triệu chứng thứ sáu là trào ngược dạ dày thực quản. Tình trạng này thường trở nên rõ ràng hơn với những người đã gặp từ trước.
Cuối cùng, nhiều phụ nữ sau khi khỏi Covid-19 gặp phải tình trạng rối loạn kinh nguyệt, rụng tóc, da xấu đi do thiếu hoặc rối loạn hormone. Việc rối loạn kinh nguyệt có thể khiến chu kỳ kéo dài, ngắn hơn hoặc thậm chí mất kinh trong vài tháng.
Theo bác sĩ Hoàng, những biểu hiện trên ở người vừa khỏi Covid-19 đều xuất phát từ hiện tượng rối loạn hệ thần kinh thực vật.
“Cơ thể chúng ta có 2 hệ thần kinh là chủ động (động vật) và thụ động (thực vật). Trong khi hệ thần kinh động vật quyết định các hoạt động có ý thức, hệ thần kinh thực vật lại liên quan sự co bóp của tim, phổi, tuyến mồ hôi,... ngay cả khi cơ thể đang ngủ, say hay bất tỉnh”, bác sĩ Hoàng nói.
Từ đây, vị chuyên gia này phỏng đoán nguyên nhân của tình trạng rối loạn hệ thần kinh thực vật hậu Covid-19 là các F0 khi mắc bệnh thường ăn, ngủ kém hơn. Bên cạnh đó, 2 biến chứng của Covid-19 thường gặp là phản ứng viêm và đông máu khi lan từ phổi ra khắp cơ thể cũng tác động tới tình trạng này.
“Bản thân SARS-CoV-2 không chỉ tấn công vào phổi. Chúng còn tác động tới hệ thần kinh, các dây thần kinh dẫn truyền. Các cơ quan này bị tổn thương và gây viêm”, bác sĩ Hoàng nhận định.
Hướng điều trị
Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng thường khuyên những người xuất hiện triệu chứng của rối loạn thần kinh thực vật hậu Covid-19 cố gắng vận động nhẹ nhàng, thường xuyên và vừa sức.
“Khi vận động, tập luyện thể dục, tinh thần của người bệnh cũng sẽ thoải mái hơn. Ngoài ra, việc tập luyện cũng đốt thêm năng lượng, tăng cường trao đổi chất, giúp họ ăn, ngủ ngon hơn qua đó nhanh chóng phục hồi”, bác sĩ này giải thích.
Các trường hợp này cũng được khuyến cáo dùng những loại thuốc hỗ trợ như vitamin, khoáng chất hoặc một số sản phẩm giúp giảm căng thẳng như an thần với thành phần thảo dược.
 |
| Người dân tại Hà Nội tập thể dục sau khi hết thời gian giãn cách. Ảnh: Nhật Sinh. |
Bác sĩ Hoàng cho biết thêm: “Một nhóm thuốc khác cũng giúp hỗ trợ bệnh nhân hậu Covid-19 là tăng cường tuần hoàn não do các triệu chứng này liên quan việc lưu thông máu kém. Ngoài ra, tôi cũng khuyên các bệnh nhân dùng thêm một số thực phẩm bổ sung chứa omega 3, kẽm, vitamin D”.
Một phương pháp cũng có thể ứng dụng để điều trị tình trạng này là thở oxy cao áp. Bệnh nhân được đưa vào một buồng oxy tinh khiết với áp suất cao hơn khoảng 1,5-2 lần thông thường. Việc làm này giúp oxy được phân phối tới các mô, cơ quan tốt hơn.
Thứ tư là sử dụng các biện pháp tâm lý. Theo bác sĩ Hoàng, những người quá lo lắng có thể tới gặp chuyên gia tâm lý để giải tỏa. Các hoạt động mang tới cảm giác dễ chịu như vẽ tranh, nghe nhạc, làm vườn, nấu ăn,... trong trường hợp người bệnh hứng thú, sẽ giúp mang lại cảm giác dễ chịu.
Cuối cùng, biện pháp đơn giản và được khuyến cáo nhiều nhất là việc điều chỉnh chế độ ăn uống.
“Bệnh nhân nên sử dụng các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, Ngoài ra, các loại hoa quả, cá,... đều mang đến hiệu quả tốt”, bác sĩ Hoàng gợi ý.
Theo vị chuyên gia này, nếu điều trị tốt, các triệu chứng của rối loạn hệ thần kinh thực vật sẽ ổn sau khoảng 3-4 tuần. Nhiều trường hợp biết cách điều chỉnh cuộc sống thậm chí không cần điều trị cũng có thể nhanh chóng lấy lại sức khỏe như trước.
“Tuy nhiên, với một số người mắc các triệu chứng này ở mức độ nặng, nếu không điều trị, chúng có thể diễn biến phức tạp hơn, gây khó giải quyết và ảnh hưởng tới nhiều chức năng của cơ thể”, bác sĩ Hoàng khuyến cáo.
