 |
Với những người dùng ôtô điện ở Na Uy, sự lo lắng mỗi lần nhìn vào đồng hồ báo pin khi lái xe trong thời tiết lạnh giá đã trở thành cảm giác quen thuộc. Philip Benassi, 38 tuổi, cũng là một trong số đó. Song cảm giác này không thể khiến anh từ bỏ loại phương tiện này.
Tương tự nhiều người dân Na Uy khác, sau nhiều năm lái xe, Benassi đã học được cách đương đầu với cảm giác ấy.
"Tôi không biết rõ về chiếc xe. Nhưng sau từng ấy năm, tôi biết khá rõ nó cần bao nhiêu kilowatt và hiểu rằng nó thay đổi rất nhiều tùy thuộc vào việc chiếc xe để qua đêm trong gara hay ngoài trời", anh nói với AFP.
Theo Tổng thư ký Hiệp hội Xe điện Na Uy Christina Bu, do điều kiện thời tiết khắc nghiệt, quốc gia này không phải địa điểm lý tưởng để phát triển xe điện.
“Tôi sống ở một quốc gia xa nằm xa về phía bắc, trải dài qua Vòng Bắc Cực với những con đường dài, hẻo lánh và khí hậu rất lạnh. Na Uy không phải nơi có nhiều tiềm năng nhất để bắt đầu cuộc cách mạng giao thông vận tải. Song xe điện đã trở thành một điều bình thường mới tại đây”, bà Bu chia sẻ trên Time.
Sự thay đổi không xảy ra một sớm một chiều, nhưng tốc độ của quá trình chuyển đổi đã khiến nhiều người kinh ngạc. Theo CBS, vào năm 2022, 80% doanh số ôtô mới ở Na Uy là xe điện. Một năm trước đó, Na Uy ghi nhận gần 65% ôtô du lịch mới bán là xe điện.
“Chúng tôi chỉ mất 10 năm để nâng tỷ lệ từ 1% lên 65%”, bà Bu nhấn mạnh, cho rằng chính phủ Mỹ cũng như các quốc gia khác nên tham khảo chính sách khuyến khích thay đổi của Na Uy.
Bất an
Theo AFP, Na Uy là nhà vô địch thế giới không thể bàn cãi khi nói đến các phương tiện không phát thải.
Để so sánh, ôtô điện chỉ chiếm 12,1% doanh số bán ôtô mới ở EU vào năm 2022, tăng từ 9,1% một năm trước đó, theo dữ liệu được Hiệp hội Nhà sản xuất ôtô châu Âu công bố vào tháng 1.
Theo New York Times, Na Uy đi trước Mỹ hơn một thập kỷ về tỷ lệ xe điện trong doanh số xe mới.
 |
| Một điểm bán xe của Tesla ở Lillestrom, Na Uy. Ảnh: Reuters. |
Benassi - nhân viên bán hàng của một công ty mỹ phẩm - gia nhập xu hướng này vào năm 2018. Trong chiếc Tesla S màu trắng, anh chạy khoảng 20.000-25.000 km/năm.
Giống hầu hết người mới sở hữu phương tiện chạy bằng điện, ban đầu anh đã có những giây phút bất an khi thấy đồng hồ đo pin sụt giảm nhanh chóng, với nguy cơ giảm xuống 0 trên một con đường quê vắng vẻ. Sau đó, anh dần quen với việc kiểm soát phương tiện này.
Benassi cho biết chiếc xe sử dụng nhiều pin hơn khi đỗ ngoài trời ở nhiệt độ có thể xuống tới -15 độ C. “Phải mất một thời gian, (chiếc xe) mới trở lại mức tiêu thụ bình thường”, anh chia sẻ.
Vào mùa lạnh, việc ôtô điện đi được bao xa còn tùy vào kiểu xe và nhiệt độ. "Nhưng (chủ xe) thường áp dụng các quy tắc sau đây: Sương giá khoảng -10 độ C sẽ giảm khoảng 1/3 phạm vi hoạt động so với thời tiết mùa hè, và thời tiết khắc nghiệt (-20 độ C trở lên) giảm tới một nửa", nhà tư vấn người Phần Lan Vesa Linja-aho cho biết.
“Nếu cất xe trong gara ấm áp, hiện tượng này có thể được giảm thiểu phần nào”, ông Linja-aho nói thêm.
Để khắc phục nhược điểm này, người lái phải lập kế hoạch lộ trình trước những chuyến đi dài, song các ứng dụng xe và mạng lưới hơn 5.600 trạm sạc nhanh và siêu tốc của Na Uy đã giúp quá trình này trở nên dễ dàng hơn.
Xe điện chiếm 54% số lượng đăng ký ôtô mới vào năm 2022 tại Finnmark - vùng Cực Bắc của Na Uy, nơi nhiệt độ có lúc giảm xuống -51 độ C. Do đó, có thể thấy vấn đề thời tiết không phải không thể vượt qua.
Các quốc gia Bắc Âu khác thường xuyên trải qua nhiệt độ lạnh giá cũng đứng đầu bảng xếp hạng thế giới về xe điện. Loại xe này chiếm khoảng 33% doanh số bán xe mới ở Thụy Điển và Iceland vào năm 2022.
"Ngày càng có nhiều ôtô điện mới có hệ thống làm nóng pin trước, điều này rất thông minh, giúp xe đi được quãng đường dài hơn và nếu được làm nóng trước khi sạc, ôtô cũng sẽ sạc nhanh hơn", bà Bu cho hay.
Bên cạnh đó, đây không phải vấn đề chỉ có ở xe điện.
"Thực tế, nếu trời rất, rất lạnh với nhiệt độ đóng băng thì đôi khi ôtô động cơ diesel không thể khởi động, nhưng ôtô điện lại khởi động được", bà nói.
“Mọi người đều có thể làm được”
Lý giải thành công của Na Uy, đại diện Hiệp hội Xe điện Christina Bu cho rằng đó không phải là nhờ điều kiện phù hợp hay “vì người Na Uy thân thiện hơn với môi trường và lo ngại về biến đổi khí hậu nhiều hơn”.
“Thay vào đó, chúng ta có thể tin tưởng vào các chính sách kích cầu mạnh mẽ được duy trì trong một thời gian dài. Xét cho cùng, cần có thời gian để điện khí hóa tất cả ôtô trên đường”, bà nói.
 |
| Một chiếc xe điện của BMW. Ảnh: Reuters. |
Theo bà, hầu hết ôtô sẽ được mua bán lại và những khách hàng trong thị trường ôtô cũ phụ thuộc vào sự lựa chọn của những người mua mới.
Do đó, việc chính phủ đánh thuế nặng doanh số bán ôtô mới gây ô nhiễm nhưng hoàn toàn không đánh thuế xe điện, đang giúp dòng xe này trở thành một lựa chọn cạnh tranh và hấp dẫn, dù chi phí sản xuất đắt hơn.
Chính sách giảm thuế lâu dài của Na Uy với ôtô điện đã tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển đổi, mặc dù chính phủ đã bắt đầu rút lại một số ưu đãi để bù đắp cho khoản thâm hụt ngân sách ước tính gần 40 tỷ kroner (tương đương 4 tỷ USD) vào năm 2022.
"Có một câu trả lời đơn giản cho thành công này ở Na Uy và đó là thuế xanh", bà Bu cho biết. "Chúng tôi đánh thuế những gì chúng tôi không muốn, cụ thể là ôtô chạy bằng nhiên liệu hóa thạch, và thúc đẩy những gì chúng tôi muốn - ôtô điện. Đơn giản vậy thôi".
"Nếu Na Uy có thể làm được điều này, những nước khác cũng có thể làm được", bà nói thêm.
Sách hay về bức tranh năng lượng thế giới
Để cung cấp cho độc giả những góc nhìn hay về tình hình năng lượng thế giới trong quá khứ, hiện tại và tương lai, Zing giới thiệu một số cuốn sách về chủ đề này, bao gồm: “Dầu mỏ, tiền bạc và quyền lực”, “Tham nhũng dầu mỏ - Thế lực nhiễu loạn thế giới” và “Năng lượng: Lịch sử nhân loại từ than củi tới hạt nhân”.
Độc giả có thể xem thêm tại đây.
