Nguy cơ lãng phí tại dự án bệnh viện nghìn tỷ ở Cần Thơ

Theo kết luận thanh tra, Dự án Bệnh viện Ung bướu Cần Thơ quy mô 500 giường, tổng mức đầu tư hơn 1.727 tỷ đồng, sử dụng vốn vay ODA Hungary (chiếm 80,66%) và vốn đối ứng địa phương (19,34%). Tuy nhiên, dự án đã phải dừng thi công từ tháng 7/2022 do hiệp định vay hết hiệu lực và không được gia hạn.

Thi công dang dở rồi "đắp chiếu"

Kết luận nêu rõ, hiệp định khung giữa Việt Nam - Hungary yêu cầu tối thiểu 50% hàng hóa có xuất xứ Hungary. Tuy nhiên, sự thiếu nhất quán từ phía Hungary khiến hiệp định vay lần đầu không có hiệu lực, còn hiệp định thay thế lại làm chậm tiến độ gần 2 năm.

Trong quá trình triển khai, Liên danh nhà thầu không đảm bảo tỷ lệ hàng hóa Hungary, đến khi dự án dừng lại chỉ có 1/123 thiết bị đạt xuất xứ Hungary (0,78%). Trách nhiệm được xác định thuộc về Liên danh nhà thầu (cung cấp thông tin sai lệch) và Sở Y tế Cần Thơ, chủ đầu tư, khi đã báo cáo sai tỷ lệ 50,07% hàng hóa Hungary.

Bên cạnh đó, hàng loạt vi phạm về thủ tục đầu tư và quản lý dự án bị nêu rõ: UBND TP Cần Thơ phê duyệt dự án khi chưa có ý kiến thống nhất của Bộ Y tế; Dự án nhóm A nhưng chỉ thiết kế 2 bước thay vì 3 bước theo quy định; Phê duyệt trước khi có đánh giá tác động môi trường; Chậm phê duyệt điều chỉnh thiết kế gần 2 năm, phát sinh hơn 11 tỷ đồng chi phí lưu kho hàng hóa.

Bệnh viện Ung bướu Cần Thơ "đắp chiếu" sau nhiều năm thi công dở dang.

Đáng chú ý, gói thầu EPC được chỉ định thầu nhưng không tuân thủ Luật Đấu thầu; hồ sơ kỹ thuật thiếu chính xác; hợp đồng ký kết không rõ ràng về xuất xứ thiết bị, mã hiệu, hãng sản xuất; nhà thầu nhiều lần thay đổi thiết bị mà không bị xử lý chế tài.

Đến thời điểm vốn vay hết hiệu lực (tháng 7/2022), khối lượng thực hiện mới đạt 21,3% giá trị hợp đồng. Thanh tra Chính phủ (TTCP) đánh giá dự án tiềm ẩn nguy cơ gây lãng phí nguồn vốn vay và ngân sách địa phương, khoảng 300 tỷ đồng giá trị đã thực hiện

Cơ quan thanh tra yêu cầu thu hồi hơn 3,8 triệu EUR tạm ứng cho Liên danh nhà thầu, đồng thời xác định trách nhiệm chính thuộc UBND TP Cần Thơ, Sở Y tế, các đơn vị tư vấn và cá nhân có liên quan.

Dự án cao tốc sai sót trong đấu thầu, chậm tiến độ

Dự án cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1 gồm nhiều dự án thành phần, trong đó thanh tra tập trung vào Dự án thành phần 2 (đoạn qua Cần Thơ) và Dự án thành phần 4, với tổng mức đầu tư lần lượt 9.725 tỷ đồng và 12.000 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ (TTCP) phát hiện hồ sơ mời thầu thiếu quy định về hành vi bị cấm, tiêu chí kỹ thuật và bảo đảm cạnh tranh. Hợp đồng với nhà thầu còn sử dụng nhà thầu phụ trái quy định. Chủ đầu tư chưa phê duyệt tiến độ chi tiết theo giai đoạn, không xử lý nhà thầu chậm tiến độ; tư vấn giám sát thiếu báo cáo định kỳ, không kiểm tra thường xuyên.

Về vốn đầu tư, đến nay Cần Thơ mới bố trí được 700/1.000 tỷ đồng vốn ngân sách địa phương, trong khi Ban quản lý dự án chưa kiểm soát chặt việc tạm ứng.

Nguồn vật liệu thi công là điểm nghẽn nghiêm trọng: nhiều mỏ cát chưa được cấp phép khai thác hoặc bị đình chỉ, dẫn đến chỉ 1/14 mỏ được sử dụng. Việc di dời hạ tầng kỹ thuật cũng chậm, hồ sơ thiết kế chưa được phê duyệt, 3 vị trí đường dây 220 kV chưa được di dời. Ban quản lý dự án chưa kiện toàn nhân sự, nhiều cán bộ hết hạn chứng chỉ hành nghề, có người ký hồ sơ nghiệm thu khi chứng chỉ đã hết hiệu lực.

Ban QLDA 2 (trước thuộc tỉnh Sóc Trăng) dùng mẫu hồ sơ yêu cầu không phù hợp, thiếu thiết bị thi công quan trọng, tổ chuyên gia đánh giá hồ sơ sơ sài, không yêu cầu làm rõ vật liệu, nhân sự, thiết bị. Tiến độ chậm nghiêm trọng ở hạng mục đắp nền đường, đe dọa không kịp hoàn thành vào tháng 7/2026 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Về nguồn vật liệu, các mỏ cát chưa được khảo sát thực tế nhưng UBND tỉnh Sóc Trăng vẫn phê duyệt dự án, vi phạm Luật Xây dựng. Sau đấu thầu mới bổ sung thêm 7 mỏ cát, cho thấy sự thiếu chuẩn bị và quản lý yếu kém. Đến tháng 7/2025, tỷ lệ giải ngân chỉ đạt 24,9% kế hoạch năm, buộc phải đề xuất giảm 1.500 tỷ đồng vốn trung ương.

Theo Thanh tra Chính phủ, nguyên nhân chủ yếu của tình trạng chậm trễ, sai phạm tại các dự án là do thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý, năng lực tổ chức yếu và vi phạm trong đấu thầu, giám sát hợp đồng.

Cơ quan thanh tra yêu cầu UBND TP Cần Thơ, Sở Y tế, Ban Quản lý các dự án và các đơn vị liên quan: Rà soát, kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân; Khắc phục sai phạm, đẩy nhanh tiến độ thi công; Bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn Nhà nước, tránh thất thoát, lãng phí.