Hawara Portrait Mummy No. 4 là xác ướp nổi tiếng được khai quật từ năm 1910 đến 1911, tại di chỉ Hawara của Ai Cập cổ đại. Đây là xác ướp thuộc Bảo tàng Nghệ thuật Block, Đại học Northwestern, Mỹ. Những nghiên cứu mới về xác ướp được xuất bản trên tạp chí Royal Society Interface ngày 25/11.
Xác ướp có niên đại vào khoảng đầu thế kỷ một sau Công nguyên, khi Ai Cập nằm dưới sự cai trị của La Mã.
Khi phát hiện ra xác ướp này, các nhà khoa học tìm thấy bức chân dung người phụ nữ bí ẩn được vẽ mặt ngoài chiếc quách. Tuy nhiên, mới đây, các nhà khoa học tại Trường Y Feinberg, Đại học Norhtwestern, Chicago, Mỹ, phát hiện bí mật hoàn toàn khác so với những gì họ tưởng tượng.
Nhờ các tia X siêu nhỏ nhắm vào các tiểu tiết của hài cốt, họ nhận thấy thi hài là của đứa trẻ 5 tuổi. Chụp X-quang răng, xương đùi cho thấy thi hài không có dấu hiệu chấn thương. Đây có thể là gợi ý cho nguyên nhân cái chết của đứa trẻ này.
Ngoài ra, bụng của đứa trẻ cũng có vật thể bí ẩn. Cách đây hai thập kỷ, các nhà khoa học đã tìm cách quét xác ướp này, tuy nhiên, hình ảnh có độ tương phản thấp, nhiều chi tiết khó nhìn thấy.
 |
| Bức chân dung bên ngoài chiếc quách, cho thấy đây là một phụ nữ trưởng thành. Ảnh: Stuart R. Stock. |
Sau khi hình dung toàn bộ cấu trúc của xác ướp, nhóm nghiên cứu tập trung các vùng cụ thể bằng cách sử dụng nhiễu xạ tia X. Stuart Stock, giáo sư nghiên cứu tế bào, sinh học phát triển tại Trường Y Feinberg cho biết lần đầu tiên phương pháp nhiễu xạ tia X được sử dụng cho một xác ướp nguyên vẹn.
Theo GS Stock: “Trong thời kỳ La Mã, ở Ai Cập, con người đã bắt đầu làm xác ướp với chân dung gắn ở mặt trước của chiếc quách. Hàng nghìn xác ướp theo cách này đã được tạo ra. Tuy nhiên, hầu hết chúng đã bị mất đi bức chân dung. Chỉ còn khoảng 100 - 150 bức chân dung đi kèm xác ướp còn sót lại khi khai quật”, Live Science dẫn lời.
Bức chân dung ở mặt trước chiếc quách của xác ướp là hình một phụ nữ trưởng thành. Tuy nhiên, kích thước thật của thi hài lại nhỏ hơn nhiều. Kết quả quét X-quang cũng xác nhận đây là xác ướp của một đứa trẻ, tuổi nhỏ đến mức nó chưa có mọc chiếc răng vĩnh viễn nào.
Cơ thể của đứa trẻ dài khoảng 937 mm, tính từ đỉnh hộp sọ đến lòng bàn chân. Các lớp bọc bên ngoài dày xấp xỉ 50 mm.
 |
| Nhiễu xạ tia X giúp các nhà nghiên cứu thu được hình ảnh toàn bộ cấu trúc cơ thể của xác ướp. Ảnh: Stuart R. Stock. |
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện 36 cấu trúc giống kim, 11 chiếc ở vị trí quanh đầu, cổ, 20 cái gần bàn chân và 5 vật thể trên thân. Nhiễu xạ tia X xác định đây là những dây hoặc chốt kim loại, có thể được thêm vào để cố định xác ướp.
GS Stock nói thêm điều thú vị khi học nghiên cứu xác ướp này là lớp trầm tích bất thường trong bọc của nó. Họ giả định đây có thể là bùn được các linh mục tham gia quấn băng cho xác ướp thêm vào.
Một phát hiện bí ẩn khác là vật thể hình elip nhỏ, dài khoảng 7 mm, được tìm thấy trong lớp bọc ở bụng. Vật thể lạ được đặt tên là Inclusive F. Ảnh chụp tia X hé lộ nó được làm từ CaCO3. GS Stock cho hay rất có thể đây là tấm bùa hộ mệnh vì trong quá trình ướp xác, cơ thể của đứa trẻ bị tổn thương.
Sau hành động sai lầm, các thầy tu thường đặt chiếc bùa hộ mệnh hình con bọ hung lên phần cơ thể bị thương tổn để bảo vệ người đó ở thế giới bên kia. Khối CaCO3 mới phát hiện có kích thước và vị trí giống một chiếc bùa hình bọ hung, ông Stock giải thích.
Tuy nhiên, độ phân giải của ảnh chụp CT không đủ cao để chỉ rõ các chi tiết chạm khắc trên vật thể. Vì vậy, nhóm tác giả chưa thể khẳng định nó là gì.
