Nhiễm giun rồng do đâu?

Giun rồng được gắp ra từ vết thương của người bệnh. Ảnh: Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật Hòa Bình.

Hơn 20 ca nhiễm giun rồng đã được ghi nhận tại Việt Nam trong giai đoạn 2020–2025, tập trung ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Yên Bái, Phú Thọ, Thanh Hóa và Hòa Bình. Phần lớn bệnh nhân là nam giới, trong độ tuổi lao động, có thói quen ăn thực phẩm thủy sinh sống hoặc chưa được nấu chín.

Theo bác sĩ chuyên khoa I Huỳnh Võ Quốc Kha, Phòng khám Dị ứng - Miễn dịch, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (cơ sở 3), giun rồng (Dracunculus medinensis) là một loại ký sinh trùng lây truyền qua đường tiêu hóa, chủ yếu qua nguồn nước ô nhiễm chứa copepod, loài giáp xác nhỏ mang ấu trùng giun.

Sau khi vào cơ thể, ấu trùng xuyên qua thành ruột, di chuyển đến mô liên kết và phát triển thành giun trưởng thành. Giun cái dài tới một mét, sống dưới da từ 9 đến 14 tháng trước khi chui ra ngoài qua các mụn nước, thường ở bàn chân. Khi tiếp xúc với nước, giun cái phóng thích ấu trùng mới, tiếp tục chu trình lây lan trong cộng đồng.

Bệnh diễn tiến âm thầm, giai đoạn đầu thường không có triệu chứng. Một năm sau khi nhiễm, người bệnh bắt đầu thấy sưng, đau, ngứa hoặc loét da. Nhiều trường hợp xuất hiện sốt, buồn nôn, phát ban hoặc tiêu chảy. Quá trình giun thoát ra có thể kéo dài đến 8 tuần, thậm chí lâu hơn nếu có nhiều con cùng lúc.

Dù hiếm gây không qua khỏi, giun rồng có thể gây biến chứng nặng như nhiễm khuẩn huyết, viêm mô tế bào, áp xe, tổn thương khớp hoặc hệ thần kinh. Nếu giun chết trước khi kịp thoát ra, xác ký sinh trùng có thể bị vôi hóa, gây viêm và đau kéo dài.

Việc chẩn đoán dựa vào triệu chứng lâm sàng điển hình là giun chui ra từ vết loét. Xét nghiệm máu có thể thấy tăng bạch cầu ái toan, trong khi hình ảnh X-quang có thể phát hiện giun vôi hóa trong mô mềm.

Hiện, bệnh này chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Phương pháp phổ biến là rút giun ra từ từ bằng kỹ thuật thủ công, kết hợp chăm sóc vết thương, dùng thuốc giảm đau, kháng viêm, kháng sinh tại chỗ hoặc toàn thân nếu có nhiễm trùng.

Bác sĩ Kha khuyến cáo phòng bệnh bằng cách ăn chín, uống sôi, tránh sử dụng thực phẩm thủy sinh sống và không tiếp xúc trực tiếp với nguồn nước dùng chung nếu nghi ngờ đang mắc bệnh.