Các căn bệnh về đường hô hấp như Covid-19 là nguyên nhân gây tử vong cao nhất trên thế giới. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các bệnh về đường hô hấp là nguyên nhân gây tử vong và biến chứng hàng đầu trên thế giới.
Theo thống kê trên Worldometers, sau hơn 2 năm bùng phát dịch Covid-19, hơn 462 triệu người đã nhiễm SARS-CoV-2, trong đó có gần 6,1 triệu trường hợp tử vong. Đến nay, nhiều nước đang chủ động thích ứng tốt với làn sóng dịch này, giảm tỷ lệ ca chuyển nặng, tử vong và từng bước trở lại cuộc sống trước đại dịch.
Khi phải ứng phó với dịch bệnh Covid-19, thế giới dường như giảm việc kiểm soát các bệnh đường hô hấp do mầm bệnh khác gây ra như lao, viêm phổi, cúm. Thực tế, những căn bệnh này có khả năng lây lan, truyền nhiễm rất cao, tấn công, ảnh hưởng cuộc sống của con người. Hàng năm, thế giới vẫn ghi nhận rất nhiều trường hợp tử vong vì những vấn đề này.
Viêm phổi
Theo India Times, viêm phổi do virus, vi khuẩn hoặc nấm gây ra. Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae type B (Hib), virus hợp bào hô hấp và Pneumocystis jiroveci là những loại mầm bệnh phổ biến gây ra bệnh viêm phổi. Căn bệnh này chiếm 14% số ca tử vong ở trẻ em hàng năm.
Bệnh viêm phổi rất dễ lây lan. Theo WHO, virus và vi khuẩn thường được tìm thấy trong mũi hoặc họng của trẻ, có thể lây nhiễm sang phổi nếu trẻ hít phải. Chúng cũng có thể lây lan qua các giọt truyền trong không khí khi ho hoặc hắt hơi. Ngoài ra, viêm phổi có thể lây lan qua đường máu, đặc biệt là trong và một thời gian ngắn sau khi sinh.
 |
| Viêm phổi chiếm 14% số ca tử vong ở trẻ em hàng năm. Ảnh: Firstcryparenting. |
Các triệu chứng phổ biến của viêm phổi là khó thở và/hoặc đau khi thở. Các túi nhỏ trong phổi được gọi là phế nang chứa đầy mủ và chất lỏng làm hạn chế khả năng thở của người bệnh.
Các triệu chứng khác của viêm phổi là đau ngực, ho, mệt mỏi, thân nhiệt thấp, buồn nôn, tiêu chảy, nôn mửa, đổ mồ hôi và ớn lạnh.
Bệnh lao
Bệnh lao do vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra. Theo WHO, đây là căn bệnh truyền nhiễm giết người hàng đầu thế giới. "Tổng cộng 1,5 triệu người chết vì bệnh lao vào năm 2020 (bao gồm 214.000 người nhiễm HIV). Trên thế giới, lao là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 13 và là nguyên nhân lây nhiễm đứng hàng thứ hai sau COVID-19 (trên cả HIV / AIDS)", WHO cho biết vào tháng 10/2021.
Khoảng 50% trường hợp lao được tìm thấy trên toàn thế giới là ở Bangladesh, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Nigeria, Pakistan, Philippines và Nam Phi.
Nếu được chẩn đoán sớm, bệnh lao có thể được điều trị và chữa khỏi. Bệnh lao được phát hiện khi ho ra máu và chất nhầy kéo dài hơn ba tuần. Một số triệu chứng khác của bệnh lao là đau ngực, khó thở, sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi, sốt, đổ mồ hôi ban đêm và ớn lạnh.
Bệnh cúm
Theo Quỹ Quốc gia về các bệnh truyền nhiễm (NFID) của Mỹ, cảm cúm là căn bệnh có nhiều triệu chứng dễ nhầm tưởng với Covid-19. Có 4 loại virus cúm theo mùa là A, B, C và D, do đó, đây là căn bệnh xảy ra quanh năm.
Virus cúm lây lan chủ yếu từ người này sang người khác thông qua ho hoặc hắt hơi. Ngoài ra, dù ít phổ biến hơn, chúng cũng có thể lây lan khi bạn chạm vào bề mặt bị ô nhiễm và sau đó chạm vào miệng, mắt hoặc mũi. Người mắc cúm có thể truyền virus cho người khác ngay cả trước khi họ xuất hiện các triệu chứng và trong một tuần hoặc hơn sau khi các triệu chứng bắt đầu.
Báo cáo của WHO cho biết: "Trên toàn thế giới, dịch cúm hàng năm được ước tính dẫn đến khoảng 3-5 triệu ca bệnh nặng và khoảng 290.000-650.000 ca tử vong".
Các triệu chứng phổ biến của bệnh cúm là sốt, ho khan, nhức đầu, đau cơ và khớp, mệt mỏi, chảy nước mũi và đau họng. Nếu ho kéo dài hơn 2 tuần, bạn nên đi xét nghiệm cúm. Mặc dù thường nhẹ và nhanh khỏi, bệnh cúm vẫn có thể gây biến chứng nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến tử vong.
Cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh cúm là tiêm vaccine hàng năm. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) khuyến cáo mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên nên tiêm phòng hàng năm. Việc tiêm phòng cúm đặc biệt quan trọng trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn hoành hành. Thời điểm tốt nhất để tiêm phòng cúm là vào đầu mùa thu, trước khi virus cúm bắt đầu lây lan trong cộng đồng.
 |
| Cúm là căn bệnh hô hấp có thể xảy ra quanh năm. Ảnh: Lifesize. |
Bệnh sởi
Đây là căn bệnh truyền nhiễm khiến gần 1.40.000 ca tử vong trên toàn thế giới vào năm 2018. Bệnh sởi do loại virus thuộc họ paramyxovirus gây ra, có thể lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp và không khí.
Sởi là bệnh hô hấp rất dễ lây lan, có thể dẫn đến các biến chứng nặng, đôi khi vĩnh viễn, bao gồm viêm phổi, co giật, tổn thương não và thậm chí tử vong.
Bệnh sởi do loại virus sống trong dịch nhầy mũi họng của người bệnh gây ra và dễ lây lan qua đường thở, ho, hắt hơi. Khi một người nào đó bị bệnh sởi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt bắn sẽ phun vào không khí (người khác có thể hít phải chúng) hoặc rơi xuống một bề mặt, khi đó, virus vẫn hoạt động và lây nhiễm trong vài giờ.
Bệnh sởi dễ lây lan đến mức nếu một người mắc bệnh, có tới 90% những người gần gũi với người đó chưa được miễn dịch cũng sẽ bị nhiễm virus. Những người bị nhiễm bệnh có thể lây bệnh sởi cho người khác từ 4 ngày trước đến 4 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng.
Sốt cao, thường bắt đầu từ 10 đến 12 ngày sau khi tiếp xúc với virus, chảy nước mũi, ho, chảy nước mắt, có đốm trắng nhỏ bên trong má là một số triệu chứng phổ biến của bệnh sởi. Sau vài ngày nhiễm trùng, phát ban xuất hiện trên mặt và cổ, biến mất sau 5-6 ngày.
