Bí quyết sống thọ là điều mà nhiều người săn đón. Các nghiên cứu đã chỉ ra chế độ ăn uống lành mạnh góp phần giúp chúng ta sống lâu hơn, tránh được nhiều bệnh tật.
Tuy nhiên, một số loại thực phẩm có thể tổn hại cho sức khỏe bằng cách gây rối loạn tế bào telomere. Telomere có nhiệm vụ bảo đảm sự bền vững của chromosome (phân tử DNA đóng gói theo dạng xoắn kép), chống lại thoái hóa tế bào, sự tái tổ hợp sai lạc và có vai trò điều hòa gene.
Theo Đại học Khoa học Y tế Utah, Mỹ, khi các tế bào tái tạo, telomere sẽ ngắn lại theo thời gian. Khi telomere ngắn lại, nó có thể kích hoạt các tế bào hoạt động sai và chết đi. Các telomere ngắn hơn cũng có liên quan tình trạng ung thư, bệnh tim mạch.
Các nghiên cứu cũng chỉ ra 4 loại thực phẩm dưới đây có thể góp phần rút ngắn telomere, gián tiếp giảm tuổi thọ của chúng ta. Vì vậy, các chuyên gia y tế khuyến cáo nên hạn chế ăn những thực phẩm này để có cuộc sống lâu dài, khỏe mạnh.
Nước ngọt có gas
Soda có đường là kẻ thù giết chết các telomere. Một nghiên cứu được công bố tạp chí American Journal of Public Health dựa vào phân tích 5.309 người trưởng thành phát hiện nếu mỗi ngày một ly soda, nước ngọt có gas 600 ml, chúng ta sẽ bị lão hóa thêm 4,6 năm tuổi thọ.
Mặc dù các tác giả không tìm thấy mối liên hệ giữa telomera và soda ăn kiêng. Dù vậy, nhóm chuyên gia vẫn cho rằng thức uống này không tốt cho sức khỏe về lâu dài. Nghiên cứu cũng cho thấy uống soda ăn kiêng hàng ngày cũng liên quan nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type II cao hơn 67%. Chất tạo ngọt nhân có thể làm tăng cảm giác thèm ăn đường nhiều hơn.
 |
| Nước ngọt có gas, soda là đồ uống chứa nhiều đường, góp phần gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm và giảm tuổi thọ. Ảnh: Freepik. |
Thực phẩm đã qua chế biến
Thực phẩm, thịt đã qua chế biến như xúc xích, pepperoni đã được chứng minh khiến chúng ta chết sớm hơn. Một nghiên cứu năm 2008 đăng trên tạp chí The American Journal of Clinical Nutrition xem xét tác động của nhiều nhóm thực phẩm khác nhau lên độ dài của telomere. Khoảng 840 tình nguyện viên đã tham gia nghiên cứu này.
Các tác giả phát hiện những người ăn một hoặc nhiều khẩu phần thịt chế biến mỗi tuần có lượng telomere ngắn hơn nhóm không ăn bất kỳ loại thịt chế biến nào.
Trong khi đó, một nghiên cứu khác của Đại học Michigan, Mỹ, cũng tìm ra kết quả tương tự. Sau khi phân tích hơn 5.800 loại thực phẩm, họ phát hiện ăn một chiếc xúc xích có thể khiến bạn mất 36 phút sống khỏe mạnh. Ngược lại, ăn các loại hạt có thể giúp chúng ta tăng thêm 26 phút tuổi thọ. Bánh mì bơ đậu phộng - mứt trái cây có thể kéo dài thêm 33 phút cuộc đời. Con số này ở người ăn cá hồi nướng, bơ đậu phộng là thêm 10-15 phút.
 |
| Xúc xích, pate đóng hộp, salami... chứa nhiều chất bảo quản, dễ gây hại thận, béo phì và giảm tuổi thọ. Ảnh: iStock. |
Ngoài ra, những thực phẩm đóng gói và chế biến sẵn chứa nhiều chất phụ gia, chất bảo quản, muối dư thừa, chất béo chuyển hóa và đường. Đây đều là chất có tác động xấu tới sức khỏe. Theo một nghiên cứu được thực hiện bởi Đại học Loma Linda, Mỹ, trên 75.000 tình nguyện viên, người ăn nhiều thực phẩm đóng gói, chế biến sẵn có nguy cơ tử vong sớm cao hơn.
Loại thực phẩm này cũng liên quan các rối loạn như tiểu đường, bệnh tim mạch, phổi tắc nghẽn mạn tính, vấn đề thần kinh, sa sút trí tuệ, Parkinson và tăng nguy cơ đột quỵ.
Thịt đỏ
Ăn nhiều thịt đỏ, như bánh mì kẹp thịt và beefsteak, từ lâu đã có liên quan đến bệnh tim, ung thư. Thói quen này cũng ảnh hưởng độ dài của telomere. Trong nghiên cứu trên tạp chí Clinical Nutrition, những con chuột thí nghiệm được cho ăn các chế độ ăn khác nhau gồm thịt bò hoặc thịt gà trong bốn tuần. Nhóm ăn nhiều thịt đỏ hơn có hiện tượng chiều dài telomere trong tế bào ruột kết giảm nhiều hơn. Nhóm ăn thịt trắng cũng bị ngắn telomere nhưng tốc độ chậm hơn so với thịt đỏ.
Tin tích cực mà nghiên cứu này phát hiện ra là chế độ ăn chứa các loại carbs tốt (kháng tinh bột) giúp đốt cháy chất béo giúp làm giảm tác động tiêu cực của thịt đỏ với telomere. Một số loại kháng tinh bột được khuyến cáo nên ăn là đậu lăng, chuối.
 |
| Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo chúng ta nên ăn thịt trắng như ức gà, vịt, ngang, ngỗng để giảm nguy cơ mắc bệnh lý nguy hiểm. Ảnh: Alamy. |
Rượu bia
Giống thịt đỏ, rượu bia và các chất kích thích nói chung đều có tác động xấu tới sức khỏe về lâu dài. Một nghiên cứu được trình bày tại Hội nghị thường niên của Hiệp hội Nghiên cứu Ung thư Mỹ năm 2010 cho thấy rượu có thể làm tăng tốc độ rút ngắn telomere.
Nhóm tác giả xem xét DNA huyết thanh của những người lạm dụng rượu (22% uống 4 ly rượu trở lên mỗi ngày) và nhóm sử dụng rượu vừa phải. Kết quả cho thấy telomere ngắn hơn đáng kể ở những người nghiện rượu. Thậm chí, nó chỉ bằng 50% so với nhóm không lạm dụng rượu bia.
Ngoài ra, theo Tổ chức Thận Quốc gia Mỹ, uống nhiều hơn 4 ly rượu, bia mỗi ngày làm tăng gấp đôi nguy cơ mắc các bệnh thận mạn tính. Nguy cơ mắc bệnh còn cao hơn ở những người uống vừa uống nhiều rượu bia vừa hút thuốc. Nếu cùng hút thuốc, nghiện rượu nặng, nguy cơ này cao gấp 5 lần.
