Phát hiện loại virus mới gây ra viêm gan

Bệnh viêm gan thường do virus viêm gan A, B và C gây ra. Ảnh: MedicineNet.

Theo trang The Print, các nhà khoa học từ Viện Pasteur, Bệnh viện Necker-Enfants Malades (AP-HP), Inserm tại Viện Imagine, Đại học Paris Cite và trường Thú y Quốc gia Alfort (EnvA) đã thực hiện nghiên cứu và xác định loại circovirus chưa từng biết đến này.

Trang The Print thông tin Circovirus là một họ virus nhỏ, DNA có sức đề kháng cao. Nó được xác định lần đầu vào năm 1974 ở nhiều loài động vật khác nhau, gây ra các vấn đề về hô hấp, thận, da liễu và sinh sản.

Tuy nhiên, ở nghiên cứu lần này, HCirV-1 lại là một loại virus mới, khác xa với các circovirus đã biết ở động vật. Nó được chứng minh là có liên quan đến việc tổn thương gan của một bệnh nhân đang điều trị ức chế miễn dịch. Do đó, phát hiện về circovirus đầu tiên ở người có liên quan đến bệnh viêm gan đã được công bố trên tạp chí Các bệnh truyền nhiễm mới nổi vào hôm 3/1/2023.

Quá trình tìm ra virus mới

Việc virus truyền từ động vật sang người thường xuyên được báo cáo trong các tài liệu khoa học, tuy nhiên, rất hiếm khi một loại virus mới lại được xác định ở một bệnh nhân châu Âu. Không những vậy, đây còn là circovirus đầu tiên liên quan đến bệnh viêm gan ở người.

"Bệnh nhân bị viêm gan mạn tính không rõ nguyên nhân, ít triệu chứng. Cô cấy ghép tim phổi vào 17 năm trước và được theo dõi thường xuyên cho đến nay. Chúng tôi đã tiếp cận số lượng lớn các mẫu nghiên cứu trong vài năm, do đó việc xác định được loại virus mới này là điều hoàn toàn bất ngờ", giáo sư về Virus học Marc Eloit, tác giả nghiên cứu, Trưởng phòng thí nghiệm khám phá mầm bệnh của Viện Pasteur, trường Thú y Quốc gia Alfort (EnvA), giải thích.

Phòng thí nghiệm của ông Eloit chuyên xác định mầm bệnh ở những bệnh nhân nghi nhiễm trùng nặng chưa rõ nguyên nhân. Tháng 3/2022, giáo sư Eloit phối hợp cùng khoa Vi sinh lâm sàng tại Bệnh viện Necker-Enfants Malades (AP-HP) giải trình tự các mẫu mô bệnh lý của bệnh nhân nữ 61 tuổi đang điều trị ức chế miễn dịch, mắc bệnh viêm gan không xác định nguyên nhân, để tìm kiếm các trình tự vi khuẩn.

Cụ thể, những trình tự RNA (axit ribonucleic) chiết xuất từ các mô sẽ được phân tích và so sánh với trình tự của các vi khuẩn đã biết.

"Mục đích của việc này là để xác định các trình tự đáng chú ý trong số tất cả trình tự thu được, nhưng việc này giống như mò kim đáy bể vậy", ông Marc Eloit nói.

Theo đó, hàng nghìn trình tự RNA được phân tích song song bằng cách sử dụng các kỹ thuật giải trình tự thông lượng cao mNGS (metagenomic next-generation sequencing) và nhiều thuật toán phức tạp. Sau khi loại trừ những nguyên nhân phổ biến, các nhà khoa học đã xác định được một loại circovirus hoàn toàn mới và tạm thời đặt tên nó là circovirus ở người 1 (HCirV-1).

Sự liên quan của HCirV-1 với bệnh viêm gan đã được chứng minh bằng cách phân tích các mẫu lấy từ bệnh nhân trong những năm trước. Kết quả cho thấy bộ gene của virus HCirV-1 không được phát hiện trong các mẫu máu từ năm 2017 đến 2019, nồng độ của nó đạt đỉnh vào tháng 9/2021.

Đối với tế bào gan bị nhiễm bệnh, virus cũng được chứng minh là nhân lên từ 2 đến 3% và khi HCirV-1 sử dụng tài nguyên trong tế bào gan để nhân lên, nó sẽ phá hủy tế bào.

Từ tháng 11/2021 trở đi, sau khi điều trị bằng thuốc kháng virus, men gan của bệnh nhân đã trở lại mức bình thường, cho thấy sự kết thúc của quá trình ly giải tế bào gan.

Viêm gan không rõ nguyên nhân gây ra khó khăn cho việc điều trị của bác sĩ. Ảnh: OSF HealthCare.

Viêm gan không rõ nguyên nhân vẫn là thách thức lớn

Trang The Print nhận định chẩn đoán viêm gan không rõ nguyên nhân vẫn là một thách thức lớn. Nó thể hiện qua cảnh báo của WHO, các trường hợp viêm gan cấp tính được báo cáo ở trẻ em tại Vương quốc Anh và Ireland vào tháng 4/2022.

"Chúng ta cần biết nguyên nhân gây viêm gan, đặc biệt là có phải do virus hay không thì mới đưa ra hướng điều trị phù hợp cũng như theo dõi bệnh nhân hiệu quả. Việc xác định loại virus mới này và phát triển cách xét nghiệm có thể được thực hiện ở bất kỳ phòng thí nghiệm bệnh viện nào. Từ đó cung cấp một công cụ mới để chẩn đoán và theo dõi bệnh nhân viêm gan", bà Anne Jamet, đồng tác giả nghiên cứu, thuộc khoa Vi sinh lâm sàng tại Necker-Enfants Malades Hospital (AP-HP) và liên kết với Inserm, nói.

Trang The Print thông tin trước kia, mọi người chỉ biết đến một số circovirus gây bệnh ở động vật (đặc biệt là lợn). Đây là loại circovirus đầu tiên được biết là gây bệnh cho người. Các triệu chứng của bệnh nhân vẫn còn nhẹ; virus có thể được xác định vì bệnh nhân đang được theo dõi chặt chẽ sau ca cấy ghép kết hợp của bản thân.

Hiện nay, nguồn gốc và nguồn lây nhiễm của virus (tiếp xúc, thực phẩm...) vẫn chưa được xác định. Sau quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học đã phát triển một xét nghiệm PCR cụ thể để chẩn đoán căn nguyên của bệnh viêm gan không rõ nguồn gốc. Ngoài ra, một xét nghiệm huyết thanh cũng đang được phát triển.

"Những kết quả trên cho thấy tầm quan trọng của loại phân tích trình tự trong việc xác định các mầm bệnh mới hoặc không mong muốn. Điều quan trọng đối với các bác sĩ lâm sàng là họ phải biết liệu nhiễm trùng có phải do virus hay không, từ đó mới có thể điều chỉnh phương pháp điều trị cho phù hợp", ông Marc Eloit kết luận.