Đại dịch đã nêu bật vô vàn thách thức của những người mẹ đi làm.
Trong 2 năm qua, hàng triệu người rời bỏ lực lượng lao động. Trong đó, nhiều phụ nữ cảm thấy kiệt sức hoặc đình trệ trong sự nghiệp khi vừa làm việc, vừa chật vật xoay sở việc nhà và chăm sóc con cái.
Tuy nhiên, các nhà xã hội học gần đây phát hiện rằng ngay cả ở giai đoạn mới vào nghề, những phụ nữ có học vấn tốt và chưa lập gia đình cũng bị thiệt thòi, bởi họ thường bị định kiến là thiếu khả năng lãnh đạo, theo The Washington Post.
 |
| Phụ nữ luôn bị nhìn nhận không đủ năng lực lãnh đạo. Ảnh: CoWomen. |
Những phụ nữ này thường bị coi là “quá nam tính” cho vị trí lãnh đạo, trong khi đàn ông độc thân có đặc điểm tương tự lại được đề cao. Họ cũng bị cho là thiếu đặc điểm lãnh đạo “vì lợi ích chung, biết quan hệ” như mong đợi.
“Mọi sự bất bình đẳng giới đều dựa trên vai trò làm mẹ của phụ nữ. Đó là câu chuyện có thật và nó đang xảy ra. Nhưng đồng thời, còn một vấn đề khác liên quan đến kỳ vọng giới tính, bất kể người đó chọn kết hôn hoặc có con hay không”, Jennifer Merluzzi, Phó giáo sư tại Trường Kinh doanh của Đại học George Washington, cho biết.
Rào cản
Đã có nhiều nghiên cứu, tài liệu chứng mình những rào cản khác nhau mà phụ nữ phải đối mặt tại nơi làm việc.
 |
| Dù có chung phẩm chất và năng lực, nam giới thường được đánh giá cao hơn nữ giới. Ảnh: Fauxels/Pexels. |
Các nghiên cứu phát hiện rằng phụ nữ ở những công ty do nam giới thống trị có tỷ lệ phân biệt đối xử cao hơn; rằng đàn ông tin nam giới là những nhà lãnh đạo tốt hơn phụ nữ; và phụ nữ da màu nói riêng phải đối mặt với nhiều kiểu công kích hơn.
Nhưng cho đến nay, có rất ít nghiên cứu tập trung vào nhóm phụ nữ độc thân tại nơi làm việc, và chỉ mới trong khoảng một thập kỷ trở lại đây.
Bà Merluzzi và đồng tác giả là Damon J. Phillips ghi nhận những phát hiện của mình trong khi tiến hành nghiên cứu hàng trăm sinh viên MBA tại 5 trường kinh doanh hàng đầu đã tốt nghiệp vào năm 2008 và 2009.
“Chúng tôi tình cờ phát hiện rằng những phụ nữ độc thân rất giỏi với kỹ năng phân tích cao - những người có thể trở thành CEO và lãnh đạo của công ty trong tương lai - phải chịu kiểu trừng phạt kỳ lạ này”, phó giáo sư nói.
Ở cuộc nghiên cứu đầu tiên, họ tạo một khảo sát với hàng trăm sinh viên tại một trường đại học.
Cuộc khảo sát đã hỏi về 2 ứng viên độc thân với sơ yếu lý lịch y hệt nhau tại một ngân hàng đầu tư. Một người tên là Anne, và người kia tên là Tim.
Những sinh viên trả lời khảo sát cho rằng Anne “quá phân tích sâu sắc, không có kỹ năng trở thành nhà lãnh đạo, điều này sẽ cản trở khả năng điều hành nhân viên của cô ấy”.
“Nhưng khi xem xét Tim, họ lại có xu hướng đề bạt anh thăng chức. Với nam ứng viên này, những phẩm chất đó lại là nền tảng để trở thành lãnh đạo giỏi”.
Nghiên cứu thứ 2 kiểm tra sự phát triển nghề nghiệp của 2 nhóm khác nhau của sinh viên tốt nghiệp MBA từ cùng một chương trình kinh doanh.
Một lần nữa, phụ nữ độc thân có kỹ năng phân tích nổi trội lại bị kìm kẹp nhiều nhất về khả năng lên chức.
 |
| Phụ nữ có khả năng phân tích sâu sắc lại bị coi là "quá đàn ông". Ảnh: Christina Morillo/Pexels. |
Vô vàn thách thức
Renee Cohen, sống ở Los Angeles (bang California, Mỹ), cho biết cô gặp phải những thành kiến đối với phụ nữ độc thân trong suốt sự nghiệp của mình - đầu tiên là trong giới truyền thông thể thao, và sau đó là một nhà hoạch định tài chính.
“Đầu tiên, bạn phải đi học, tìm chồng, kết hôn và sinh con. Đó là quá trình tuần tự đã được định sẵn. Sau đó, bạn bước vào môi trường công ty, nơi có đủ kiểu thành kiến nếu bạn có vài tham vọng trong công việc. Thật khó để phụ nữ thăng tiến trong sự nghiệp”, cô nói.
Cohen cũng cảm thấy rằng phụ nữ độc thân gặp nhiều áp lực hơn khi phải làm việc muộn hoặc gánh vác nhiều trách nhiệm hơn.
“Tôi sẽ không làm thêm việc chỉ vì bạn nghĩ tôi độc thân, có nhiều thời gian hơn và nên ở lại văn phòng tới 21h. Điều đó không hợp lý chút nào”, cô chia sẻ.
Một phần lý do khiến Cohen chuyển sang nghề lập kế hoạch tài chính là để giúp những phụ nữ khác có quyền hơn về tiền bạc.
 |
| Đại dịch khiến nhiều phụ nữ rời khỏi lực lượng lao động do phải quán xuyến gia đình. Ảnh: Ketut Subiyanto/Pexels. |
Khi một nam đồng nghiệp hỏi cô muốn làm việc với loại khách hàng nào, Cohen đáp rằng cô muốn tìm những người như mình - ở độ tuổi 30 và phải tự quản lý tài chính.
Cohen (hiện 43 tuổi) nhớ rằng người đàn ông kia đáp lại: “Tại sao cô lại muốn giúp những phụ nữ độc thân lập kế hoạch tài chính? Họ cần dùng tiền để làm gì?”.
Theo nghiên cứu của Merluzzi và Phillips, chính những kiểu định kiến đó ảnh hưởng đến sự thăng tiến sự nghiệp của phụ nữ.
Các nhà nghiên cứu cũng lưu ý rằng phụ nữ có thể đối mặt với các kiểu trừng phạt phức tạp trong sự nghiệp của mình - bị phân biệt đối xử từ khi bắt đầu đi làm và cả sau đó, nếu họ chọn trở thành mẹ.
“Ở mọi giai đoạn cuộc đời và sự nghiệp của họ, phụ nữ luôn phải đối mặt với đủ loại rào cản để trở thành lãnh đạo”, nhà xã hội học Marianne Cooper, học giả nghiên cứu cấp cao tại Phòng thí nghiệm Đổi mới Lãnh đạo của VMware Women’s Leadership tại Đại học Stanford, cho biết.
 |
| Con đường thăng tiến của phụ nữ thường gặp nhiều rào cản đến từ nhiều yếu tố như tuổi tác, chủng tộc, tình trạng hôn nhân... Ảnh: Andrea Piacquadio. |
Karen VanHouten, ở độ tuổi ngoài 50 và đang giữ vai trò lãnh đạo tại một công ty tư vấn công nghệ, cho biết bà cảm thấy gặp nhiều khó khăn trong lĩnh vực nghề nghiệp do nam giới thống trị và cả những năm tháng đầu sự nghiệp.
Tuy nhiên, những thành kiến bà gặp phải nhiều gấp đôi. Một mặt, những người đồng nghiệp có con kỳ vọng bà sẽ đảm nhận nhiều công việc hơn bởi bà không có con cái.
Mặt khác, VanHouten, người đã kết hôn được 15 năm, cảm thấy các nhà tuyển liên tục đánh giá bà để áng chừng khi nào bà sẽ có con, từ đó quyết định họ nên đầu tư bao nhiêu vào bà.
“Tôi nghĩ rằng khả năng thăng tiến của mình bị chậm lại trong thời gian đó, và chỉ thực sự khởi sắc khi tôi ly hôn. Khi đó, mọi người trở nên sẵn sàng đầu tư vào tôi hơn”, bà cho biết.
