Tại sao rủ nhau ra ruộng uống cà phê?

“Tôi chạy xe hơn 20 km đến đây chỉ vì tò mò”, Ngọc Trọng, một khách hàng ở TP Thái Bình, chia sẻ sau khi ghé thăm quán cà phê giữa đồng ở xã Nguyên Xá, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình vào tối 30/5.

“Không gian rất khác với quán ở phố. Rộng rãi, yên bình, gió đồng thổi mát rượi, khung cảnh ở đây đúng kiểu ‘thẳng cánh cò bay’”, Trọng nói với Tri Thức - Znews.

Sức hút

Giữa bối cảnh khoảng 30.000 cửa hàng, quán ăn, quán cà phê đóng cửa chỉ trong 6 tháng đầu năm 2024 (theo số liệu từ IPOS), mô hình cà phê đồng ruộng bất ngờ nở rộ, phủ sóng nhiều địa điểm như Hà Giang, Sa Pa, Hà Nội, Huế, Hội An...

Quán cà phê ruộng ở Nguyên Xá, Thái Bình mở từ 16h30 đến 22h, trang bị sẵn cho khách cả kem chống muỗi. Ảnh: N.T.T.

Không bùng nổ về quy mô hay doanh thu, kiểu quán này thu hút sự quan tâm nhờ mang lại trải nghiệm ngoài trời khác biệt so với không gian quán nội đô.

Tại Huế, Nguyễn Hà My, chủ Tiệm cà phê Tụi Mình, cho biết quán được xây dựng bằng gỗ, tre và kính để tận dụng tối đa gió trời. Khách tìm đến không chỉ để uống nước, mà còn để tận hưởng cảm giác bình yên, ngắm lúa vào mùa gặt hay chụp ảnh lúc hoàng hôn.

Trong khi đó, tại Thái Bình, chủ quán cà phê ruộng dạng cơ động, nhấn mạnh yếu tố gần gũi quê hương: "Ý tưởng mở quán đến từ mong muốn tạo không gian thư giãn giữa quê lúa, nơi ai cũng có thể dừng lại, hít thở không khí đồng ruộng mà không cần đi xa".

Đây cũng chính là lý do khiến nhiều người trẻ sẵn sàng rời phố, tìm đến những không gian mở, gần gũi thiên nhiên như một cách giải tỏa áp lực cuộc sống.

Sau khi chạy xe 20 km đến quán, Ngọc Trọng cho biết: "Ngồi giữa ruộng lúa yên bình giúp tôi nạp lại năng lượng".

Buổi tối, quán bố trí thêm các đèn tích điện năng lượng mặt trời. Ảnh: N.T.T.

Nhờ không gian đồng quê, không khí thoáng đãng, chi phí hợp lý giúp mô hình cà phê ruộng dễ tiếp cận người trẻ và nhóm khách tìm kiếm sự thư giãn. Chủ một quán ở Cần Thơ chia sẻ: "Mỗi ngày cuối tuần chúng tôi bán được khoảng 400-500 ly, chủ yếu là khách trẻ đến chụp ảnh và nghỉ chân".

Ngoài ra, để hút khách, tăng doanh thu, một số quán bắt đầu thiết kế thêm các góc ngồi thư giãn, đầu tư ánh sáng để phục vụ khách đến vào chiều tối. Cảnh quan lúa chín hoặc hoàng hôn trở thành điểm nhấn để thu hút khách theo mùa.

Theo Nielsen Việt Nam, gần 68% giới trẻ chọn hoạt động ngoài trời sau đại dịch. Không gian ruộng lúa từng đơn sơ nay trở thành nền cảnh cho nhu cầu chụp ảnh, thư giãn. TikTok, Instagram góp phần lan tỏa xu hướng, khi nội dung “cà phê ruộng”, “chill giữa đồng” đạt hàng triệu lượt xem.

Khó bền

Ông Hoàng Tùng, Chủ tịch F&B Investment, chuyên gia có 18 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực F&B, nhận định cà phê ruộng đánh vào ba nhu cầu chính của giới trẻ: thư giãn, chụp ảnh và gần gũi với thiên nhiên. Tuy nhiên, chuyên gia cho rằng đây vẫn là thị trường ngách, khó phát triển quy mô lớn do đặc điểm khách hàng thay đổi nhanh, ít có yếu tố quay lại.

Nhu cầu chụp ảnh với đồng ruộng tăng cao là một trong những nguyên thúc đẩy sự ra đời của cà phê ruộng lúa. Ảnh: Lúa Cafe.

Nhu cầu nghỉ ngơi, tránh xa thành phố là dài hạn, nhưng mô hình chỉ phù hợp khi kết hợp được yếu tố trải nghiệm bản địa, văn hóa, ẩm thực hoặc nông nghiệp.

Ông cũng nhận định cà phê ruộng có lợi thế về chi phí thấp, dễ triển khai, không đòi hỏi đầu tư cao như các quán phố. Mô hình có khả năng lan truyền mạnh nhờ hiệu ứng mạng xã hội, đặc biệt nếu biết khai thác yếu tố độc lạ, truyền thông tốt. Đây có thể là cơ hội khởi nghiệp cho người trẻ với ngân sách nhỏ, nhưng cần đánh giá rõ rủi ro.

Thực tế cho thấy nhiều nơi gặp khó khăn về mùa vụ, thời tiết hay thiếu tính mới mẻ để giữ chân khách lâu dài. Không ít quán đã phải đóng cửa sớm.

Một chủ quán cà phê ruộng ở Bắc Ninh cho biết họ phải tạm dừng sau 2 tháng vì không thể duy trì lượng khách vào mùa mưa, chi phí duy trì nhân sự và ánh sáng quá cao so với doanh thu.

Thảo Thanh (Hà Nội) sống gần quán cà phê ruộng ở Chương Mỹ, từng nhiều lần cùng bạn ghé tiệm để chụp ảnh và thưởng thức đồ uống. Tuy nhiên, trong lần quay lại vào cuối tuần gần đây, cô cho biết bị yêu cầu mua combo nước và bánh với giá 70.000 đồng, dù chỉ muốn uống nước.

"Không gian ở đây rất chill, nhất là lúc chiều tà, song cách buôn bán, vận hành lại vô lý", cô nói.

Ngoài ra, việc quán đặt giữa ruộng cũng kéo theo những bất tiện như muỗi, côn trùng, không gian ẩm thấp và phụ thuộc hoàn toàn vào thời tiết. Một số thực khách lo lắng vào thời điểm ruộng lúa phun thuốc trừ sâu, có nguy cơ ảnh hưởng đến khách trong quá trình trải nghiệm.

Không chỉ khách trong nước, mô hình độc đáo này cũng nhận được sự yêu mến từ khách quốc tế. Ảnh: Xóm Cốm Cafe.

Theo ông Hoàng Tùng, nếu không kiểm soát tốt các yếu tố vệ sinh, môi trường và trải nghiệm tại điểm đến, mô hình cà phê ruộng dễ phản tác dụng. Không gian ngoài trời tuy tạo cảm giác thư giãn, nhưng cũng đối mặt nhiều bất cập như thời tiết thất thường, côn trùng, hoặc tồn dư hóa chất từ ruộng lúa.

Hơn nữa, khó khăn trong vận hành không chỉ đến từ chi phí mà còn liên quan đến nhân lực, nhiều khu vực triển khai mô hình này ở vùng xa, khó tuyển người có kỹ năng phục vụ. Một thách thức khác là tính pháp lý. Việc sử dụng đất nông nghiệp cho mục đích kinh doanh có thể gặp trở ngại nếu không được cấp phép rõ ràng.

Ngoài ra, nếu lượng khách đổ về quá đông mà không có phương án kiểm soát rác thải, phương tiện giao thông, tiếng ồn, mô hình dễ bị phản đối từ chính cộng đồng địa phương. Ông cảnh báo nếu chỉ vận hành theo trào lưu, thiếu kế hoạch bền vững, rất khó duy trì lâu dài.