Tôi vừa đọc thông tin một người mất mạng sau vài tháng bị chó cắn nên thấy lo lắng. Xin hỏi bệnh dại là bệnh gì và lây truyền cho người như thế nào?
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)
Dại là bệnh do virus lây truyền từ động vật sang người, thường ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương. Một khi các triệu chứng lâm sàng xuất hiện, bệnh dại gần như gây tử vong 100%.
Trong 99% trường hợp, chó nhà là nguyên nhân truyền virus dại sang người. Tuy nhiên, bệnh dại có thể ảnh hưởng đến cả động vật nuôi và động vật hoang dã. Trẻ em từ 5 đến 14 tuổi là nạn nhân thường xuyên.
Mọi người thường bị nhiễm bệnh sau vết cắn sâu hoặc vết xước từ động vật mắc bệnh dại. Sự lây truyền cũng có thể xảy ra nếu nước bọt của động vật bị nhiễm bệnh tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc (ví dụ mắt hoặc miệng) hoặc vết thương ngoài da mới.
Thời gian ủ bệnh của bệnh dại thường là 2-3 tháng nhưng có thể thay đổi từ 1 tuần đến 1 năm, tùy thuộc vào các yếu tố như vị trí xâm nhập của virus và tải lượng virus.
Bệnh dại lâm sàng ở người có thể được kiểm soát nhưng rất hiếm khi được chữa khỏi và gây ra những khiếm khuyết nghiêm trọng về thần kinh.
Có 2 dạng bệnh dại:
- Bệnh dại dữ dội dẫn đến tăng động: Hành vi dễ bị kích động, ảo giác, thiếu phối hợp, sợ nước và sợ không khí (sợ gió lùa hoặc không khí trong lành). Người bệnh tử vong sau vài ngày do ngừng tim - hô hấp.
- Bệnh dại bại liệt: Chiếm khoảng 20% tổng số ca bệnh ở người. Dạng bệnh dại này diễn biến ít kịch tính và thường kéo dài hơn so với dạng giận dữ. Các cơ dần dần bị tê liệt, bắt đầu từ vết thương. Tình trạng hôn mê phát triển dần dần và cuối cùng là tử vong. Dạng bệnh dại thể liệt thường bị chẩn đoán sai, dẫn đến việc báo cáo thiếu bệnh.
Điều may mắn là bệnh dại có thể phòng ngừa được bằng vaccine.
Dự phòng sau phơi nhiễm (PEP) là phản ứng khẩn cấp khi tiếp xúc với bệnh dại. Điều này ngăn chặn virus xâm nhập vào hệ thống thần kinh trung ương, điều này luôn dẫn đến tử vong. PEP bao gồm:
- Rửa kỹ bằng nước và xà phòng trong ít nhất 15 phút và điều trị vết thương tại chỗ càng sớm càng tốt sau khi nghi ngờ phơi nhiễm
- Một liệu trình vaccine bệnh dại mạnh và hiệu quả đáp ứng tiêu chuẩn của WHO
- Tiêm globulin miễn dịch bệnh dại hoặc kháng thể đơn dòng vào vết thương, nếu được chỉ định.
Nhiều nghiên cứu cho thấy phụ nữ có tỷ lệ căng thẳng, lo âu và trầm cảm liên quan đến công việc cao hơn nam giới. Tại sao lại như vậy? Cuốn sách Phụ nữ vô hình của tác giả Caroline Criado Perez cho thấy thực tại của lỗ hổng dữ liệu giới - những khoảng trống câm lặng đầy rẫy trong nền văn hóa của chúng ta.
