Tháng 10/2021, Saxenda (hay còn được gọi là liraglutide) được cơ quan Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) trở thành loại thuốc giảm cân đầu tiên được chứng nhận hợp pháp để quản lý cân nặng ở nước này.
Loại thuốc giảm cân này được bán lẻ từ năm 2017, song phải đến gần đây nó mới trở nên phổ biến hơn khi nhiều người chia sẻ trải nghiệm sử dụng qua video đăng trên TikTok. Từ khóa "Saxenda" thu hút 199,4 triệu lượt xem và "Saxenda UK" có 166,9 triệu lượt.
Khi thông tin về loại thuốc giảm cân này càng phổ biến, khả năng tiếp cận nó cũng dễ dàng hơn.
Tuy nhiên, theo Glamour, trong khi nhiều chuyên gia khẳng định tác dụng tích cực của nó, việc mua bán quá dễ dàng cũng gây nên nhiều tranh cãi. Nhiều người có thể dễ dàng gian lận về tình trạng sức khỏe để mua được nó.
 |
| Nhiều người có thể dễ dàng mua được thuốc giảm cân |
Tranh cãi
NHS có một số quy tắc khá nghiêm ngặt khi kê đơn Saxenda: người dùng phải có chỉ số BMI (cân nặng chia cho chiều cao tính theo mét) trên 35 (hoặc 32 với người gốc Nam Á, Trung Quốc, gốc Phi), bị tăng đường huyết không do tiểu đường và có nguy cơ mắc các bệnh về tim.
Song sự tiếp cận quá dễ dàng với loại thuốc giảm cân này qua cửa hàng trực tuyến đang gây ra nhiều mối lo ngại. Sau khi trả lời một bảng câu hỏi trực tuyến ngắn, khách hàng có thể mua Saxenda với giá 45 bảng Anh/liều.
Khi đăng ký mua Saxenda trên Google, khách hàng chỉ cần điền một biểu mẫu đơn giản, bao gồm xác nhận chỉ số BMI trên 27 và một số câu hỏi liên quan đến sức khỏe. Người mua dễ dàng nói dối về cân nặng và chiều cao để mua được thuốc.
Lauren, nhiếp ảnh gia 26 tuổi, bắt đầu dùng Saxenda trong quá trình giảm cân vào tháng 1/2022. Nhưng cô phải dừng lại sau 2 tháng do phản ứng với thuốc tiêm.
 |
| Khách hàng dễ dàng gian lận về tình trạng sức khỏe để mua được loại thuốc này. |
"Tôi rất mệt mỏi khi dùng thuốc, đó là phản ứng phụ nặng nề nhất. Tôi tiêm mỗi ngày. Những vết tiêm thực sự đau, ngứa và nóng, giống như phản ứng dị ứng hay khi bị côn trùng cắn".
Trong khoảng một tuần sau khi ngưng sử dụng thuốc, cô bị ốm, tiêu chảy và sốt 38 độ C.
Lauren cho biết ngoài những tác dụng phụ, cô khá hài lòng với hiệu quả của thuốc. Thuốc giúp cô cắt cơn thèm ăn và giảm được 12,7 kg sau một tháng.
Tuy nhiên, Lauren tiết lộ một chi tiết đáng ngại khi mua thuốc online. Cô mắc chứng rối loạn ăn uống nặng, phải vật lộn với lạm dụng thuốc nhuận tràng một thời gian dài.
"Khi trả lời bảng câu hỏi trực tuyến, nhìn thấy dòng cảnh báo sẽ không thể mua thuốc nếu mắc chứng rối loạn ăn uống, tôi đã nhấp vào câu trả lời 'không mắc'. Tôi đã nói dối. Hậu quả đã đến khi tôi dùng thuốc và bị nhiều phản ứng phụ. Vì vậy lời khuyên của tôi là hãy cân nhắc cẩn thận khi quyết định mua nó".
Thuốc là công cụ, không phải giải pháp
Dùng Saxenda được xem là phương pháp điều trị thay đổi cuộc sống của nhiều người, nhưng nó cũng gây tranh cãi khi những đối tượng không phù hợp cũng dễ dàng tiếp cận mà không cần sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa.
Hàng loạt video "trước và sau" khi sử dụng Saxenda lan truyền trên TikTok cũng ghi lại phản ứng phụ của người dùng, như dị ứng, vấn đề về túi mật và nôn dữ dội. Không ít ý kiến thắc mắc liệu các video có đang thổi phồng về sự nguy hại của thuốc giảm cân này.
Tiến sĩ Chinnadorai Rajeswaran là bác sĩ tư vấn chuyên về béo phì, tiểu đường tại Mid Yorkshire NHS Trust, đồng thời điều hành phòng khám tư nhân của Phòng khám Béo phì London.
 |
| Việc sử dụng thuốc tiêm giảm cân cần tuân theo nguyên tắc và sự hướng dẫn của bác sĩ. |
Ông nói với Glamour rằng Saxenda được tạo ra từ liraglutide hóa học. "Đó là một peptide giống glucagon, một loại hormone thường được cơ thể sản xuất, vì vậy nó là một loại hormone sản sinh tự nhiên".
Saxenda cũng có thể rất hữu ích cho những người bị bệnh tiểu đường, giúp kiểm soát sự thèm ăn. Nhưng mặc dù phương pháp điều trị giảm cân này đã trở nên nổi tiếng, vị bác sĩ nói rằng không phải ai cũng tiếp cận được loại thuốc này.
"Có rất nhiều hạn chế. Ngoài việc đáp ứng các nguyên tắc của NHS, bạn thường phải ở trong một hệ thống có tên là Dịch vụ Quản lý Cân nặng Cấp 3, do một nhà tư vấn điều hành. Không có gì ngạc nhiên khi nhiều người đang tìm mua nó trực tuyến".
Robyn (31 tuổi, y tá) đã dùng Saxenda hơn một năm, với mục tiêu giảm khoảng 55 kg. Đến nay, cô đã giảm được hơn 27 kg, đi được nửa chặng đường.
"Tôi thấy thuốc thực sự hữu ích, nó giúp tôi mất cảm giác thèm ăn. Tôi không gặp bất kỳ tác dụng phụ nặng nào, chỉ hơi đau đầu trong tuần đầu sử dụng".
Là một y tá, Robyn đã nghiên cứu chi tiết về loại thuốc giảm cân này trước khi quyết định dùng. Cô mua nó từ một công ty dược trực tuyến, phải cung cấp giấy tờ tùy thân để đăng ký.
Dù đạt được hiệu quả giảm cân tích cực, Robyn vẫn khẳng định loại thuốc này chỉ là một cách để điều tiết lối sống lành mạnh hơn, không phải con đường để giảm cân nhanh chóng.
"Tôi thấy có rất nhiều người không đủ điều kiện vẫn mua nó qua mạng. Hãy hiểu rằng thuốc này chỉ là một công cụ, nó không phải giải pháp", cô nói.
