Tôi có nghe nói từ tháng 3, nhiều địa phương sẽ có ngưỡng tia cực tím rất cao, cảnh báo nguy hiểm. Xin hỏi bác sĩ nếu tôi làm công việc ngoài trời, tôi có nguy cơ bị ung thư da do tia cực tím hay không?
Thạc sĩ, bác sĩ Phan Ngọc Huy, khoa Thẩm mỹ da, Bệnh viện Da Liễu TP.HCM
Tia cực tím từ ánh nắng mặt trời có bước sóng khoảng 100-400 nm, gồm 3 loại chính là UVA (315-400 nm), UVB (280-315 nm) và UVC (100-280 nm).
Khi ánh nắng mặt trời xuyên qua khí quyển, tất cả tia UVC và khoảng 90% tia UVB bị hấp thu bởi tầng ozone, hơi nước, khí oxy và CO2. Trong khi đó, tia UVA ít bị tầng khí quyển hấp thu. Vì vậy, khi xuống đến mặt đất, tia cực tím gồm chủ yếu là UVA và một lượng nhỏ UVB.
Chỉ số tia UVB thay đổi cường độ theo từng thời điểm trong ngày, cao nhất là trong thời gian 10-14h.
Những tháng hè là thời gian tia UVB gây tổn thương da nhiều nhất, tác động trực tiếp lên lớp thượng bì (lớp ngoài cùng) của da, gây các tổn thương tức thì như rám nắng, bỏng nắng.
Tia UVB gây ra hầu hết hại ngắn hạn cho da như bỏng nắng, biến đổi màu sắc da, rám da, đau rát. Những trường hợp nặng, da có thể bị phồng rộp…
Tiếp xúc quá nhiều tia UVB, lớp ngoài cùng của da sẽ trở nên dày hơn. Dù là cơ chế bảo vệ tự nhiên của da, cơ chế này có thể gây tổn thương lớn cho da vì làm cho lớp thượng bì hấp thu và tán xạ tia UVB nhiều hơn.
Bên cạnh đó, làn da thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài, đặc biệt khi chỉ số tia cực tím trong ánh mặt trời cao, có thể có những tổn thương nghiêm trọng.
Theo nhiều nghiên cứu, tia cực tím cường độ cao tác động lên làn da có thể gây lão hóa da nhanh và ung thư da sớm. Đặc biệt, làn da tiếp xúc ánh nắng mặt trời trên 1 giờ/ngày có thể lão hóa sớm.
Khi việc tiếp xúc này diễn ra trong thời gian dài, da có thể bị nhăn nheo, hình thành các vết nám, tàn nhang, đốm nâu và các bệnh lý tăng sắc tố da khác.
Bên cạnh đó, tia cực tím còn là một trong những nguyên nhân chính gây ung thư da trong thời gian dài. Hai loại ung thư da phổ biến nhất là ung thư da tế bào đáy và tế bào gai.
Triệu chứng thường xuất hiện ở các vùng tiếp xúc với ánh sáng như đầu và cổ. Khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường ở da, tốt nhất bạn nên đến cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị sớm.
Mục Sức khỏe giới thiệu cuốn Ăn gì không chết. Cuốn sách là một khảo cứu của bác sĩ Michael Greger sau khi ông xem xét tỉ mỉ 15 nguyên nhân hàng đầu dẫn đến chết trẻ ở Mỹ để giải thích tại sao can thiệp dinh dưỡng và lối sống có thể giúp ta khỏe mạnh hơn, ví dụ như mối liên hệ giữa thịt gà và ung thư tuyến tụy, hoặc bệnh tiểu đường và đậu.
