Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) vừa quyết định ngừng in loại giấy bạc 500 EUR sau năm 2018. Theo một bài báo do Peter Sands, cựu tổng giám đốc điều hành của Ngân hàng Standard Chartered, và nhiều nhà kinh tế của Đại học Harvard, viết, quyết định của ECB sẽ khiến thế giới trở nên công bằng và an toàn hơn, The Washington Post đưa tin.
Hầu như mọi thứ trong đời sống xã hội đều có mặt tốt và mặt xấu. Giáo sư Lawrence Summers, người từng giữ chức Bộ trưởng Tài chính Mỹ từ năm 1999 tới 2001 và cố vấn cho Tổng thống Barack Obama từ năm 2009 tới năm 2010, khẳng định những loại tiền mệnh giá lớn mang đến nhiều vấn đề tiêu cực hơn so với lợi ích. Giới chức Anh ước tính bọn tội phạm sử dụng tới 90% tiền giấy có mệnh giá 500 EUR trước khi chính phủ hạn chế sự lưu thông của chúng trên thị trường vào năm 2010.
 |
| Nhiều nhà nghiên cứu khẳng định tờ 500 EUR có vai trò lớn trong giới xã hội đen. Ảnh: Mirror. |
Phần lớn tiền giấy 500 EUR được sử dụng vào mục đích phi pháp. Với những giao dịch có giá trị lớn, người dân châu Âu hiếm khi dùng tiền mặt, mà thanh toán bằng thẻ tín dụng hoặc chuyển khoản ngân hàng. Một cuộc khảo sát của ECB cho thấy 56% người dân châu Âu chưa bao giờ giao dịch bằng tờ 500 EUR.
Giao dịch tiền mặt với trị giá trên 3.000 EUR là hành vi bất hợp pháp ở Italy, trong khi Pháp chỉ cho phép người dân thanh toán những khoản có giá trị tối đa 1.000 EUR bằng tiền mặt. Mỹ và Canada ngừng lưu hành tiền giấy mệnh giá 1.000 USD. Thậm chí Mỹ còn ngừng in cả tờ 500 USD.
Trong khi giới chức Mỹ chịu áp lực lớn trước khi ngừng in tiền mệnh giá lớn, ECB không hề chịu bất kỳ sức ép nào đối với việc ngừng in tờ tiền 500 EUR. Vì thế quyết định của họ không phải là giải pháp cấp bách, bởi nó có hiệu lực vào cuối năm 2018. Từ nay tới thời điểm đó, ECB sẽ vẫn in những đồng 500 EUR.
Mặc dù tờ 500 EUR có vai trò rất nhỏ trong thương mại thông thường, nó lại là chất xúc tác mạnh đối với giao dịch bất hợp pháp. Vì thế giới hành pháp ở nhiều nước gọi nó là “Bin Laden”, tên trùm khủng bố khét tiếng. Không ai có thể đánh giá chính xác vai trò của tờ 500 EUR trong thế giới ngầm, song Friedrich Schneider, một giáo sư kinh tế ở Áo, cho rằng nó liên quan tới 80% giao dịch ma túy toàn cầu, 50% giao dịch buôn người, 70% giao dịch buôn vũ khí hạng nhẹ và 50% giao dịch nội tạng người. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ước tính tổng lượng tiền mà bọn tội phạm “rửa” trên toàn cầu mỗi năm vượt 1.000 tỷ USD. Tiền mặt mệnh giá lớn cũng có vai trò then chốt trong hoạt động trốn thuế và chuyển vốn ra nước ngoài.
Đánh giá mức độ tổn thất của thế giới tội phạm sau khi ECB ngừng tin tờ 500 EUR là việc khó. Đương nhiên, sự biến mất của nó sẽ tạo chút áp lực lên bọn tội phạm và cản trở một số giao dịch của chúng. Song nhiều nhà phân tích lo ngại tổn thất mà công chúng hứng chịu sẽ lớn hơn nhiều so với thiệt hại của bọn tội phạm.
Sau khi đồng 500 EUR ngừng lưu hành, tờ tiền 1.000 franc của Thụy Sĩ sẽ là loại giấy bạc có mệnh giá lớn nhất thế giới. Vì thế nhiều người kêu gọi cộng đồng quốc tế gây áp lực để Thụy Sĩ ngừng in tờ 1.000 franc.
Những hoạt động tài chính mờ ám đã diễn ra trên lãnh thổ Thụy Sĩ từ rất lâu. Giáo sư Summers dự đoán tình hình sẽ trở nên phức tạp nếu bọn tội phạm chọn tờ 1.000 franc làm “Bin Laden” mới sau khi tờ 500 EUR biến mất. Ngoài ra, ông cho rằng các nước trong nhóm G20 (gồm 20 nền kinh tế có ảnh hưởng nhất thế giới) cũng nên coi việc ngừng in tiền mệnh giá lớn là vấn đề quan trọng. Theo Summers, nếu các nước ngừng in những tờ tiền có mệnh giá tương đương 50 USD trở lên, những loại tiền ảo như bitcoin sẽ không thể trở thành công cụ hỗ trợ hoạt động phi pháp.
