|
|
Kẹo rau củ Kera của CTCP Tập đoàn Chị Em Rọt (CER Group) - sản phẩm từng được quảng bá bởi các nhân vật nổi tiếng như Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục và Hoa hậu Thùy Tiên. Ảnh: Việt Linh. |
Sau 18 ngày kể từ khi Bộ Y tế yêu cầu kiểm tra, câu chuyện về kẹo rau củ Kera dần hé lộ những góc khuất: từ thành phần chất xơ mập mờ, quảng cáo lập lờ gây hiểu nhầm, đến thái độ xin lỗi của những người trực tiếp quảng bá.
Dù chưa ghi nhận trường hợp trực tiếp gây hại sức khỏe người tiêu dùng, sản phẩm này vẫn trở thành tâm điểm chỉ trích gay gắt. Điều gì khiến một loại kẹo tự xưng “bổ sung chất xơ” lại rơi vào vòng xoáy tranh cãi?
Mập mờ công bố thành phần chất xơ
Một trong những nguyên nhân khiến kẹo rau củ Kera vấp phải chỉ trích mạnh mẽ là sự mập mờ trong công bố thành phần chất xơ và quảng cáo quá lố công dụng.
Trong các chiến dịch quảng bá hợp tác cùng "cô gái kén rau" - hoa hậu Thùy Tiên, Quang Linh Vlogs từng khẳng định "1 viên kẹo tương đương 1 đĩa rau" hay "1 ngày chỉ cần ăn 2-3 viên là có thể bổ sung đủ chất xơ" trên nhiều phiên livestream bán hàng.
Tranh cãi nổ ra khi một người tiêu dùng mang kẹo Kera đi kiểm nghiệm tại QUATEST 2, phát hiện hàm lượng chất xơ chỉ 0,51 g mỗi lọ – quá thấp so với quảng cáo “bổ sung chất xơ”.
Ngay sau đó, nhãn hàng công bố bảng kiểm nghiệm riêng, nhưng kết quả nhiều số liệu mập mờ càng làm dư luận dậy sóng.
Ngày 6/3, Bộ Y tế chỉ đạo kiểm tra sản phẩm. 18 ngày sau, theo kết quả từ Sở An toàn Thực phẩm TP.HCM, chất tạo ngọt sorbitol chiếm hơn 1/3 viên kẹo nhưng không được ghi trên nhãn, các chỉ số dinh dưỡng khác cũng chênh lệch so với chỉ số mà nhãn sản phẩm công bố.
| Giá trị dinh dưỡng đối với sản phẩm 3,2 g | Kết quả kiểm nghiệm từ Sở ATTP TP.HCM | Nhãn sản phẩm tự công bố |
| Năng lượng | 9,62 kcal | 10 kcal |
| Hàm lượng chất đạm | 0,29 g | 0,287 g |
| Hàm lượng đường | 0,71 g | 0,995 g |
| Hàm lượng Carbohydrat | 2,17 g | 2,29 g |
| Hàm lượng chất béo tổng | Không phát hiện | 0,011 g |
| Hàm lượng Natri | 7,2 mg | 6,43 mg |
Dù vậy, hàm lượng chất xơ vẫn là dấu hỏi lớn. Theo tìm hiểu của Tri Thức - Znews, do CER Group không tự công bố chỉ tiêu chất xơ, cơ quan chức năng không kiểm định thành phần này.
Chậm chễ phản hồi, âm thầm gỡ chứng nhận của FDA
Cách Kera đối mặt với lùm xùm càng làm nóng tranh cãi. Thay vì phản hồi nhanh và minh bạch, thương hiệu chậm trễ giải thích, âm thầm gỡ chứng nhận FDA khỏi website vào sáng 7/3 mà không thông báo.
Trước đó, Kera khoe các chứng nhận GMP, EFC, ISO, và FDA để quảng bá, nhưng ông Nguyễn Hồng Vũ, Tiến sĩ Sinh học phân tử trong y học, nói với Tri Thức - Znews: "Chứng nhận này không phải từ FDA Mỹ, mà do công ty thứ ba như TCF FDA ‘đăng ký’ hộ – giống hóa đơn bưu điện hơn là giấy chứng nhận chính thức".
  |
| Kẹo Kera được quảng cáo trên trang web công ty. Ảnh: Kera. |
Khi một doanh nghiệp tự ý xóa đi những chứng nhận mà trước đó họ đã dùng để quảng bá, điều này dễ bị hiểu là hành vi che giấu sự thật thay vì sửa sai một cách công khai.
"Diễn viên đóng thế" - Sorbitol
Kết quả kết quả kiểm nghiệm mẫu kẹo rau củ Kera do Viện Kiểm nghiệm An toàn Vệ sinh Thực phẩm Quốc gia (Bộ Y tế) thực hiện phát hiện sản phẩm có chứa Sorbitol - một chất tạo ngọt nhân tạo với hàm lượng 33,4 g/100 g.
Sorbitol là một loại carbohydrate (chất có chứa các nguyên tử carbon, hydrogen và oxygen). Vì có chứa nhóm OH- (hydroxyl group) trong phân tử, sorbitol thuộc nhóm "rượu đường", hay còn gọi là polyol. Tuy có vị ngọt, nó không giống đường bình thường (như glucose, fructose, sucrose…), sorbitol không dễ phân hủy bằng các enzyme có trong cơ thể nên chúng ta ít hấp thụ loại đường này.
Nhờ đặc điểm này, TS Nguyễn Hồng Vũ nhấn mạnh ngoài tác dụng tạo ngọt nó còn có tác dụng "trị táo bón" qua các cơ chế sau:
- Vì có bản chất rượu nên sorbitol có khả năng hấp thu nước (do vậy nó cũng được sử dụng như chất tạo độ ẩm cho thực phẩm). Khi đến ruột già, tác dụng "kéo nước" của nó giúp làm mềm phân.
- Sorbitol sẽ được lên men bởi vi khuẩn trong ruột già, tạo ra khí và axit béo chuỗi ngắn, có thể dẫn đến đầy hơi, kích thích nhu động ruột và đôi khi xảy ra tiêu chảy khi bị kích thích quá mức.
    |
| Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs xin lỗi tại buổi "gặp gỡ thân tình" chiều 14/3. Ảnh: Việt Linh. |
Ông Vũ cho hay với lý do nguy cơ khi tiêu thụ sorbitol quá liều, hầu hết cơ quan quản lý thực phẩm ở các nước đều có những quy định về dán nhãn sản phẩm.
Cụ thể FDA Mỹ yêu cầu các sản phẩm thực phẩm có chứa sorbitol phải ghi rõ trên nhãn sản phẩm và phải có dòng cảnh báo "excess consumption may have a laxative effect" (tạm dịch: tiêu thụ quá nhiều có thể có tác dụng nhuận tràng).
EU cũng yêu cầu rằng các thực phẩm chứa sorbitol phải ghi trên nhãn với thông tin về lượng sorbitol và cảnh báo tương tự FDA nếu sản phẩm chứa hơn 10 g sorbitol mỗi 100 g sản phẩm.
"Do vậy, với lượng sorbitol là 33,4 g/100 g trong sản phẩm kẹo rau củ Kera, tức khoảng 1 g sorbitol trong mỗi viên kẹo (3,2 g) thì việc tiêu thụ khoảng 20 viên kẹo một ngày có thể gây khó chịu đối với một số người nhạy cảm với sorbitol", ông Vũ phân tích.
Sử dụng sorbitol để chống táo bón chỉ nên là phương pháp "tạm thời" vì có thể dẫn đến phụ thuộc, táo bón mạn tính hoặc giảm khả năng tự nhiên của ruột để thải chất thả, mất nước, mất cân bằng điện giải, tổn thương ruột và giảm nhu động ruột.
Vụ việc xoay quanh tranh cãi kẹo rau củ Kera là hồi chuông cảnh báo cho doanh nghiệp khi kinh doanh còn thiếu minh bạch. Thị trường ngày nay không còn là một chiều cho doanh nghiệp có thể quảng cáo bất chấp. Người tiêu dùng không còn dễ tin những lời quảng cáo hoa mỹ. Khi thấy dấu hiệu sai phạm, họ sẵn sàng lên tiếng.
Trong nhiều năm hành nghề y và từng giữ chức trưởng khoa dinh dưỡng của một bệnh viện lớn, tác giả Hạ Manh đã điều trị hơn 10.000 ca bệnh liên quan đến chế độ ăn uống không lành mạnh. Cuốn sách "Ăn chuẩn ít bệnh" (tập 1) được viết ra từ những kinh nghiệm chuyên môn của vị bác sĩ này, nó sẽ mang đến cho người bệnh những kiến thức hữu ích về dinh dưỡng, để xây dựng chế độ ăn hợp lý.
