 |
Theo truyền thống, các cặp vợ chồng Trung Quốc rất quan trọng ngày đăng ký kết hôn vì tin rằng ngày giờ tốt là mở đầu suôn sẻ cho một mối quan hệ lâu dài, hạnh phúc. Tuy nhiên, Wu Xin không hề bận tâm đến điều này.
“Ngày nào cũng được miễn là không có quá nhiều người xếp hàng”, Wu nói.
Đối với người phụ nữ 42 tuổi này và bạn đời của cô, lễ cưới sắp tới không phải là dịp đáng chúc mừng. Chính xác thì đó là thất bại của họ.
Gia đình Wu là một trong nhiều cặp vợ chồng Trung Quốc bị ảnh hưởng bởi cuộc đàn áp “ly hôn giả” - một phần trong nỗ lực kiềm chế việc đầu cơ bất động sản của chính phủ Trung Quốc, theo Sixth Tone.
 |
| Một nhân viên bán hàng giới thiệu khu vực phát triển mới cho những khách hàng tiềm năng tại văn phòng địa ốc ở Thượng Hải. Ảnh: IC. |
Nhiều thành phố lớn của Trung Quốc quy định mỗi cặp vợ chồng chỉ được mua hai căn nhà. Tuy nhiên nhiều gia đình thấy rằng họ có thể mua thêm ngôi nhà thứ ba, thậm chí thứ tư, thứ năm nếu giả vờ ly thân, ly hôn.
Ví dụ như trong trường hợp của vợ chồng Wu, họ đã sở hữu hai căn hộ nhưng tất cả đều được đăng ký dưới tên của người chồng. Do đó, một khi giả vờ ly hôn trên thủ tục pháp lý, Wu không sở hữu bất kỳ tài sản nào và sẽ được tự do mua một căn hộ của riêng mình.
Trong một trường hợp cực đoan hơn, 11 thành viên thuộc một gia đình ở tỉnh Chiết Giang bị phát hiện đã ly thân và tái hôn 23 lần trong một tháng để đòi số tiền bồi thường cao hơn từ dự án tái định cư.
Mánh khóe ly hôn giả giúp các hộ gia đình lách luật, khai thác các kẽ hở chính sách của địa phương trong thời gian dài. Tuy nhiên, sự gia tăng các vụ ly hôn thời gian gần đây đã khiến quan chức Trung Quốc chú ý và siết chặt các biện pháp dập tắt nạn đầu cơ trong lĩnh vực bất động sản.
Kế hoạch đổ vỡ sau một đêm
Giá nhà đất đã tăng nhanh chóng khi nền kinh tế Trung Quốc phục hồi sau cuộc khủng hoảng Covid-19. Chỉ trong tháng 1, giá bất động sản đã qua sử dụng tại các thành phố hạng nhất - bao gồm Bắc Kinh, Quảng Châu, Thượng Hải và Thâm Quyến - đã tăng 1,3%.
Vì vậy, vào tháng 11 năm ngoái, nhiều đôi vợ chồng đã dắt tay nhau đến văn phòng dân sự ở trung tâm thành phố Thượng Hải để thực hiện kế hoạch ly hôn giả của mình. Nhu cầu ly hôn quá cao khiến nhiều người như vợ chồng Wu phải mất hàng tuần mới có được một cuộc hẹn.
“Tất cả chúng tôi đều rất lạc quan rằng giá bất động sản ở khu vực này sẽ tiếp tục tăng. Ly hôn là cách hiệu quả nhất để đạt được mục tiêu của mình”, Wu nói.
 |
| Người tiêu dùng đọc các bản tin đăng tại văn phòng kinh doanh của một dự án bất động sản mới ở Thượng Hải. Ảnh: IC. |
Tuy nhiên, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã cảnh báo về nguy cơ bong bóng bất động sản kể từ khi giá nhà đất ở một số thành phố lớn tăng gần 25% trong năm 2016. Sự phục hồi gần đây của thị trường chỉ làm gia tăng lo ngại này.
Hiện nay, nhiều thành phố đang cố gắng ngăn chặn các vụ ly hôn giả, một trong những nỗ lực hạ nhiệt thị trường bất động sản.
Nam Kinh và Thâm Quyến là những địa phương đi đầu khi thực hiện các hạn chế mua bất động sản mới nhắm vào các cặp vợ chồng vừa ly hôn trong nửa cuối năm 2020. Đến ngày 21/1, chính quyền Thượng Hải cũng làm điều tương tự, ban hành một loạt các biện pháp để ổn định thị trường nhà ở có hiệu lực vào ngay ngày hôm sau.
Theo quy định mới, số căn nhà của những cặp ly hôn từ 3 năm trở lại sẽ được tính vào danh mục bất động sản chung. Ngoài ra, thành phố sẽ thực thi đánh thuế với những căn nhà được bán trong vòng 5 năm kể từ khi mua, thay vì 2 năm như quy định cũ.
Chỉ sau một đêm, kế hoạch đầu tư của vợ chồng Wu đã bị chặn đứng.
Liều thuốc an thần cho thị trường nhà đất
Mặc dù chính sách thay đổi đột ngột, các nhà phân tích ủng hộ hành động nhanh chóng của quan chức địa phương. Lu Wenxi, nhà phân tích tại Cơ quan Bất động sản Centaline Thượng Hải, cho biết nhu cầu đối với bất động sản trong vài tháng qua thậm chí còn cao hơn so với thời kỳ bùng nổ bất động sản năm 2016.
"Nếu chính phủ không can thiệp ngay lập tức, thị trường có thể dễ dàng phát triển mất kiểm soát. Những người mua tiềm năng đã bắt đầu lo lắng".
Số lượng căn nhà đã qua sử dụng được bán ở Thượng Hải đạt 39.000 vào tháng 12, tăng hơn 96% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong ba tuần đầu tiên của tháng 1, trước khi các quy định mới được công bố, đã có 35.000 căn hộ đã qua sử dụng được bán, theo số liệu của cơ quan bất động sản.
Bắc Kinh, Thượng Hải và Thâm Quyến là những thị trường bất động sản đắt đỏ nhất thế giới. Ngôi nhà của Wu ở Thượng Hải có giá 62.000 NDT (9.500 USD)/m2, gấp 6 lần thu nhập trung bình hàng tháng của thành phố.
 |
| Quang cảnh một cộng đồng dân cư ở Thượng Hải ngày 22/1/2021. Ảnh: IC. |
Các gia đình địa phương, đặc biệt là những người đang tìm cách mua nhà ở những khu vực tiềm năng, cảm thấy họ nhất định phải mua ngay bây giờ, trước khi giá cả tăng cao hơn nữa. Trong khi những người khác chỉ đơn giản bị thu hút bởi lợi nhuận cao và coi bất động sản là một khoản đầu tư tương đối an toàn.
“Mua sắm vốn là một việc bốc đồng. Khi mọi người đều nói rằng giá sẽ tiếp tục tăng cao, bạn sẽ tin rằng tốt hơn là nên mua ngay bây giờ thay vì chờ đợi. Các chính sách mới rất quan trọng đối với việc thay đổi kỳ vọng trên thị trường”, Lu nói.
Theo Yang Yulei, nhà phân tích bất động sản cấp cao tại Viện nghiên cứu Thượng Hải, dữ liệu ban đầu cho thấy các biện pháp ngày 21/1 có tác động ngay lập tức đến nhu cầu nhà ở tại Thượng Hải.
“Các chính sách đã tiêm một liều thuốc an thần vào thị trường. Dựa trên dữ liệu từ công ty bất động sản hàng đầu Trung Quốc Lianjia, trong tuần đầu tiên sau khi các biện pháp mới có hiệu lực, lượng giao dịch căn hộ đã qua sử dụng giảm 26% so với tuần trước”.
Mánh khóe hay chiến thuật làm giàu?
Wang Caihong, một nhân viên bất động sản đã làm việc tại Thượng Hải 15 năm, cho biết: “Thật khó để nói được bao nhiêu phần trăm người mua đã ly hôn giả, nhưng đã có rất nhiều trường hợp như vậy, đặc biệt là kể từ năm 2015”.
Xu Qingran là một trong những người may mắn. Người phụ nữ 39 tuổi này đã ly dị chồng vào tháng 9 năm ngoái và cố gắng đảm bảo được giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản thứ ba của gia đình vào giữa tháng 1 - chỉ một tuần trước khi các quy định mới được công bố.
Ngay hôm sau, cô tái hôn với chồng.
“Tôi không thể diễn tả được rằng tôi đã xúc động như thế nào. Nếu không nhờ sự quyết đoán của chồng tôi, có lẽ chúng tôi đã bỏ lỡ cơ hội của mình”, Xu nói.
Xu và chồng muốn mua căn hộ thứ ba với nhiều mục đích. “Một mặt, chúng tôi có một số khoản tiết kiệm và chúng tôi tin rằng sẽ an toàn nếu chuyển nó thành bất động sản. Mặt khác, một căn hộ ở khu vực tốt có thể đảm bảo tấm vé vào trường trung học cơ sở mơ ước cho con gái đang học lớp ba của tôi”.
Ban đầu Xu giữ bí mật về việc ly hôn của mình, vì cô ấy cảm thấy nó “không đứng đắn”, nhưng cô nói rằng giờ đây nhiều người thân cũng phải công nhận rằng vợ chồng cô đã có một quyết định thông minh.
 |
| Nhân viên tư vấn bất động sản của một văn phòng ở Thượng Hải, tháng 4/2020. Ảnh: People Visual. |
Ngược lại, vợ chồng Wu lại không may mắn như vậy.
Wu kể cả hai đã quyết tâm tăng danh mục tài sản kể từ khi họ sinh con trai thứ hai vào năm 2017. Ở Trung Quốc, nam giới thường được mong đợi có nhà riêng trước khi đính hôn.
“Có một gánh nặng rất lớn đối với bất kỳ gia đình nào nuôi hai con trai. Chúng tôi phải chuẩn bị một căn hộ cho mỗi đứa trước khi chúng đến tuổi kết hôn. Là cha mẹ có trách nhiệm, chúng ta phải lập kế hoạch trước”.
Wu không nghĩ ly hôn giả là trái đạo đức, mà gọi nó là “chiến thuật”. “Tôi biết khá nhiều đôi khác đã làm điều tương tự. Nó chỉ phụ thuộc vào các chiến lược đầu tư khác nhau của các gia đình. Nếu bạn không thể chấp nhận nó, bạn có thể chọn không làm điều đó. Bạn không cần phải chỉ trích những người có lựa chọn khác mình”.
Vào một buổi sáng cuối tuần se lạnh của tháng 12/2020, chỉ vài ngày sau khi hoàn tất thủ tục ly hôn, vợ chồng Wu hòa vào dòng người xếp hàng dài, chờ đến lượt rút thăm tại một công trường mới xây dựng ven sông ở Phố Đông. Wu cho biết gần 2.600 người đã đăng ký mua 200 căn hộ được chào bán hôm đó.
Nhưng may mắn đã không mỉm cười với gia đình Wu. Họ không mua được bất kỳ căn hộ nào và vài tuần sau đó là sự thay đổi chính sách của chính quyền địa phương.
“Điều này đã hoạt động trong nhiều năm. Chúng tôi không bao giờ nghĩ nó sẽ bị cấm chỉ trong một sớm một chiều”, cô nói.
Giờ đây, những người ly hôn như Wu phải đối mặt với sự lựa chọn. Theo các quy định mới, cặp vợ chồng sẽ đủ điều kiện để mua một căn hộ mới, nhưng chỉ khi họ ly hôn thêm 2 năm 9 tháng.
Tuy nhiên, Wu đã quyết định tái hôn càng sớm càng tốt. “Thật không đáng nếu vẫn ly hôn chỉ để chờ được mua nhà. Chúng tôi không biết giá cả nhà đất sẽ như thế nào, hoặc chính sách sẽ thay đổi ra sao trong vài năm tới".
