Bệnh ngày càng gia tăng trong giới hay liên hoan, tiệc tùng. Có người còn bị tổn thương gan, thận, thậm chí suy đa phủ tạng nặng nề, trụy tim mạch... Trường hợp nặng có thể bị sốc dẫn tới tử vong.
Cứ tưởng ngộ độc thức ăn
Bệnh nhân Nguyễn Thị H. (29 tuổi, Tây Hồ, Hà Nội) sau giờ liên hoan với bạn bè về thì bị đau bụng, buồn nôn. Tưởng do ngộ độc thức ăn nên bệnh nhân nghĩ rằng nôn và đi ngoài hết sẽ khỏi. Không ngờ cơn đau ngày càng dữ dội, sau đó có biểu hiện choáng, khó thở, vã mồ hôi, da xanh tái, trụy tim mạch...
Khi cấp cứu, bệnh nhân được chẩn đoán viêm tụy cấp chảy máu biến chứng sốc, suy gan thận, phải thở máy và lọc máu...
Tương tự, bệnh nhân Trần Văn H. (35 tuổi, Cầu Giấy, Hà Nội) vào cấp cứu ngày thứ hai của bệnh sau ăn tiệc, uống bia rượu. Bệnh nhân bị đau vùng thượng vị, nôn ra máu, bí đại tiện, bụng trướng căng kèm sốt cao, da xanh tái..., được chẩn đoán thủng dạ dày phải phẫu thuật nhưng khi nội soi không có biểu hiện thủng tạng.
Các xét nghiệm cho thấy bệnh nhân bị viêm tụy cấp sau ăn tiệc và uống nhiều rượu. Bệnh nhân được chỉ định đặt ống xông dạ dày, dùng kháng sinh và thuốc giảm tiết, dẫn lưu dịch dạ dày, nhịn ăn, bù nước và điện giải..., sau tám ngày được ra viện.
Bác sĩ chuyên khoa II Vũ Đức Chung, trưởng khoa nội tiêu hóa Bệnh viện 354, cho biết nhiều người sau ăn tiệc bị nôn, đi ngoài tưởng do ngộ độc thức ăn nên chủ quan khiến cho viêm tụy cấp bị biến chứng nặng nề.
 |
|
Thăm khám cho bệnh nhân viêm tụy cấp tại Bệnh viện 354, Hà Nội. |
Đặc biệt, biểu hiện các cơn đau bụng của bệnh thường đột ngột, đau lan ra sau lưng, bí đại tiểu tiện, trung tiện, nôn nhiều, một số ít nôn ra máu, bụng trướng... dễ bị chẩn đoán nhầm là thủng dạ dày, viêm đường mật, túi mật hoặc viêm ruột thừa... nên đôi khi “mổ nhầm”.
Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi nhưng được cấp cứu vào khoa nhiều nhất là lứa tuổi trung niên, công chức hay liên hoan, tiệc tùng. Mỗi tháng khoa thường tiếp nhận khoảng 20 bệnh nhân, có lúc chiếm tới 10-15% số bệnh nhân điều trị trong khoa.
Dễ tái phát và biến chứng nặng
Lý giải nguyên nhân gây viêm tụy cấp sau ăn tiệc, bác sĩ Vũ Đức Chung cho biết đây là tình trạng nhiễm trùng, nhiễm độc trong tiêu hóa thức ăn.
Nguyên nhân do khi tiệc tùng ăn thức ăn nhiều dầu mỡ, nhiều đạm, lại uống nhiều rượu bia vào cơ thể và khi các chất này phân hủy thành các hạt dưỡng chấp, các hạt này ứ đọng quanh tụy và các ống dẫn gây tắc vi mạch trong tụy dẫn đến viêm tụy.
Đặc biệt, việc ứ đọng này khiến tụy phải hoạt hóa men tụy ngay trong tụy khiến tụy bị phân hủy, chất độc ngấm vào máu gây nguy hiểm cho cơ thể.
Bác sĩ Vũ Đức Chung cảnh báo viêm tụy cấp là một cấp cứu nội khoa, thể bệnh rất nặng, không có thể nhẹ vì gây nhiều biến chứng. Một đợt viêm tụy cấp có thể xảy ra sau một lần uống nhiều rượu hoặc sau một bữa ăn thịnh soạn.
Bệnh rất dễ tái phát, nhiều bệnh nhân một năm nhập viện 2-3 lần, thậm chí có người bị tới 7-8 lần/năm. Điều đáng nói là tổn thương tụy cấp có thể tạo điều kiện cho các enzyme hoạt hóa và các chất độc như cytokine tràn ra ngoài tụy và đổ vào ổ bụng.
Tại đây chúng gây nên những kích thích và gây viêm lớp màng lót của ổ bụng (viêm phúc mạc) hay các cơ quan.
Enzyme hoạt hóa và các cytokine cũng có thể được hấp thu từ ổ bụng vào mạch bạch huyết và sau đó vào máu gây nên hạ huyết áp và tổn thương các cơ quan bên ngoài ổ bụng như phổi.
Đặc biệt, viêm tụy cấp nhiều lần dễ trở thành viêm tụy mãn, suy tụy, người bệnh không có men tiêu hóa thức ăn, ăn cái gì đại tiện ra cái đó dẫn tới suy dinh dưỡng hoặc các bệnh nội tiết khác như đái tháo đường, xơ tụy, suy tụy.
Các biến chứng thường gặp của viêm tụy cấp bao gồm: giảm thể tích máu, hoại tử tụy, nang giả tụy, suy hô hấp cấp, liệt ruột cơ năng, nhiễm trùng huyết...
Bệnh nặng có thể gây biến chứng toàn thân như trụy tim mạch, suy giảm hô hấp, suy giảm chức năng thận, loét dạ dày tá tràng..., đặc biệt là hoại tử hoặc chảy máu trong tụy, bệnh nhân có thể bị sốc và tử vong.
Cần cấp cứu kịp thời
Theo bác sĩ Vũ Đức Chung, viêm tụy cấp nếu được cấp cứu kịp thời, điều trị nội khoa có kết quả tốt. Bệnh nặng có khi phải phẫu thuật và nguy cơ tử vong rất cao (10-50%).
Đặc biệt, bệnh nhân viêm tụy cấp hay uống bia rượu hằng ngày dễ bị loạn thần do rượu, ảnh hưởng nghiêm trọng tới tính mạng bản thân và những người xung quanh.
“Để tránh những biến chứng đáng tiếc do viêm tụy cấp có thể xảy ra, sau các bữa ăn thịnh soạn, đặc biệt sau uống rượu bia mà xuất hiện đau bụng cấp, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để khám và điều trị kịp thời.
Để tránh viêm tụy cấp do ăn uống, cần giữ gìn vệ sinh an toàn trong ăn uống, định kỳ tẩy giun để tránh mắc ký sinh trùng đường ruột; ăn uống hợp lý, tránh ăn đạm, mỡ nhiều và tránh sử dụng bia rượu quá nhiều để bảo đảm cơ thể luôn được khỏe mạnh” - bác sĩ Vũ Đức Chung khuyên.
