Vợ chồng Trung Quốc gấp rút ly hôn để tránh '30 ngày hòa giải'

Giữa tiết trời lạnh giá, Chen - một cô gái sống ở Thượng Hải - vẫn kiên trì hòa mình vào dòng người dài dằng dặc trước văn phòng đăng ký kết hôn quận Huangpu. Cô tới đây với một mục đích duy nhất: nộp đơn ly dị.

Trả lời Sixth Tone, người phụ nữ 28 tuổi nói cô cần hoàn thành thủ tục trước ngày 1/1 năm sau - thời điểm quy định “30 ngày hòa hoãn” chính thức có hiệu lực. Theo đó, hai vợ chồng cần trải qua một tháng cân nhắc trước khi cơ quan chức năng xử lý hồ sơ ly hôn.

“Chính sách ‘30 ngày hòa hoãn’ khiến tôi nhận ra hôn nhân chẳng có gì tốt đẹp. Bước vào thì dễ, bước ra thì khó”, Chen nói.

Sau hàng giờ chờ đợi, cô vẫn không được gọi tên để tiếp nhận hồ sơ ly hôn. “Chúng tôi sẽ thử lại vào ngày mai, tiếp tục dậy sớm và xếp hàng”.

Số lượng cặp vợ chồng kéo tới văn phòng dân sự làm thủ tục ly dị ngày một tăng cao do áp lực từ chính sách "30 ngày hòa hoãn".

Một bảo vệ họ Yin làm việc tại văn phòng đăng ký kết hôn quận Huangpu cho biết trong một tháng qua, số người tới làm thủ tục ly dị tăng gấp đôi so với thông thường.

“Gần đây, chúng tôi tiếp đón trung bình 40-50 cặp mỗi ngày. Họ đứng xếp hàng từ sáng sớm và chỉ rời đi khi văn phòng hết giờ làm việc. Mọi người đều nóng lòng hoàn tất thủ tục trước khi quy định hòa hoãn được áp dụng”, Yin nói với Sixth Tone.

Tính đến giữa tháng 12, 14/17 văn phòng dân sự giải quyết yêu cầu ly hôn ở Thượng Hải đã được đặt trước đến cuối năm. Tình trạng này cũng xảy ra ở nhiều thành phố lớn như Quảng Châu, Thâm Quyến.

Theo luật pháp, vợ chồng chỉ được phép làm thủ tục chia tay tại văn phòng ở địa bàn cư trú. Do đó, nếu cơ quan địa phương hết chỗ, họ buộc phải chờ đến lượt thay vì lái xe tới địa điểm khác.

Chính sách “30 ngày hòa hoãn”, dự định chính thức áp dụng đầu năm sau, đang nhận về nhiều phản ứng tiêu cực từ công chúng và một số nhà lập pháp.

Nhiều ý kiến cho rằng điều khoản này sẽ hạn chế quyền tự do ly hôn của công dân, đồng thời gây khó khăn cho các nạn nhân bạo hành gia đình.

30 ngày hòa hoãn

Thực tế, tỷ lệ ly hôn ở xứ tỷ dân không ngừng gia tăng kể từ năm 2003. Năm ngoái, hơn 4,7 triệu cặp vợ chồng quyết định “đường ai nấy đi”.

Theo thống kê, phụ nữ thường là người đề nghị ly dị, chiếm hơn 74% số vụ. Các chuyên gia cho rằng sự thay đổi trong quan niệm hôn nhân và vai trò xã hội khiến phái yếu mạnh dạn chấm dứt quan hệ vợ chồng.

Năm 2010, Shang Shaohua - cựu thành viên cơ quan cố vấn chính trị hàng đầu Trung Quốc - đưa ra sáng kiến “30 ngày hòa hoãn” nhằm hạn chế tình trạng ly hôn nóng vội.

“Tiến trình quá đơn giản, nhanh chóng khiến việc ly dị trở nên quá dễ dàng. Nhiều cặp vợ chồng chỉ cãi nhau một chút đã quyết định chia tay, để rồi hối hận ngay sau đó”, ông Shang nói.

Quan niệm về hôn nhân ở người trẻ dần thay đổi, khác biệt so với tư tưởng truyền thống.

Tuy nhiên, giới chuyên gia không chắc chắn về hiệu quả của phương pháp này. Chia sẻ với Sixth Tone, Wu Xiaoying - Giáo sư Xã hội học tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc - nói rằng một tháng hòa giải bắt buộc có thể đem lại tác dụng ngược.

Phương pháp này chỉ cho các cặp vợ chồng thêm thời gian, song không thể hàn gắn mối quan hệ. “Chính phủ mong muốn củng cố quan niệm hôn nhân bền vững. Nhưng thời buổi ngày nay, người trẻ lại có quan điểm khác”.

Ly hôn không dễ dàng

Mặt khác, ảnh hưởng từ đại dịch Covid-19 càng khiến nhiều người mong muốn từ bỏ ràng buộc vợ chồng. Số liệu thống kê tại thành phố Xi’an (tỉnh Thiểm Tây) và Dazhou (tỉnh Tứ Xuyên) cho thấy tỷ lệ ly hôn tăng mạnh trong tháng 2 và 3, thời điểm toàn quốc thực hiện giãn cách xã hội.

Vợ chồng Chen cũng thuộc diện này. Nóng lòng hoàn tất thủ tục vào cuối năm, người phụ nữ 28 tuổi chấp nhận xếp hàng bên ngoài văn phòng dân sự từ sớm, chịu đựng cái lạnh với mong muốn sớm tới lượt.

Để kịp chia tay bạn đời trước khi chính sách “30 ngày hòa hoãn” có hiệu lực, nhiều chị em thậm chí phải đánh đổi một khoản tiền khổng lồ.

Nhiều phụ nữ chấp nhận chịu thiệt về quyền lợi để được ly hôn trước thời hạn chính sách "30 ngày hòa hoãn" có hiệu lực.

Vivian Wang, một phụ nữ 30 tuổi đến từ thành phố phía bắc Thanh Đảo, quyết định ly hôn vào đầu tháng 12. Song, cô buộc phải ra đi tay trắng để thuyết phục chồng nhanh chóng ký đơn.

“Tôi phải hoàn tất thủ tục trước khi chính sách hòa giải có hiệu lực, dù không nhận được đồng nào từ chồng. Tôi chỉ muốn rời bỏ anh ta và bắt đầu cuộc sống mới”, cô nói.

Lin, một phụ nữ 24 tuổi sống ở tỉnh Chiết Giang, nhấn mạnh với Sixth Tone cô ấy muốn chấm dứt cuộc hôn nhân kéo dài 6 tháng trước khi chính sách “30 ngày hòa hoãn” có hiệu lực.

Tuy nhiên, chồng cô từ chối ký đơn ly dị trừ khi nhận được 1.500 USD tiền bồi thường, một khoản tiền quá lớn với khả năng chi trả của cô. “Thật khó để ly hôn. Nếu không có một tháng trì hoãn, tôi có thể cố thuyết phục chồng. Nhưng giờ đây, nếu anh ta đổi ý sau 30 ngày, tôi phải làm gì đây?”.

Áp lực lên nạn nhân bạo hành gia đình

Theo Sixth Tone, nhiều nhà vận động quyền phụ nữ cho rằng chính sách trên sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới những người bị bạn đời bạo hành.

Hai, tổng đài viên cho một đường dây nóng tố cáo bạo lực gia đình ở tỉnh Quảng Đông, nói rằng đa số nạn nhân chỉ muốn tách khỏi người bạn đời bạo lực.

“Phần lớn người gọi không biết về chính sách hòa giải này. Khi nghe tôi thông báo, họ cảm thấy ngạc nhiên và lo lắng. Ngạc nhiên vì chưa bao giờ thủ tục ly hôn lại phức tạp như thế; lo lắng vì phải tiếp tục chịu đánh đập, chửi rủa từ bạn đời”.

Nhiều nhà lập pháp cho rằng chính sách hòa giải tiền ly hôn mới có thể đẩy nạn nhân bạo hành gia đình vào thế yếu.

Một số nhà lập pháp khẳng định quy định mới chỉ dành cho những cặp kết hôn tự nguyện, không áp dụng cho các vụ bạo hành gia đình. Song thực tế, thủ tục ly hôn thường mất hàng tháng trời mới có kết quả, và hơn một nửa yêu cầu ly dị bị từ chối ngay từ phiên điều trần đầu tiên.

Đầu tháng này, vụ việc tòa án địa phương tỉnh Thiểm Tây từ chối yêu cầu ly dị từ một phụ nữ 63 tuổi, từng chịu bạo hành suốt 40 năm khiến dư luận phẫn nộ. Phía tòa án phán quyết hai bên “cần thấu hiểu và tôn trọng nhau hơn”.