Vụ VN Pharma: Cục quản lý Dược tắc trách, vi phạm nghiêm trọng

Bắt đầu phiên xử VN Pharma sáng 20/11

8h20, Chủ toạ tuyên bố phiên xét xử các bị cáo trong vụ án VN Pharma ngày thứ hai bắt đầu. Sáng hôm nay, các luật sư sẽ hỏi các bị cáo liên quan đến hoạt động nhập khẩu thuốc của VN Pharma liên quan đến hai công ty Austin (Hong Kong) và Helix Canada. 

Sau ngày xét xử đầu tiên, gương mặt các bị cáo lộ vẻ mệt mỏi. Trong ngày 19/10, HĐXX và luật sư chủ yếu tập trung xét hỏi Nguyễn Minh Hùng và Võ Mạnh Cường về hoạt động buôn bán thuốc, nâng khống giá và số tiền 7,5 tỷ đồng hoa hồng cho bác sĩ. Tuy nhiên, sang ngày thứ hai, các luật sư bắt đầu thẩm vấn các nhân viên dưới quyền của Nguyễn Minh Hùng tại VN Pharma.  

Các bị cáo tại tòa sáng nay, 20/10. Ảnh: Tùng Tin.

Phạm Anh Kiệt: Không thể kết tội tôi vai trò đồng phạm

Trả lời câu hỏi của luật sư Cao Đình Thi, Phạm Anh Kiệt (nguyên Tổng giám đốc Công ty Dược Sapharcobi) nói không biết về hợp đồng mua bán thuốc giả của Hùng và Cường vì không làm ở VN Pharma. Tuy nhiên, Kiệt là người đưa con dấu của Công ty Austin Hong Kong cho VN Pharma vào tháng 8/2013.

Ngoài ra, Kiệt cũng có cả con dấu của Công ty Helix Canada. Theo Kiệt, công ty cũ (Công ty dược Trung ương 2) của bị cáo có quan hệ với VN Pharma, trong quá trình làm ăn tin tưởng nhau nên VN Pharma giao con dấu để thực hiện hợp đồng với Công ty Austin. Nhưng Kiệt khẳng định không biết mục đích của việc đóng dấu vào giấy tờ của VN Pharma. Do đó, Kiệt không hề tham gia vào quá trình này nên không thể kết tội với vai trò đồng phạm. 

Đại diện Bộ Công Thương: Việc này không thuộc chuyên môn của tôi.

8h50, luật sư Nguyễn Đình Hưng thẩm vấn đại diện Bộ Công Thương. 

Luật sư: Theo thông tin kháng nghị VKS, Bộ Công Thương không tìm thấy bất kỳ mã vạch nào ở các nước có liên quan đến lô thuốc này, Bộ Công Thương đã kiểm tra rõ sự tồn tại của những mã vạch này chưa?
Đại diện Bộ Công Thương: Việc này không thuộc chuyên môn của tôi.
Luật sư đề nghị: Ông có thể cung cấp quy trình nhập khẩu, các công đoạn nhập khấu, cái nào là cái quyết định?. Với câu hỏi này, đại diện bộ không trả lời rõ.
Luật sư Hưng: Vận chuyển ngoài biên giới, VN Pharma nhập hàng từ công ty Helix nhưng lại thông qua Austin Hong Kong thì có được phép hay không?
Bộ Công Thương: Được phép, khi hàng sản xuất ở một nước mà công ty đó không phải là công ty vận tải thì được nhờ một công ty khác.

Đại diện Bộ Công Thương tại tòa. Ảnh: Tùng Tin.

Helix Canada không tồn tại trên thực tế

HĐXX xét hỏi bị cáo Võ Mạnh Cường. Chủ toạ cho biết qua xác minh cho thấy, công ty Helix không tồn tại trên thực tế. Cường cho rằng sau này bị cáo mới biết không có công ty này tại Canada. 

Cường nói trước đây tin vào Helix là do Cục quản lý Dược cấp giấy phép hoạt động cho công ty đó.

Tuy nhiên, đại diện Bộ Y tế vắng mặt nên HĐXX không thể xét hỏi các vấn đề liên quan đến việc thẩm định và cấp phép của Cục quản lý Dược. 

Phó tổng giám đốc VN Pharma: Công ty cũng là nạn nhân

HĐXX xét hỏi đại diện Công ty VN Pharma. Người này cho biết mới về VN Pharma từ năm 2013 nên không biết về vụ việc buôn bán thuốc. Theo Phó tổng giám đốc VN Pharma, vụ việc này liên quan đến toàn thể cổ đông của công ty. Vì vậy, VN Pharma cũng mong điều tra rõ nguồn gốc của sự việc để biết công ty cũng chỉ là nạn nhân để dư luận nhìn nhận vấn đề thẳng thắn hơn. 

Sau phần xét hỏi các bị cáo và những người có quyền lợi, trách nhiệm liên quan, HĐXX tuyên bố chuyển qua phần tranh luận. Đại diện VKSND cấp cao phát biểu quan điểm kháng nghị. 

Bị cáo Thông trao đổi với luật sư. Ảnh: Tùng Tin.

Đề nghị tuyên huỷ bản án sơ thẩm vụ án VN Pharma

Đại diện VKSND cấp cao trình bày quan điểm kháng nghị vụ án. Theo đó, VKSND đề nghị HĐXX chấp nhận toàn bộ kháng nghị của VKSND cấp cao, tuyên huỷ toàn bộ bản án sơ thẩm của TAND TP.HCM. 

Theo quan điểm của VKSND, án sơ thẩm có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm. Võ Mạnh Cường đã cung cấp giấy chứng nhận, giấy tờ giả cho Nguyễn Minh Hùng. Các bị cáo biết rõ và đã sử dụng, làm giả con dấu nên có dấu hiệu phạm tội Làm giả con dấu của cơ quan, tổ chức.

Đối với bộ hồ sơ nhập khẩu giả, Duy, Thông, Kiệt đều biết rõ, Kiệt đã sử dụng con dấu công ty và nhiều giấy tờ cung cấp cho Hùng sau đó chuyển con dấu này cho Hùng. Việc điều tra, xét xử đối với các bị cáo ở cấp sơ thẩm là chưa đầy đủ, toàn diện.

Về hội đồng giám định lô thuốc, hội đồng giám định gồm 10 cán bộ do Đỗ Văn Thông làm chủ tịch hội đồng. Cục Quản lí Dược là đơn vị cấp phép lại tham gia giám định lô hàng do mình cấp phép là chưa đảm bảo tính khách quan.

Theo quan điểm của VKS, buôn lậu thì hàng hóa (đối tượng mua bán) vẫn là thật nhưng không khai báo hoặc khai báo không đúng khi xuất, nhập khẩu qua biên giới. Còn hàng giả phải hiểu ngay từ ban đầu khi xuất, nhập khẩu người phạm tội đã biết đó là hàng giả. Có nghĩa là hàng đó giả về chất lượng hoặc công dụng; hoặc giả về nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp, nguồn gốc, xuất xứ.

Từ đó thấy rằng vụ án có nhiều mâu thuẫn và khác với thực tế khách quan. Thuốc này không được sử dụng cho người trong khi các bị cáo lại nhập về để làm thuốc chữa bệnh. Thế nhưng lại xác định lô thuốc trên là kém chất lượng thay vì hàng giả, nên cần phải trưng cầu giám định lại.

Đối với số tiền 7,5 tỷ đồng. Số tiền này lớn hơn giá trị lô thuốc (5 tỷ đồng), cần phải điều tra số tiền này, nếu chỉ chi hoa hồng cho lô thuốc này thì mâu thuẫn do giá trị chi cao hơn giá trị lô thuốc. Cùng với đó là số tiền 10.000 USD chi cho Nguyễn Quang Huy, cần được điều tra làm rõ.

Có 10 chuyên gia giám định, tuy nhiên trong biên bản chỉ có 7 chuyên gia ký tên, 3 chuyên gia còn lại không ký cũng không có đánh giá đạt hay không đạt. Hồ sơ đăng ký lô thuốc giả nhưng Cục Quản lý Dược không phát hiện ra, cục trưởng vẫn ký cho nhập khẩu lô thuốc là có dấu hiệu vi phạm nhiêm trọng. Việc làm tắc trách của Cục quản lý Dược và Bộ Y tế đã tạo điều kiện cho công ty này thực hiện khống 7 hồ sơ thuốc khác.

Từ đó, VKSND đề nghị HĐXX chấp nhận toàn bộ kháng nghị của toàn bộ của VKSND cấp cao tuyên huỷ toàn bộ bản án sơ thẩm của TAND TP.HCM.

Viện kiểm sát: Cục quản lý Dược tắc trách, vi phạm nghiêm trọng

Đánh giá về vai trò và trách nhiệm của Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) là một phần quan trọng trong bản kháng nghị của Viện kiểm sát. 

Theo quan điểm của Viện kiểm sát, hội đồng giám định lô thuốc gồm 10 cán bộ do Đỗ Văn Thông làm chủ tịch hội đồng. Cục quản lý Dược là đơn vị cấp phép lại tham gia giám định lô hàng do mình cấp phép là chưa đảm bảo tính khách quan.

Có 10 chuyên gia giám định, tuy nhiên trong biên bản chỉ có 7 chuyên gia ký tên, 3 chuyên gia còn lại không ký cũng không có đánh giá đạt hay không đạt. Hồ sơ đăng ký lô thuốc giả nhưng Cục Quản lý Dược không phát hiện ra, cục trưởng vẫn ký cho nhập khẩu lô thuốc là có dấu hiệu vi phạm nhiêm trọng. Việc làm tắc trách của Cục Quản lý Dược và Bộ Y tế đã tạo điều kiện còn thực hiện khống 7 hồ sơ thuốc khác.

VKS cáo buộc Cục Quản lý Dược tắc trách, vi phạm nghiêm trọng. Ảnh: Tùng Tin.

Luật sư của Nguyễn Minh Hùng đề nghị xem lại kháng nghị của Viện Kiểm sát

Luật sư Nguyễn Đình Hưng, người bào chữa cho bị cáo Nguyễn Minh Hùng, dành gần 40 phút cho phần bào chữa của mình. Ông Hưng cho rằng thân chủ của mình không nguỵ biện hay trốn trách nhiệm. Tuy nhiên, phải làm rõ những nội dung, cáo buộc mà luật sư cho rằng có nhiều chi tiết khiến thân chủ của mình bị "oan".

Luật sư cho rằng liên quan đến vụ án VN Pharma, nhiều trang báo trong nước và thế giới đã đưa lên những nội dung thất thiệt. Hoạt động mua bán H-Capita, Hùng thông qua người môi giới là Cường. Trong thực tế hoạt động giao dịch của Hùng và Cường thì Cường là người đại diện hợp pháp của Helix Canada, có chữ ký và đóng dấu ủy quyền. Trong khi đó, VKS đề nghị HĐXX xem xét về tội danh, cho rằng án sơ thẩm đã bỏ lọt tội, nội dung này đã ảnh hưởng rất nhiều đến dư luận.

Luật sư Hưng đề nghị HĐXX xem xét nội dung trong phiên tòa sơ thẩm, kháng nghị về tài liệu kiểm nghiệm, đánh giá, có số 0,17%, trong bản án sơ thẩm và kháng nghị vẫn cứ ghi rằng “thuốc không thể dùng cho người, thành phần tạp chất lên đến 17%”. Luật sư cho rằng sai số chết người này ảnh hưởng rất lớn đến thân chủ và nhận thức xã hội về vấn đề.

Về hội đồng giám định, luật sư cho rằng cần tách bạch hoạt động trưng cầu điều tra là đúng nhưng khi thực hiện thì không đúng. Cho rằng hoạt động xét nghiệm đúng, độc lập, mang tính kỹ thuật nhưng nếu cho rằng toàn bộ thủ tục hồ sơ thuốc sai nghiêm trọng, chúng tôi đề nghị xem lại. Cấu tạo bộ hồ sơ gồm nhiều bộ phận. Kháng nghị cho rằng các bị cáo tự làm giả tài liệu, tên thuốc, trái về mặt pháp luật. Chưa có một căn cứ nào chỉ ra rằng bộ hồ sơ do dược sĩ Thông là trái luật, trái khoa học, chúng tôi đề nghị làm rõ.

Bị cáo Hùng tại tòa sáng 20/10. Ảnh: Tùng Tin.

Luật sư Hưng: Có bằng chứng về nguồn gốc Canada của lô thuốc

Theo luật sư Hưng, những ngày qua có rất nhiều tài liệu xuất hiện trên mạng về đường dẫn của lô thuốc đi từ đâu? Người ta chứng minh được việc lô thuốc đi về từ Canada. Luật sư khẳng định có đủ bằng chứng về nguồn gốc này.

Về nội dung kháng nghị của VKS cho rằng bản án sơ thẩm để lọt người, lọt tội. Ông Hưng cho rằng nếu bản thân các giấy tờ do người bán hàng xuất trình là giả thì người mua không có khả năng phát hiện ra. Đến Cục quản lý Dược cũng không phát hiện ra.

Về số tiền thuê dược sĩ Thông viết hồ sơ thì 2.000 USD không quá rẻ nhưng cũng không quá lời. Tình tiết giảm nhẹ vô cùng đặc biệt là tang vật hiện nay vẫn còn và không sử dụng ở đâu cả. Bị cáo là người chủ động đưa tang vật ra ánh sáng. Pharma làm việc với Cục quán lý Dược vào ngày 31/7/2014 và vụ án bị khởi tố ngày 18/9/2014, minh chứng cho ý thức chủ quan của người thực hiện hành vi. Đây là yếu tố quan trọng cần được làm rõ.

Bị cáo Nguyễn Minh Hùng. Ảnh: Tùng Tin.

Luật sư Hưng: Tại sao tiền thuốc 5 tỷ mà chi hoa hồng 7,5 tỷ

Luật sư Hưng cho rằng ở cấp sơ thẩm, đã có rất nhiều tình tiết giảm nhẹ nhưng bị cáo vẫn bị xử mức cao nhất. Thiết nghĩ nếu áp dung giảm nhẹ thì hình phạt sẽ nhẹ hơn

Liên quan đến khoản tiền hoa hồng 7,5 tỷ đồng, HĐXX đã xét hỏi nhiều lần với các bị cáo liên quan. Tuy nhiên, luật sư Hưng đặt vấn đề: "Làm sao mua thuốc 5 tỷ mà chi hoa hồng cho bác sĩ 7,5 tỷ". 

Đối với quyết định kháng nghị hủy án, bổ sung điều tra làm rõ nhiều vấn đề, luật sư cho rằng là hợp lý. Tuy nhiên trong quyết định hủy ấy phải nói cho rõ nghi ngờ hoặc nghi ngờ không chính xác. Việc xem xét trách nhiệm người có liên quan là nhu cầu của cơ quan điều tra nên không can thiệp.

Quyết định kháng nghị cũng khiến dư luận lầm tưởng trước đó đã có 7 lô hàng thực hiện. 7 bộ hồ sơ được xét duyệt này là các giấy tờ của Bộ y tế cấp chỉ có giá trị trong vòng 1 năm. Khi công ty VN Pharma chưa thực hiện là đã hết hạn rồi.

Các bị cáo trao đổi với luật sư. Ảnh: Tùng Tin.

Luật sư của Võ Mạnh Cường: Cơ quan điều tra vi phạm tố tụng nghiêm trọng

Luật sư Khưu Thanh Tâm, bào chữa cho bị cáo Võ Mạnh Cường khẳng định ông Cường là người đại diện uỷ quyền của Helix Canada, được sử dụng con dấu tại Việt Nam. "Chứng cứ mới là hoạt động của công ty Helix Việt Nam, để có được giấy phép hoạt động phải trải qua một quá trình, chúng tôi có đính kèm giấy phép Bộ Y tế cấp", luật sư Tâm nói.

Trong quá trình điều tra, cơ quan điều tra đã làm rõ số tiền VN Pharma chuyển khoản cho Helix, một là chuyển khoản ngân hàng, hai là tiền mặt thông qua ông Cường. Để biết ông Cường có hưởng lợi hay không thì phải truy xét số tiền Cường nhận được và chuyển đi. VN Pharma chuyển cho Cường 3,2 tỷ, sau đó Cường đã chuyển cho Helix và chỉ hưởng khoảng hơn 600 triệu đồng. Toàn bộ giấy tờ thể hiện trong các bạn tự khai, Cường nhận từ Raymundo, có đầy đủ các bằng chứng email, chuyển phát nhanh kèm theo ngày tháng rõ ràng.

Sau đó, Cường đã bay sang Canada tìm Raymundo để làm rõ. Theo luật sư, các kết luận điều tra đều xác định Raymondo là đối tượng không có nhân thân rõ ràng, khiến ông Cường tôi vô cùng bức xúc. Cục xuất nhập cảnh sẽ có đủ thông tin xuất nhập cảnh của Raymundo vào Việt Nam, nhưng vẫn chưa xác minh được nhân thân của đối tượng. Vì thế, luật sư cho rằng cơ quan điều tra đã có vi phạm nghiêm trọng tố tụng.

Bị cáo Cường. Ảnh: Tùng Tin.

Luật sư Khưu Thanh Tâm cũng cho rằng đã xác định địa chỉ pháp lý của Helix, thông qua Bộ Ngoại giao xác định đây là công ty “ma”. Thế nhưng Bộ Y tế lại cấp giấy phép hoạt động cho Helix tại Việt Nam. Cơ quan điều tra biết sự tồn tại của giấy phép này, tuy nhiên điều tra lại không đưa chứng cứ này vào hồ sơ vụ án. Luật sư cho rằng đây cũng là việc vi phạm tố tụng nghiêm trọng.

Vì thế, luật sư của Võ Mạnh Cường đề nghị áp dụng khoản 1 điều 250 của Bộ Luật Hình sụ, huỷ bản án sơ thẩm.

Được trình bày sau phần bào chữa của luật sư, bị cáo Võ Mạnh Cường nói: Tôi khẳng định tôi và Hùng không thể làm giả các giấy tờ FSC và JIP được. Mong HĐXX làm rõ.

Luật sư đề nghị bác kháng nghị của VKS, tuyên một số bị cáo vô tội

Trước đó, các luật sư lần lượt trình bày phần bào chữa của mình cho các bị cáo có liên quan đến vụ án. Luật sư Đỗ Hải Bình (bào chữa cho ba bị cáo Ngô Anh Quốc, Nguyễn Trí Nhật, Bùi Ngọc Duy) không đồng tình với kháng nghị của VKS và đề nghị xem xét lại kháng cáo của các bị cáo. Theo luật sư, việc toà sơ thẩm tuyên Nhật và Quốc tội đồng phạm giúp sức buôn lậu là không hợp lý.

Trong khi đó, luật sư Trương Anh Tú (bào chữa cho bị cáo Lê Thị Vũ Phương) đồng tình với rất nhiều ý kiến của VKS khi cho rằng trong vụ án này còn rất nhiều điều chưa được làm rõ và không có điều kiện làm rõ trong phiên toà sơ thẩm như trách nhiệm của các cán bộ Cục Quản lý Dược. Việc tìm ra những sai phạm của những cán bộ này sẽ góp phần tìm ra câu trả lời cho vụ án.

Theo luật sư Tú, phiên toà phúc thẩm đã hé lộ rất nhiều thông tin cần phải được  làm rõ. Phiên toà sơ thẩm cho rằng công ty Helix Canada là công ty không có thật nhưng hiện nay có tài liệu chứng cứ trình lên bước đầu có thể thấy công ty này có thật.

Nhân vật được cho là vô hình Raymundo đang dần được khắc hoạ khi hé lộ những chứng cứ xác minh sự hiện diện của Raymundo tại Việt Nam. Đặt giả thuyết đây là vụ án buôn lậu thì bà Phương là nhân vật không được ai cho biết, bà cũng không biết rằng mình có tham gia vào vụ án buôn lậu hay không. Luật sư Tú cho rằng HĐXX “hơi phỏng đoán trong việc xác định bị cáo Phương biết các bị cáo khác sử dụng các con dấu”. Trên tinh thần suy đoán vô tội thì không được buộc tội bị cáo khi chưa đủ căn cứ buộc tội, luật sư mong rằng HĐXX xem xét, tuyên bị cáo Phương vô tội.

Ngoài ra, luật sư bào chữa cho Phan Cẩm Loan đề nghị bác kháng nghị của VKSND cấp cao, miễn hình phạt cho bị cáo. Luật sư bào chữa cho Phạm Anh Kiệt đề nghị tuyên Kiệt không phạm tội.

Không có luật sư, bị cáo Phạm Văn Thông tự bào chữa cho mình trước HĐXX. Theo đó, ông Thông khẳng định không làm giả. Ông Thông khẳng định mình được đào tạo bài bản, tài liệu H-Capita mà bị cáo biên soạn dựa trên FSC. 

Bị cáo Thông tự bào chữa cho mình, ông khẳng định mình được đào tạo bài bản, tài liệu H-Capita mà bị cáo biên soạn dựa trên FSC. Ảnh: Tùng Tin.

Chiều nay, VKS sẽ tranh luận quan điểm bào chữa của luật sư

11h55, Chủ toạ tuyên bố phiên toà sáng 20/10 tạm nghỉ. Phiên xét xử buổi chiều sẽ bắt đầu lúc 13h30. 

Mở đầu phiên chiều, đại diện VKS sẽ tranh luận lại quan điểm bào chữa của các luật sư.