Ngày 28/11, Tổ chức Y tế Thế giới đăng tải thông tin cập nhật đầu tiên về biến chủng mới Omicron. Đây là động thái tiếp theo của WHO sau khi liệt kê B.1.1.529 vào danh sách các biến chủng đáng quan ngại theo lời khuyên của Nhóm cố vấn kỹ thuật về sự tiến hóa của virus (TAG-VE).
Quyết định nói trên dựa vào bằng chứng mà TAG-VE nhận được, cho thấy Omicron có một số đột biến có thể ảnh hưởng cách nó hoạt động, ví dụ mức độ lây lan nhanh hay bệnh nặng hơn.
Những gì đã biết về Omicron
Các nhà nghiên cứu của Nam Phi và khắp thế giới đang tiến hành nhiều phân tích để hiểu rõ hơn về những khía cạnh của Omicron. WHO khẳng định họ sẽ tiếp tục chia sẻ những phát hiện mới về biến chủng này sớm.
Về khả năng lây truyền: WHO vẫn chưa rõ liệu Omicron có khả năng lây truyền cao hơn các biến chủng khác hay không. Số người có kết quả dương tính đã tăng lên ở nhiều khu vực của Nam Phi bị ảnh hưởng bởi biến chủng này. Giới dịch tễ học đang nghiên cứu để tìm hiểu xem sự gia tăng các ca nhiễm ở khu vực trên có phải do biến chủng Omicron hay yếu tố khác.
Mức độ nghiêm trọng của bệnh: WHO cũng chưa có câu trả lời chính xác những người nhiễm chủng Omicron có tình trạng bệnh nặng hơn so với khi nhiễm chủng khác hay không, bao gồm cả Delta.
Dữ liệu sơ bộ cho thấy tỷ lệ nhập viện ngày càng tăng ở Nam Phi, nhưng điều này có thể là do tổng số người bị nhiễm bệnh ngày càng tăng, không hẳn xuất phát từ Omicron. Hiện tại, chúng ta không có thông tin nào cho thấy các triệu chứng liên quan Omicron khác với các triệu chứng ở các biến thể khác.
Các trường hợp nhiễm Omicron được báo cáo ban đầu là sinh viên đại học. Họ là người trẻ nên xu hướng mắc bệnh có thể nhẹ hơn, song, việc biểu hiện mức độ nghiêm trọng của bệnh khi nhiễm Omicron có thể sẽ mất vài ngày đến vài tuần. Tất cả biến chủng của Covid-19, bao gồm Delta, đều có thể gây bệnh nặng hơn hoặc nguy cơ tử vong cao hơn.
 |
| Nhân viên làm việc tại sảnh khởi hành sân bay Narita, Chiba, Nhật Bản. Ảnh: Blooomberg. |
Nguy cơ tái nhiễm trước biến chủng Omicron: Bằng chứng sơ bộ cho thấy có thể những F0 từng mắc Covid-19 có tăng nguy cơ tái nhiễm Omicron. Điều đó có nghĩa sau khi khỏi Covid-19, họ có thể bị tái nhiễm nCoV dễ dàng hơn trước chủng mới so với các chủng đáng quan ngại khác. Song, thông tin này cũng còn rất hạn chế và WHO nhấn mạnh cần chờ thêm vài ngày đến vài tuần tới để có kết luận cuối cùng.
Hiệu quả của vaccine: WHO đang làm việc với các chuyên gia để tìm hiểu tác động tiềm tàng của Omicron với những biện pháp đối phó hiện có như vaccine. Vaccine Covid-19 được xem là rất quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh nặng, tử vong. Theo kết quả hiện tại, các vaccine Covid-19 vẫn có hiệu quả với biến chủng Omicron.
Hiệu quả của các xét nghiệm hiện tại: Các xét nghiệm rRT-PCR đang sử dụng rộng rãi được cho là vẫn có tác dụng phát hiện ca nhiễm biến chủng Omicron và tất cả biến chủng khác. Các nghiên cứu đang xem xét liệu nó có gây bất kỳ tác động nào đến xét nghiệm kháng nguyên, test nhanh hay không.
Hiệu quả của phương pháp điều trị hiện tại: Corticosteroid và thuốc chẹn thụ thể IL6 sẽ vẫn có hiệu quả để điều trị F0 thể nặng. Các phương pháp điều trị khác sẽ được đánh giá để xem liệu chúng có còn hiệu quả hay không khi có những thay đổi trong trình tự gene, đột biến của Omicron.
Các nghiên cứu đang được tiến hành
Ở thời điểm hiện tại, WHO cho hay họ đang phối hợp với giới chuyên gia trên toàn cầu để hiểu rõ hơn về Omicron. Họ sẽ đánh giá khả năng lây truyền, mức độ nghiêm trọng của bệnh, triệu chứng, hiệu quả của vaccine và xét nghiệm chẩn đoán, hiệu quả của vaccine hiện tại.
WHO khuyến khích các quốc gia đóng góp cho việc thu thập, chia sẻ dữ liệu bệnh nhân nhập viện thông quá nền tảng dữ liệu lâm sàng Covid-19 của tổ chức này. Nhiều thông tin được kỳ vọng sẽ có câu trả lời trong vài tuần tới. WHO và TAG-VE sẽ tiếp tục theo dõi, đánh giá dữ liệu, đặc biệt là các đột biến có thể khiến hành vi của Omicron thay đổi.
Bên cạnh đó, WHO cũng khuyến nghị các quốc gia tăng cường giám sát, giải trình tự gene cũng như chia sẻ dữ liệu về trình tự gene trên cơ sở công khai như GISAID, báo cáo các cụm lây nhiễm ban đầu và đánh giá trong phòng thí nghiệm để hiểu rõ hơn về biến chủng này cũng như đặc tính lây truyền của nó.
 |
| Một phụ nữ tiêm vaccine Covid-19 tại San Diego, Mỹ. Ảnh: San Diego Union-Tribune. |
WHO nhấn mạnh các nước nên sẵn sàng điều kiện, năng lực y tế công cộng để chủ động trước kịch bản số ca mắc sẽ tăng vọt trong thời gian tới.
Điều đặc biệt và tối khẩn mà WHO đưa ra đó là nhanh chóng xóa bỏ sự bất bình đẳng trong tiếp cận vaccine Covid-19. Tổ chức này nhấn mạnh nhóm dễ bị tổn thương cần sớm được tiêm chủng và tiêm đủ liều, thậm chí nhận mũi tăng cường.
Hiện nay, biện pháp hiệu quả nhất để giảm lây nhiễm biến chủng Omicron vẫn là giữ khoảng cách tối thiểu 1 m với người khác, đeo khẩu trang, mở cửa sổ để cải thiện thông gió, tránh không gian hẹp, kín, đông đức, giữ sạch tay, sát khuẩn thường xuyên và tiêm phòng vaccine Covid-19 khi đến lượt. WHO sẽ tiếp tục cung cấp thông tin cập nhật khi có thêm dữ liệu.
Ngày 25/11, giới chuyên gia Nam Phi phát hiện biến chủng mới là B.1.1.529 ở Botswana với hơn 32 đột biến được phát hiện tại protein gai (S). Đặc biệt, 15 đột biến tại vùng gắn kết thụ thể (RBD) và vị trí furin, nơi có thể làm tăng khả năng lây lan.
Ngày 26/11, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đặt tên cho biến chủng này là Omicron và liệt nó vào danh sách "biến chủng đáng lo ngại". Đây là biến chủng được coi là rất nguy hiểm vì khả năng lây lan có thể hơn 5 lần Delta. Trước đó, biến chủng Delta đã khiến hàng loạt quốc gia quay trở lại với ác mộng Covid-19 sau khi tưởng như đã kiểm soát được dịch bệnh.
Dịch Covid-19
Phát hiện mới về hậu quả của Covid-19
Nghiên cứu mới cho thấy Covid-19 gây hại cho hệ vi sinh vật đường ruột, có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe khác như đầy hơi và trào ngược axit.
Covid-19 vẫn gây chết người nhưng đã thay đổi về nhân khẩu học
Bang California, Mỹ, đang có sự thay đổi về nhân khẩu học trong số ca tử vong. Theo các chuyên gia, xu hướng này tương tự với toàn nước Mỹ và nhiều nước khác trên thế giới.
Phát hiện virus bí ẩn giống SARS-CoV-2 ở Nga
Với protein gai có thể dễ dàng bám vào tế bào người như nCoV, loại virus này khiến các nhà khoa học lo lắng. Đặc biệt, vaccine và kháng thể Covid-19 không có tác dụng với nó.
Đại dịch mới ở những người khỏi Covid-19
Nghiên cứu mới cho thấy ngay cả người nhiễm nCoV nhẹ cũng có nguy cơ bị đau tim, đột quỵ cao hơn. Điều này dấy lên mối lo về đại dịch bệnh tim mạch ở những người khỏi Covid-19.
Triệu chứng nhiễm biến chủng BA.5
Về cơ bản, người nhiễm BA.5 sẽ có các triệu chứng như những chủng Covid-19 trước đó. Song, tần suất gặp phải của từng triệu chứng lại khác nhau.
