Nhiều hiện tượng mạng nhí trở thành công cụ kiếm tiền cho bố mẹ, trong khi số khác khủng hoảng, trầm cảm vì làm việc kiệt sức và đối mặt với hàng nghìn bình luận ác ý mỗi ngày.
Nếu quên kịch bản sẽ bị nhốt vào tủ quần áo, diễn không đạt thì bị bỏ đói nhiều ngày, xịt hơi cay, cấm đi vệ sinh.
Đó là tuổi thơ đầy ám ảnh của 7 sao nhí chưa đầy 10 tuổi vẫn luôn xuất hiện vui vẻ, hoạt bát trên kênh YouTube Fantastic Adventures. Để tạo ra những clip triệu view, mẹ nuôi Machelle Hackney của các em, đồng thời là người vận hành kênh trên, có thể nghĩ ra hàng chục hình thức đánh đập, tra tấn khủng khiếp.
Không chỉ vậy, Hackney còn liên tục nghĩ ra những trò đùa quái ác như bắt con tắm nước đá, uống 3 bình nước trong 20 phút… để quay video.
Tháng 3/2019, người phụ nữ 49 tuổi này đã bị cảnh sát Arizona (Mỹ) bắt giữ và điều tra về cáo buộc ngược đãi, lạm dụng trẻ em. Cùng thời điểm, 7 đứa trẻ được tìm thấy trong tình trạng thiếu cân, suy dinh dưỡng nặng.
Trước đó 2 năm, một kênh khác tên Daddy O Five đã bị đình chỉ cũng vì những cáo buộc tương tự. Michael và Heather Martins, cặp vợ chồng điều hành, thường xuyên chia sẻ những video chơi khăm tàn nhẫn với hai con Emma (12 tuổi) và Cody (9 tuổi).
Trong một clip, mặc kệ lời thanh minh, van khóc của những đứa trẻ, Michael và Heather dùng lời lẽ thô tục để mắng chửi các con vì vẩy mực lên sàn nhà. Sau 3 phút khóc lóc trong hoảng loạn, các em mới biết đây chỉ là trò đùa ác ý nhằm mục đích câu view, kiếm tiền của bố mẹ.
Sau khi bị tố giác hành vi ngược đãi trẻ em bởi chính người xem, vợ chồng nhà Martin đã bị điều tra và kết án 5 năm tù treo, đồng thời bị tước quyền nuôi 2 con vĩnh viễn.
Hai vụ việc kể trên chỉ là số ít trong vô vàn trường hợp trẻ em bị lạm dụng để kiếm tiền từ mạng xã hội. Trong những năm gần đây, các nội dung kiếm tiền từ Internet hướng đến đối tượng trẻ em nở rộ. Đây cũng là lúc không gian mạng vừa trở thành “mỏ vàng” vừa là “địa ngục” với những đứa trẻ.
Nhiều hiện tượng mạng nhí trở thành công cụ kiếm tiền cho bố mẹ, trong khi số khác khủng hoảng, trầm cảm vì làm việc kiệt sức và đối mặt với hàng nghìn bình luận ác ý mỗi ngày.
Chương trình I Want To Know That của đài truyền hình SBS từng phát sóng phóng sự về cuộc sống của các YouTuber nhí tại Hàn Quốc.
Theo đó, như nhiều quốc gia khác, xứ kim chi đang chứng kiến sự bùng nổ về số lượng các hiện tượng mạng nhỏ tuổi. Cha mẹ của những đứa trẻ này đăng tải nhiều nội dung khác nhau lên nền tảng video trực tuyến và thu về lợi nhuận khổng lồ. Tuy nhiên, song song với lợi ích kinh tế và danh tiếng, các cô bé, cậu bé nổi tiếng quá sớm còn gặp phải hàng loạt vấn đề tiêu cực khác.
Nhờ con gái Boram 7 tuổi, Boram Family - công ty quản lý 2 kênh YouTube của bé - đã mua được một tòa nhà năm tầng trị giá 9,5 tỷ won (8,06 triệu USD) ở Gangnam, Seoul, Hàn Quốc, theo báo cáo của Maeil Business tháng 7/2019.
Nhưng cùng lúc đó, tổ chức Save The Children từng cáo buộc cha mẹ Boram bất chấp kiếm tiền khi đẩy con vào những tình huống nguy hiểm để quay video.
Nhiều đoạn clip cho thấy cô bé 7 tuổi từng ăn cắp tiền, phá hỏng đồ đạc, hành động như đang mang thai và sinh con… Những nội dung này không chỉ gây ra khủng hoảng tinh thần với cô bé mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến người xem, đa phần là trẻ em.
Tháng 6/2019, một kênh YouTube khác dành cho trẻ em của cặp song sinh nổi tiếng Sua và Suji (6 tuổi) bị “ném đá” khi chia sẻ video hai cô bé ăn bạch tuộc sống. Trong video, cặp song sinh Hàn Quốc liên tục cau mày và rên rỉ khi phải cố nhai, nuốt con bạch tuộc khổng lồ.
 |
Hầu hết bậc cha mẹ tại Hàn Quốc đều biện hộ rằng "con tôi thích" hoặc "tôi muốn lưu lại kỷ niệm cho con" khi được hỏi về các nội dung trên.
Tuy nhiên, nhà sản xuất của một kênh YouTube dành cho trẻ em tiết lộ với chương trình I Want To Know That rằng những đứa trẻ này đều sống cuộc đời không có tự do. Người này đưa ra ví dụ rằng nếu đứa trẻ từ chối quay, phụ huynh của bé sẽ đáp lại: "Nếu mẹ bảo con chạy, con phải chạy. Mẹ nói con bước đi thì con phải đi".
Danielle Cohn (14 tuổi, Florida, Mỹ) là gương mặt quen thuộc trên mạng xã hội. Nổi tiếng, thu nhập “khủng”, sở hữu tài khoản Instagram có hơn 4,8 triệu người theo dõi khi chỉ mới 14 tuổi, 10X trở thành hình mẫu mà nhiều cô gái tuổi teen hướng đến.
Tuy nhiên, sự nổi tiếng đã đánh cắp tuổi thơ và cuộc sống tự do của Danielle.
Từ lúc con gái nổi tiếng, mẹ em, Jennifer Cohn, đã bỏ công việc giảng dạy và nhân viên thu ngân buổi tối để trở thành “momager” (kết hợp 2 chữ “mẹ” và “người quản lý” trong tiếng Anh) toàn thời gian.
“Tôi thực sự sốc vì số tiền mà con bé kiếm được còn nhiều hơn cả một tuần lương của tôi. Tôi nghỉ việc vì phải theo con gái đến nhiều nơi và làm rất nhiều thứ. Nó còn nhỏ nên tôi không muốn để nó ở một mình”, Jennifer nói với BuzzFeed News.
Những nội dung mà hot girl Mỹ đăng tải thường phải thông qua sự giám sát của mẹ. Thậm chí, bà mẹ là người chỉ huy con gái phải đăng nội dung gì trên mạng để hút view hơn.
10X thường xuất hiện với gương mặt trang điểm đậm, những bộ trang phục bó sát, hở bạo, lộ da thịt và các vùng nhạy cảm.
Trong một vlog chia sẻ năm 2019, Danielle và mẹ đã xác nhận rằng 10X kiếm được khoảng 10.000 USD cho mỗi bức ảnh bikini mà cô đăng tải. Vấn đề này khiến nhiều người phẫn nộ, nhất là khi mẹ của hot girl 14 tuổi vẫn để con gái tiếp tục đăng hình gợi cảm quá đà.
“Tại sao một đứa trẻ lại có thể đăng hình như vậy trong khi mẹ cô bé là người quản lý mọi tài khoản?”, một người dùng đặt nghi vấn.
Dưới các bức ảnh, hot girl nước Mỹ thường xuyên nhận được hàng loạt bình luận dè bỉu cách ăn mặc: “cô mặc quần vào được không?”, “đừng mặc đồ sexy nữa”, “bớt photoshop lại đi”, “bố mẹ cô bé đâu nhỉ?”...
 |
Christian Collins, người có hơn 2 triệu lượt đăng ký trên YouTube, cho biết khi còn là thanh thiếu niên, anh thường thức dậy lúc 5 giờ sáng và làm việc đến 1 giờ sáng hôm sau để sản xuất nội dung cho nhiều nền tảng truyền thông xã hội khác nhau, bao gồm YouTube, Instagram, Vine, Snapchat...
"Tất cả những gì tôi đang làm là tạo ra nội dung. Tôi phải làm hết mình", Collins, hiện 23 tuổi, nói với CNN Business.
9X kể chưa đầy 15 tuổi anh có thể kiếm rất nhiều tiền. Gần như muốn gì có nấy nhưng Collins vẫn cảm thấy chán nản và đã phải bỏ mọi thứ để nghỉ ngơi trong hai năm.
Tương tự Collins, Drake McWhorter (sinh năm 1993) tham gia YouTube từ năm 13 tuổi nhưng cũng phải tạm dừng vì kiệt sức vào năm 2016. "YouTube là một máy chạy bộ. Dừng lại một giây có nghĩa là chết”, McWhorter nói.
Với giọng điệu đầy oán giận, nhiều người khác cũng từng mô tả thuật toán của những nền tảng như YouTube là thứ vô cảm, vắt kiệt sức lực của đội ngũ sáng tạo.
 |
Thuật toán sẽ quyết định nội dung nào được chọn để hiển thị, gợi ý xem cho hàng tỷ người dùng dịch vụ. Mỗi lần bạn đăng nhập, bạn sẽ thấy các video được thuật toán gợi ý. Người xem cảm thấy rằng họ được thấu hiểu những gì ưa thích, trong khi các nhà quảng cáo yên tâm rằng clip năm giây của họ được chạy trước mỗi video sẽ tiếp cận đúng đối tượng.
Hữu ích là vậy nhưng nhiều người tin rằng thuật toán này là nguyên nhân chính gây ra những vấn đề về sức khỏe tâm thần trong đội ngũ những người sản xuất nội dung.
Không chỉ tần suất làm việc, theo Kinda Lo - nhà nghiên cứu cộng đồng trực tuyến tại ĐH California, Irvine - có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến sự kiệt sức, thậm chí gây ra PTSD (Post-traumatic Stress Disorder: rối loạn căng thẳng sau chấn thương) cho đội ngũ sáng tạo video trên các nền tảng trực tuyến.
Nhà nghiên cứu đã đưa ra một danh sách các yếu tố nghề nghiệp gây ra các vấn đề về sức khỏe tâm thần, bao gồm: căng thẳng khi đọc các bình luận tiêu cực, lo lắng về vấn đề tài chính, áp lực khi nổi tiếng và tương tác với khán giả…
Charli D'Amelio sinh ngày 1/5/2004, là chủ nhân của tài khoản TikTok có 71 triệu người theo dõi. Còn số này còn lớn hơn cả dân số của Vương quốc Anh.
Tham gia nền tảng chia sẻ video này từ tháng 7/2019, D’Amelio nhanh chóng nhận được sự chú ý nhờ những video nhảy múa và hát nhép trên nền các ca khúc nổi tiếng.
Chỉ sau 9 tháng, cô gái 16 tuổi có hơn 41,4 triệu người theo dõi toàn cầu, trở thành tài khoản có lượng follow nhiều nhất thế giới và được mệnh danh là “nữ hoàng TikTok”. Theo ước tính của Celebrity Net Worth, mạng xã hội có thể đã đem về cho D’Amelio số tiền hơn 4 triệu USD.
Tuy nhiên, sự nổi tiếng và số follow cũng tỉ lệ thuận với lượng bình luận tiêu cực về ngoại hình và cơ thể D’Amelio nhận thêm mỗi ngày.
Trong một cuộc phỏng vấn với Quỹ Nhi đồng Quốc Tế Liên Hợp Quốc (UNICEF) vào tháng 2 vừa qua, D’Amelio và chị ruột cho biết cả 2 có thể nhận được “hàng trăm nghìn” bình luận tiêu cực, đe dọa mỗi ngày, cả trên mạng lẫn trong cuộc sống thực tế.
“Những bình luận ác độc nhất thường nhắm vào cơ thể và cân nặng của tôi. Họ không thích khuôn mặt, hình dáng cơ thể, và chỉ trích cả thói quen ăn uống. Họ không nhận ra tôi vẫn là một cô gái ở tuổi vị thành niên”, D’Amelio nói.
 |
Ngày 4/3, D’Amelio lần đầu tiên đăng tải video cô mặc áo tắm, nhảy theo bài hát Sugar của nhóm nhạc Brockhampton. Video này nhanh chóng nhận về hàng loạt bình luận body shaming, sỉ nhục và chỉ trích việc cô mặc áo tắm là không phù hợp với độ tuổi 16.
“Xin hãy để cho tôi thở”, D’Amelio viết trên Twitter cá nhân một ngày sau đó.
Trở thành ngôi sao mạng xã hội từ năm 4-5 tuổi, “cô bé đẹp nhất Hàn Quốc” Lee Eun Chae đã tiếp xúc với mỹ phẩm, đồ trang điểm từ nhỏ.
Từ khi nổi tiếng, trong khi các bạn đồng trang lứa chỉ biết vui chơi, bắt đầu đi học, cô bé sinh năm 2011 đã có lịch làm việc dày đặc, từ quay quảng cáo đến chụp mẫu, livestream. Những điều này đã ảnh hưởng tiêu cực đến tâm sinh lý, sự phát triển của cô bé.
Sau khi nhận thấy con gái không cao lên dù đang tuổi ăn tuổi lớn, bố mẹ đã đưa Eun Chae đi kiểm tra và nhận được kết quả xương của cô bé hiện giống như người 16 tuổi, có khả năng sẽ dừng lớn thêm. Nguyên nhân một phần đến từ việc sử dụng mỹ phẩm quá sớm, gây ảnh hưởng đến nội tiết.
Bên cạnh đó, nhiều người nhận định tâm lý của Eun Chae còn bị ảnh hưởng khi hình ảnh xuất hiện quá nhiều trên mạng xã hội cùng với những bình luận khiếm nhã, tiêu cực về ngoại hình, phong cách của cô bé.
