Trong xã hội hiện đại, đất đai trở thành tài nguyên khan hiếm, con người quen dần với những không gian sống chật chội, thiếu khoảng xanh sân vườn.

Việc thờ phụng cha mẹ, tổ tiên cũng từ đó trở thành vấn đề, khi các nghĩa trang trong thành phố ngày càng quá tải và thường bị di dời sau một khoảng thời gian. Trước thực trạng giới trẻ ngày càng thấy buồn tẻ khi thăm viếng mộ phần nên dần bỏ quên đạo hiếu, các hoa viên cao cấp trên thế giới đã xây dựng một mô hình “khu du lịch hoa viên”.

Khởi xướng bởi các gia tộc giàu có khi mong muốn con cháu đến thăm nhà Từ Đường, khu lăng mộ gia tộc có được sự vui vẻ, đặc biệt cho cháu chắt còn nhỏ, những hoa viên cao cấp bắt đầu nâng cấp hoa viên xanh, bổ sung các hạng mục vui chơi ngoài trời trong một quy hoạch phong cách resort nghỉ dưỡng cuối tuần gần thành phố.

Với công nghệ hiện đại và mật độ xanh cao, những hoa viên này thường chọn vị trí có phong cảnh hữu tình, bốn bề cây cối xanh mát, có suối nước nên thơ, đồi núi chập chùng để khách tham quan thưởng ngoạn mà vẫn tận hưởng không khí trong lành, thư thái khi thăm viếng tổ tiên, làm tròn chữ hiếu.

Mục đích chính của dạng an nghỉ này là đưa việc thăm viếng tổ tiên trở nên nhẹ nhàng, các thành viên bày tỏ được sự hiếu thảo một cách tự nguyện, tránh việc làm theo bổn phận cho tròn trách nhiệm.

Sự khác biệt lớn nhất giữa hoa viên nghĩa trang và nghĩa trang truyền thống là mật độ xây dựng thấp, với các công trình công viên trong lòng nghĩa trang. Cảnh quan thiên nhiên cũng được tính toán sao cho phù hợp với hoạt động vãn cảnh, tham quan, chụp ảnh kỷ niệm.

Theo số liệu của Tổng cục Thống kê Mỹ, trong hơn 30 năm từ 1986 đến 2017, chi phí chôn cất tăng nhanh gấp 2 lần chỉ số lạm phát CPI, dù trải qua bất cứ cuộc khủng hoảng kinh tế nào.

Các hãng thống tấn lớn thế giới như Reuters, Guardian, Straits Times.... gần đây liên tục nhắc đến giá đất nghĩa trang nhiều nơi tăng gấp 10 lần chỉ trong một thập kỷ, nghĩa là gấp đôi mỗi năm.

Tuy nhiên, chi phí luôn tăng sau mỗi năm cũng không thể ngăn cản người dân đầu tư vào những địa điểm gần gũi thiên nhiên làm nơi an nghỉ cho người thân của họ.

Tờ Straits Times (Singapore) thống kê 270 nghĩa trang tại Anh và rất nhiều nghĩa trang tại châu Âu, Australia, New Zealand, Mỹ, Canada... đều hướng đến kiến trúc xanh, hay còn gọi là "chôn cất thiên nhiên".

Những nơi như vậy được gọi là hoa viên nghĩa trang, vốn đã rất quen thuộc với người dân ở các nước phát triển - những người tin rằng cảnh quan thiên nhiên là điều cần thiết dù là nơi ở của người sống hay đã khuất.

Rất nhiều nghĩa trang trên thế giới rộng từ vài trăm đến hàng nghìn ha đã trở thành địa điểm thu hút khách du lịch, được ghé thăm nhiều không kém các công trình công cộng khác. Có thể kể đến nghĩa trang Mirogoj - một trong những địa điểm nổi tiếng nhất ở thành phố Zagreb (Croatia). Đây là nơi yên nghỉ của nhiều người nổi tiếng, trong đó có các nhà văn, nhà soạn nhạc, kiến trúc sư và chính trị gia. Mang kiến trúc cổ kính của châu Âu, nghĩa trang này tràn ngập màu xanh và những hành lang dài hút mắt.

Nhật Bản là nơi nổi tiếng với nhiều nghĩa trang xanh, trong đó, ngọn núi Koya ở quận Wakayama là nơi đặt nghĩa trang lớn nhất của đất nước mặt trời mọc, với khoảng 200.000 ngôi mộ, nằm trong một khu rừng và được thắp đèn lồng vào ban đêm. Năm 2004, núi Koya đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới.

Có lẽ không nhiều người biết rằng công viên Central Park nổi tiếng ở Manhattan lấy cảm hứng từ một nghĩa trang ở Brooklyn, New York, mang tên Green-Wood. Bản thân địa điểm này cũng rất nổi tiếng, thu hút hàng trăm nghìn lượt du khách mỗi năm.

Có thể thấy ở nước ngoài, đặc biệt là phương Tây, tư duy “sống xanh, an nghỉ xanh” đã trở nên quen thuộc với người dân từ hàng thế kỷ nay. Bởi vậy, các nghĩa trang thường được xây dựng theo kiểu hoa viên, với diện tích lớn và ngập tràn màu xanh. Khi ghé thăm các nghĩa trang như vậy, mọi người sẽ không có cảm giác nặng nề, trái lại còn thấy thư thái và muốn kéo dài thời gian tảo mộ lâu hơn.

Việt Nam đi sau rất nhiều năm cả về tư duy lẫn đầu tư cho các hoa viên nghĩa trang so với phương Tây. Về tư duy, nhiều người Việt vẫn cho rằng nghĩa trang chỉ đơn thuần là nơi yên nghỉ của người đã khuất, không phải chỗ để vãn cảnh. Về đầu tư, chúng ta đã bị đóng khung trong đầu một vài lối kiến trúc lăng mộ đã cũ kỹ.

Tuy nhiên, phú quý sinh lễ nghĩa. Khi kinh tế đất nước ngày càng phát triển, những người thành đạt sẽ muốn hướng về cội nguồn coi việc đầu tư một khu vực riêng cho cả gia tộc trong lòng hoa viên ngập tràn cây xanh là thể hiện sự hiếu thuận với cha mẹ, tổ tiên.

Thế nhưng, để duy trì, chăm sóc diện tích cây xanh lớn cùng các dịch vụ chu đáo thay cho người thân, đầu tư hoa viên không phải câu chuyện ngắn hạn. Chi phí đầu tư cây xanh và hệ thống điện năng lượng tái tạo cũng rất lớn, vì vậy không nhiều nghĩa trang chọn mô hình hoa viên. Điều trăn trở nhất là làm sao để quản lý chi phí hợp lý, không để quá tay, sẽ khiến giá thành đội lên và khách hàng sẽ phải bỏ ra một số tiền quá cao.

Anh Thành Nam (quận 9, TP.HCM) cho biết: “Tôi muốn tìm mua một khu vực hoa viên nghĩa trang không quá xa thành phố, để cả gia đình có thể thăm viếng ông bà, tổ tiên thường xuyên. Nơi đó phải được đầu tư về cây xanh và cảnh quan, để cuộc tảo mộ trở nên thú vị như một buổi dã ngoại. Tuy nhiên, tôi cần xem xét rất kỹ bởi đất nghĩa trang cũng như các loại bất động sản khác, cần suy xét nhiều yếu tố như tính sở hữu vĩnh viễn, quy hoạch phải có bài bản, chủ đầu tư uy tín, cam kết lâu dài…”.

Hiện tại, ở Việt Nam mới chỉ có một số ít hoa viên được đầu tư đúng tiêu chuẩn của anh Nam và nhiều người khác. Một trong những tên tuổi nổi bật là hoa viên Bình An, tọa lạc tại xã Bình An, huyện Long Thành, Đồng Nai. Đây là hoa viên hiếm hoi được quy hoạch đúng theo yếu tố thiên nhiên kết hợp học thuyết ngũ phúc, sở hữu tượng Phật Thích Ca 18 m, chùa Tháp, hồ Vũ Môn, suối Thanh Long dài 1 km, 2 công viên Chu tước và một vãn cảnh đường Tùng Bách ngập tràn bon sai. Nơi đây cũng cam kết sử dụng tối đa năng lượng tái tạo và giao thông không tạo khí thải.

Người đến viếng có thể thỏa sức dạo bộ trong công viên Chu Tước hay ngắm bon sai ở vườn bồng lai Tùng Bách. Buổi tối, hoa viên trở nên lung linh với đài sen phun nước và hệ thống đèn năng lượng mặt trời. Tượng Phật Thích Ca nguy nga cùng hệ thống đền chùa giúp khách vãn cảnh được chiêm bái mà không cần đi đâu xa.

Cách sân bay quốc tế Long Thành chưa đầy 2 km, nơi đây rất thuận tiện để những người con xa quê hay doanh nhân thành đạt thăm viếng trong mỗi đợt công tác, Tết đoàn viên.

Một điểm cộng của hoa viên Bình An là không lấy yếu tố phân ô bàn cờ để tối ưu lợi nhuận, bởi việc xây trước mộ huyệt có thể mang đến cảm giác gọn gàng, ngăn nắp, nhưng không đảm bảo yếu tố phương hướng phù hợp với phong thủy và văn hóa phương Đông. Do đó, nhà đầu tư nhấn mạnh dòng sản phẩm lô lớn gia tộc để khách hàng có thể thỏa sức thiết kế phù hợp với nhu cầu của mình, nhằm mang đến sự thịnh vượng, bình an.

Không chỉ dành cho những người muốn báo hiếu cha mẹ, hoa viên Bình An cũng phù hợp cho các nhà đầu tư mong muốn tìm một kênh có lợi nhuận và tính thanh khoản tốt. Theo các báo cáo quốc tế, giá bất động sản hoa viên tại châu Á tăng trung bình gấp đôi mỗi năm trong suốt 10 năm qua.

Trong tương lai, có thể Việt Nam sẽ giống các quốc gia phát triển khác khi hạn chế cấp phép xây dựng nghĩa trang. Vậy nên, sở hữu cho mình một khu đất hoa viên sẽ trở thành một khoản đầu tư hứa hẹn sinh lời.