5 cách phụ huynh EQ cao đối phó với cảm giác tội lỗi

Với kinh nghiệm hơn 20 năm, tiến sĩ tâm lý học Juli Fraga nhận thấy cách phụ huynh xử lý cảm giác tội lỗi có khả năng quyết định sức khỏe tinh thần của họ. Nhiều người hiểu sai cảm giác tội lỗi là bằng chứng của việc làm cha mẹ tồi và để cảm xúc này chi phối mọi quyết định. Tuy nhiên, những cha mẹ có trí tuệ cảm xúc (EQ) cao nhận ra cảm giác tội lỗi thực ra chỉ là một cảm xúc bình thường. Họ học cách chấp nhận cảm xúc đó thay vì né tránh, đồng thời tự đặt câu hỏi về nguồn gốc của nó. Viết trên CNBC, TS Juli Fraga chỉ ra 5 điều phụ huynh nên làm khi cảm thấy dằn vặt bởi cảm giác tội lỗi.

1. Gọi tên cảm giác tội lỗi thay vì né tránh: Cảm giác tội lỗi rất khó chịu nên theo bản năng, chúng ta thường tìm cách né tránh nó hoặc chạy theo chủ nghĩa hoàn hảo. Ví dụ, nếu cảm thấy có lỗi vì làm việc quá nhiều, phụ huynh sẽ cố gắng trở thành cha mẹ hoàn hảo bằng cách hy sinh mọi thời gian nghỉ ngơi để dành cho con. Hành động này có thể giúp phụ huynh tạm thời xua đi cảm giác tội lỗi, nhưng về lâu dài, nó sẽ cản trở họ nhận ra nhu cầu cá nhân và gây hại cho sức khỏe tinh thần. Ngược lại, những cha mẹ có EQ cao nhận diện và gọi tên cảm giác tội lỗi của mình, điều này giúp làm dịu cảm xúc tiêu cực và đem lại sự bình tĩnh.

2. Phân biệt giữa cảm giác tội lỗi lành mạnh và độc hại: Cảm giác tội lỗi lành mạnh giúp cha mẹ nhận trách nhiệm và sẵn lòng xin lỗi khi lỡ lời hoặc làm tổn thương cảm xúc của con. Ngược lại, cảm giác tội lỗi độc hại khiến cha mẹ lúc nào cũng tự trách mình, thường bị chi phối bởi những kỳ vọng xã hội và kinh nghiệm từ thời thơ ấu. Cha mẹ EQ cao có khả năng phân biệt rõ ràng hai loại tội lỗi này. Họ thường tự hỏi “Mình có thật sự làm sai không hay chỉ là cảm giác tội lỗi đang chi phối mình?”.

3. Để cảm giác tội lỗi đi qua: Điều chỉnh cảm xúc một cách lành mạnh không có nghĩa là kìm nén hay phủ nhận cảm giác tội lỗi. Phụ huynh nên cảm nhận nó nhưng không để nó lấn át hay chi phối mọi hành động, suy nghĩ. Khi đã hiểu được lý do phía sau cảm xúc đó, phụ huynh có thể đưa ra phản ứng phù hợp hơn, có thể là xin lỗi con nếu cần hoặc điều chỉnh hành vi lần sau.

4. Nhìn nhận cảm giác tội lỗi bằng sự tò mò: Cha mẹ EQ cao thường dùng sự tò mò để tìm hiểu nguồn gốc cảm giác tội lỗi, thông qua hai câu hỏi quan trọng: "Điều gì đang thực sự xảy ra khiến tôi cảm thấy tội lỗi?" và "Liệu cảm giác tội lỗi này có đang che đậy một cảm xúc khác (như giận dữ, buồn bã, sợ hãi) hay không?". Khi đã diện được, họ có thể gọi tên, chấp nhận và xử lý cảm giác đó một cách lành mạnh, thay vì tích tụ sự khó chịu bên trong.

5. Tự nói chuyện với mình: Cảm giác tội lỗi thường kéo theo hàng loạt suy nghĩ tiêu cực như: “Mình đúng là người mẹ tồi", "Tại sao lại làm vậy với con?". Những lời tự nhủ kiểu này có thể khiến cha mẹ rơi vào vòng xoáy tiêu cực, càng nghĩ càng thấy bế tắc và mất niềm tin vào chính mình. Để thoát khỏi những suy nghĩ ấy, hãy thử nói chuyện với bản thân như cách bạn an ủi con hoặc bạn thân khi họ đang buồn. Dần dần, bạn sẽ thấy việc nói chuyện với chính mình bằng sự tử tế giúp giảm áp lực và cảm xúc tiêu cực một cách rõ rệt.