Căn bệnh âm thầm lây lan đang gây báo động ở Nhật Bản

Bệnh viêm phổi do vi khuẩn Mycoplasma đang diễn biến phức tạp tại Nhật. Ảnh: Bio-Connect.

Theo Viện An ninh Y tế Nhật Bản, dữ liệu thu thập từ khoảng 500 cơ sở y tế trên toàn quốc cho thấy số ca mắc mới viêm phổi do vi khuẩn Mycoplasma tiếp tục tăng đều qua từng tuần. Đây là tuần thứ năm liên tiếp Nhật Bản ghi nhận đà gia tăng số ca nhiễm mới, cho thấy dịch đang có xu hướng lan rộng trở lại tại nhiều địa phương.

Trước tình hình số ca mắc liên tục tăng, nhiều người bắt đầu quan tâm đến Mycoplasma, loại vi khuẩn gây viêm phổi không điển hình, từng khiến Nhật Bản trải qua đợt bùng phát lớn vào mùa đông năm ngoái.

Lây lan âm thầm

Theo Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH), Mycoplasma pneumoniae là loại vi khuẩn có kích thước cực nhỏ nhưng có khả năng tự tồn tại trong môi trường tự nhiên.

Khi xâm nhập vào đường hô hấp, chúng bám chặt vào niêm mạc khí quản và tiết ra các chất như hydrogen peroxide, superoxide, khiến tế bào biểu mô bị tổn thương và làm tê liệt hoạt động của lông chuyển - cấu trúc giúp làm sạch và bảo vệ đường thở. Chính sự rối loạn này khiến người bệnh thường bị ho khan kéo dài, được gọi là “ho kiểu Mycoplasma”.

Khi cơ thể bị nhiễm, hệ miễn dịch sẽ kích hoạt phản ứng mạnh mẽ để tiêu diệt vi khuẩn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, phản ứng này trở nên quá mức, tạo ra các kháng thể vô tình tấn công tế bào của chính mình. Vì vậy, bệnh không chỉ ảnh hưởng đến phổi mà còn có thể gây rối loạn ở da, gan, hệ thần kinh hoặc tim mạch.

Các chuyên gia cho biết bệnh lây lan từ người sang người qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc tiếp xúc gần. Thời gian ủ bệnh kéo dài từ 2 đến 3 tuần khiến việc kiểm soát lây nhiễm trở nên khó khăn hơn.

Tại Mỹ, ước tính khoảng 1% dân số nhiễm Mycoplasma pneumoniae mỗi năm, song đa số chỉ mắc thể nhẹ hoặc không có triệu chứng. Dịch thường xuất hiện theo chu kỳ, đặc biệt vào mùa đông, thời điểm mọi người tập trung trong không gian kín, tạo điều kiện cho vi khuẩn lây lan. Những ổ dịch nhỏ cũng dễ bùng phát trong môi trường tập trung như trường học, doanh trại, bệnh viện hoặc viện dưỡng lão.

Bệnh chưa có vaccine phòng ngừa

Đa số trường hợp viêm phổi do vi khuẩn Mycoplasma pneumoniae khởi phát âm thầm với những triệu chứng mơ hồ như sốt nhẹ, mệt mỏi, đau đầu và ho khan kéo dài.

Người bệnh có thể đau tức ngực do ho nhiều, kèm theo khò khè, nghẹt mũi, đau họng hoặc thậm chí viêm tai giữa. Khi bệnh tiến triển thành viêm phổi, hình ảnh X-quang thường cho thấy các đám mờ rải rác ở hai bên phổi, trong khi khám lâm sàng lại có thể ghi nhận phổi vẫn gần như bình thường. Một số người xuất hiện tràn dịch màng phổi, nổi ban da hoặc rối loạn nhịp tim.

Ở trẻ nhỏ và người cao tuổi, bệnh có xu hướng diễn tiến nặng hơn, đôi khi gây suy hô hấp hoặc các biến chứng ngoài phổi như viêm cơ tim, viêm não, viêm khớp hay thiếu máu tan máu.

Người bệnh có thể đau tức ngực do ho nhiều, kèm theo khò khè, nghẹt mũi. Ảnh: Freepik.

Dù vậy, phần lớn người bệnh hồi phục hoàn toàn sau vài ngày đến vài tuần nếu được điều trị đúng phác đồ. Tuy nhiên, ở những người có bệnh nền như hen suyễn, thiếu máu hồng cầu liềm hoặc suy giảm miễn dịch, nguy cơ gặp biến chứng nặng như hội chứng suy hô hấp cấp (ARDS), viêm màng ngoài tim, viêm gan, viêm não hoặc tổn thương thận là rất cao.

Miễn dịch hình thành sau khi mắc bệnh thường không bền, do đó người từng nhiễm Mycoplasma pneumoniae vẫn có thể tái mắc sau vài năm. Hiện chưa có vaccine phòng bệnh, vì vậy biện pháp hữu hiệu nhất vẫn là phòng ngừa bằng cách rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang, che miệng khi ho và hạn chế tiếp xúc gần với người đang mắc bệnh hô hấp. Việc tiêm vaccine phòng cúm và phế cầu cũng giúp giảm nguy cơ viêm phổi do đồng nhiễm.

Các chuyên gia khuyến cáo người hút thuốc nên bỏ thuốc lá, bởi khói thuốc làm tổn thương niêm mạc phổi và tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập. Đồng thời, việc kiểm soát tốt các bệnh mạn tính như hen, tiểu đường hay suy tim cũng góp phần giảm biến chứng và tăng khả năng hồi phục nếu chẳng may mắc bệnh.