|
|
Hằng Du Mục xin lỗi sau khi giới thiệu sản phẩm yến sào với hàm lượng không chính xác. |
Hai TikToker Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs là những trường hợp mới nhất phải lên tiếng xin lỗi sau khi bị phát hiện quảng cáo sản phẩm với thông tin sai lệch.
Hằng Du Mục từng giới thiệu yến sào với hàm lượng không hợp lý - một hũ 70 ml có đến 30 gram yến tươi, thậm chí còn nhấn mạnh là tổ yến A5, không phải hàng vụn. Quang Linh Vlogs quảng cáo kẹo rau củ với thông tin thiếu tính xác thực như "một viên bằng một đĩa rau".
Sự việc nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm chứng thông tin trước khi quảng cáo để tránh gây hiểu lầm cho người tiêu dùng. Trả lời Tri Thức - Znews, chuyên gia trong mảng quảng cáo và luật sư đều cho rằng những trường hợp này có dấu hiệu vi phạm quy định pháp luật và cần bị xử lý nghiêm để hạn chế những sai phạm trong tương lai, bảo vệ lợi ích người tiêu dùng.
Không phải lần đầu
Team Chị Em Rọt không phải là những người nổi tiếng đầu tiên, TikToker dính lùm xùm vì quảng cáo lố, sai sự thật khi bán hàng trên không gian mạng.
Tháng 9/2023, MC, diễn viên Cát Tường bị chỉ trích khi quảng cáo sai sự thật rằng một loại sữa "có tác dụng trị tiểu đường".
Tháng 10/2023, TikToker "Chuyện Nhà Linh Bí" giới thiệu một sản phẩm chức năng cho trẻ em với những lời lẽ thổi phồng như "các mẹ bên Nhật hay dùng khi con từ một tuổi", "không chỉ cải thiện chiều cao mà còn hỗ trợ phát triển trí não".
 |
| Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs bị chỉ trích sau khi quảng cáo sản phẩm sai sự thật. |
Điều dễ nhận thấy là trong tất cả những trường hợp này, chỉ khi làn sóng chỉ trích dồn dập trên mạng xã hội, các KOL mới lên tiếng xin lỗi. Tuy nhiên, chưa ai chủ động bù đắp hay chịu trách nhiệm với người tiêu dùng đã mua sản phẩm do họ quảng cáo.
Ông Nguyễn Trường Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam, cho biết những cá nhân có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội ngày càng được các nhãn hàng lựa chọn làm gương mặt quảng bá sản phẩm nhờ khả năng tiếp cận số lượng lớn khán giả. Tuy nhiên, hình thức quảng cáo này cũng đi kèm nhiều rủi ro nếu thông tin truyền tải không chính xác.
Theo ông Sơn, Luật Quảng cáo hiện hành đã có quy định về trách nhiệm của người nổi tiếng khi tham gia quảng bá sản phẩm, bởi sức lan tỏa của họ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định mua hàng của công chúng.
Dự thảo sửa đổi Luật Quảng cáo mới đây còn bổ sung yêu cầu rằng những cá nhân này phải từng trực tiếp sử dụng sản phẩm trước khi giới thiệu đến khán giả. Quy định này nhằm đảm bảo tính xác thực của nội dung quảng cáo, đồng thời giúp người nổi tiếng ý thức được rằng mỗi thông tin sai lệch mà họ đưa ra đều có thể gây hậu quả nghiêm trọng, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe và quyền lợi của người tiêu dùng.
Ông Sơn cũng nhấn mạnh rằng đối với những trường hợp đã hiểu rõ luật nhưng vẫn cố tình vi phạm để trục lợi, cần có biện pháp xử lý nghiêm minh nhằm răn đe và bảo vệ sự minh bạch của thị trường quảng cáo.
Đừng viện cớ "Tôi không biết"
Theo Luật Quảng cáo 2012, hành vi quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về chất lượng, số lượng, công dụng hay xuất xứ của sản phẩm là vi phạm pháp luật. Theo luật sư Lê Kim Xuyến - Công ty Luật Trần Bá Học - trường hợp của Hằng Du Mục khi quảng cáo yến sào chứa 30 gram yến tươi trong hũ 70 ml hay Quang Linh Vlog với viên rau củ "1 viên tương đương 1 đĩa rau" đều thuộc nhóm hành vi bị nghiêm cấm.
Mức xử phạt theo Nghị định 38/2021/NĐ-CP có thể lên đến 80 triệu đồng. Ngoài ra, cá nhân vi phạm buộc phải gỡ bỏ quảng cáo và thu hồi sản phẩm đã quảng cáo sai sự thật.
Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2024 cũng quy định người tiêu dùng có quyền yêu cầu bồi thường nếu bị ảnh hưởng bởi quảng cáo sai. Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), nếu hành vi quảng cáo gian dối gây thiệt hại lớn, người vi phạm có thể đối diện với mức phạt từ 10 triệu đến 100 triệu đồng hoặc bị cải tạo không giam giữ đến 3 năm.
"Nếu đã từng bị xử phạt hành chính hoặc có tiền án về hành vi này mà vẫn tiếp tục vi phạm, cá nhân đó có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự", luật sư nhấn mạnh.
  |
Các phiên livestream của Hằng Du Mục hay Quang Linh Vlogs đều thu hút lượng mắt xem cao và có doanh thu lớn trước khi vướng tranh cãi về vấn đề quảng cáo sai lệch. |
Hiện nay, pháp luật chưa bắt buộc người quảng cáo phải trực tiếp sử dụng sản phẩm trước khi giới thiệu đến công chúng. Tuy nhiên, dự thảo sửa đổi Luật Quảng cáo đang xem xét bổ sung quy định này nhằm tăng tính minh bạch. Dù vậy, theo luật sư Lê Kim Xuyến, quy định này khó khả thi.
"Nếu áp dụng nguyên tắc này một cách cứng nhắc, chẳng lẽ người nổi tiếng phải thừa nhận có bệnh thì mới được quảng cáo thuốc hay thực phẩm chức năng? Điều này không hợp lý", bà phân tích.
Thay vì bắt buộc cá nhân quảng cáo phải sử dụng sản phẩm, cần tăng cường chế tài với các doanh nghiệp cung cấp thông tin sai sự thật và yêu cầu kiểm duyệt quảng cáo nghiêm ngặt hơn. Người nổi tiếng không thể viện cớ thiếu hiểu biết hoặc bị doanh nghiệp cung cấp thông tin sai lệch để trốn tránh trách nhiệm khi quảng cáo sai sự thật.
Theo Điều 14 Luật Quảng cáo, người phát hành quảng cáo có trách nhiệm kiểm tra tính hợp pháp của sản phẩm trước khi quảng bá. "Không thể viện cớ ‘tôi không biết’ để trốn tránh trách nhiệm. Khi nhận hợp đồng quảng cáo, người nổi tiếng phải đảm bảo nội dung quảng cáo đúng với thực tế", luật sư khẳng định.
Việc không kiểm tra thông tin sản phẩm không chỉ khiến họ bị xử phạt mà còn ảnh hưởng đến uy tín cá nhân. Người tiêu dùng ngày càng tỉnh táo và sẽ không dễ dàng chấp nhận lời xin lỗi sau những sự cố quảng cáo sai sự thật.
Người tiêu dùng có thể thu thập bằng chứng như ảnh chụp bài đăng quảng cáo, video livestream, hóa đơn mua hàng và thực tế sản phẩm nhận được. Sau đó, họ có thể yêu cầu KOL và doanh nghiệp hoàn tiền hoặc bồi thường thiệt hại. Nếu hai bên không hợp tác, người tiêu dùng có thể gửi khiếu nại lên Cục Quản lý cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng.
"Khi bị ảnh hưởng bởi quảng cáo sai, người tiêu dùng hoàn toàn có quyền yêu cầu bồi thường và khiếu nại đến cơ quan chức năng", luật sư Lê Kim Xuyến nhấn mạnh. Việc người tiêu dùng lên tiếng cũng là cách để ngăn chặn những hành vi quảng cáo sai sự thật, giúp thị trường trở nên minh bạch hơn.
Chia sẻ với Tri thức trực tuyến, đại diện FirstNews Trí Việt cho biết điểm chung của độc giả dòng sách chữa lành là người đã và đang chịu sự tổn thương mà không thể thoát ra được, hoặc không thể nói cùng ai. Lúc này, họ chọn sách chữa lành để vượt qua và phát triển bản thân. Còn đại diện truyền thông Huy Hoàng Books nhận định trước đây, độc giả thích đọc sách cuốn hút, kịch tính hoặc truyền tải thông điệp vĩ mô như nhân sinh, sắc tộc, thì giờ đây, những cuốn sách nhẹ nhàng, chữa lành tâm hồn dần có chỗ đứng riêng.
