Theo Sora News, Nhật Bản là quốc gia có chi phí cho một lễ tang truyền thống đắt đỏ nhất thế giới, trung bình khoảng 2,31 triệu yen (21.800 USD). Con số này gấp khoảng 5 lần so với chi phí tang lễ trung bình ở Mỹ - nơi chỉ hơn 4.100 USD cho mỗi lễ tang.
Ở Đức hay Vương quốc Anh, chi phí cho đám tang lần lượt là 1.865 USD và 1.158 USD - thấp hơn rất nhiều so với Nhật Bản.
Một phần truyền thống tang lễ của Nhật Bản là người viếng tặng tiền cho gia đình người quá cố, song những lễ vật bằng tiền mặt đó cũng không đủ để trang trải. Chi phí đám tang còn đội lên cao khi việc tổ chức ngày càng phụ thuộc vào bên cung cấp dịch vụ.
 |
| Tổ chức lễ tang truyền thống trở thành gánh nặng kinh tế của nhiều người Nhật. |
Gánh nặng kinh tế
Trong một vài thập kỷ gần đây, số lễ tang truyền thống được tổ chức tại Nhật Bản đã giảm mạnh. Hiromi Shimada - một chuyên gia về tôn giáo người Nhật Bản và là tác giả của cuốn sách Funerals Are Not Necessary (tạm dịch: Tang lễ không cần thiết) - đã quan sát và đưa ra những lý do khiến người Nhật dần từ bỏ phong tục tang lễ truyền thống.
Trong đó, chi phí đắt đỏ cùng những thay đổi nhất định trong cơ cấu xã hội khiến tang lễ ở Nhật Bản ngày càng ít được tổ chức hoặc giảm quy mô.
Tục lệ trong tang lễ ở Nhật Bản bắt nguồn từ các nghi lễ Phật giáo, thường bao gồm 3 bước quan trọng: nghi thức, chính lễ và hỏa táng người đã khuất.
Theo truyền thống Nhật Bản, đám tang là một việc mang tính chất cộng đồng. Trước đây, khi có người qua đời, một đội hậu cần là người trong làng sẽ được lập để hỗ trợ gia đình có người mất. Đội sẽ giúp chuẩn bị các vật dụng đưa tang, nấu ăn cho người nhà và khách đến viếng, chôn cất người đã khuất.
Khi cơ cấu dân số thay đổi và nhiều người rời khỏi các cộng đồng gắn bó chặt chẽ này, những nhóm hậu cần cũng dần biến mất. Không còn nhận được sự hỗ trợ từ hàng xóm láng giềng, các gia đình phải chịu nhiều khoản phí để thuê dịch vụ tang lễ bên ngoài.
 |
| Nhiều gia đình chọn bỏ bớt các nghi thức để tiết kiệm chi phí. |
Để nhà sư địa phương đọc kinh Phật là một phần truyền thống khác trong lễ tang của Nhật Bản, nhưng nhiều gia đình giờ đây hạn chế nghi thức trên để giảm chi phí.
Vào cuối những năm 1980, do nền kinh tế Nhật Bản phát triển mạnh mẽ, các nghi thức tang lễ từng rất phức tạp, được đầu tư lớn.
Đám tang ngày nay được tổ chức riêng tư hơn, chỉ gồm người thân trong gia đình và bạn bè thân thiết của người đã mất. Một số người thậm chí chọn phong cách tang lễ được gọi là chokusou, trong đó người quá cố được hỏa táng ngay lập tức, không có nghi lễ được tổ chức.
Trước đây, nhiều công ty Nhật Bản quan tâm khá sâu vào đời sống nhân viên. Khi đó, các công ty thường giám sát đám tang, đặc biệt đối với những người từng là quản lý cấp cao và chu cấp gần như toàn bộ chi phí cho tang lễ.
Ngày nay, hiếm công ty nào còn tham gia vào vấn đề này. Đó cũng là nguyên nhân khiến những đám tang truyền thống giảm sút bởi gia đình người mất không đủ kinh tế để gánh vác.
Rút gọn lễ nghi trong mùa dịch
Mặt bằng chung, các đám tang tại xứ hoa anh đào thường đắt đỏ. Tuy nhiên, các gia đình cũng có thể tổ chức lễ tang với chi phí phải chăng bằng cách tự chuẩn bị những thứ cần thiết.
 |
| Xu hướng hiện nay là các đám tang nhỏ gọn, chi phí thấp và riêng tư hơn. |
Ví dụ, có thể mua riêng quan tài và bình đựng tro cốt của người quá cố với giá lần lượt 30.000 yen (282 USD) và 3.000 yen (28 USD).
Giá hỏa táng tùy thuộc vào thành phố. Chính quyền một số địa phương cung cấp dịch vụ miễn phí, những nơi khác có thể yêu cầu mức phí nhỏ khoảng 10.000 yen (94 USD), rẻ hơn nhiều so với mức 60.000 yen (565 USD) mà các doanh nghiệp dịch vụ đưa ra.
Như vậy, thực tế, các gia đình vẫn có khả năng tổ chức một đám tang với mức phí bỏ ra ít hơn 50.000 yen (471 USD) nếu sắp xếp được ổn thỏa các vấn đề.
Bên cạnh đó, sự bùng phát của dịch Covid-19 cũng khiến các đám tang và nghi lễ tưởng niệm được đơn giản hóa với số người tham dự ít hơn.
Uniquest Inc. - công ty khởi nghiệp có trụ sở ở Osaka - là một trong số các doanh nghiệp của Nhật nắm bắt xu hướng các đám tang nhỏ gọn, chi phí thấp và riêng tư hơn, theo Japan Times.
Xu hướng này đang trên đà nở rộ khi virus corona chủng mới khiến mọi người phải ở trong nhà, các sự kiện tập trung đông người bị hủy. Bởi vậy, tang lễ tiễn đưa những người đã khuất theo truyền thống đã được rút gọn.
