Chia sẻ từ các chuyên gia sẽ giúp bạn bảo vệ thông tin cá nhân và quyền riêng tư của mình trên mạng xã hội.

_______

Văn hoá chia sẻ screenshot ngày càng phổ biến vì tính tiện lợi và nhanh chóng. Dù vậy, nó cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro liên quan đến việc bảo mật thông tin cá nhân. Phát tán ảnh screenshot còn có nguy cơ khiến bạn vi phạm pháp luật.

M.N, 24 tuổi, nhân viên văn phòng

Khi mới ra trường, tôi có gửi email đến một công ty để xin việc. Lúc đó, vì tôi còn thiếu kinh nghiệm nên CV và cả cách viết thư đều chưa được chỉn chu, hoàn thiện.

Tuy nhiên, thông tin cá nhân của tôi đã bị phía tuyển dụng chụp màn hình lại và đăng vào một group về nhân sự. Người này dùng nhiều lời lẽ không hay để chê trách tôi không chuyên nghiệp. Sau đó, một vài số điện thoại lạ gọi cho tôi để trêu chọc những nội dung như: “Trình độ thế mà cũng dám đi xin việc à?”, “Học lại tiếng Việt đi”.

Tôi đã rất căng thẳng và áp lực trong một thời gian dài.

H.C, 26 tuổi, kinh doanh online

Tôi từng bị người yêu cũ dọa sẽ tung những đoạn chat thân mật của chúng tôi lên mạng xã hội. Anh ta còn sử dụng ảnh chứng minh nhân dân của tôi để vay tín chấp tại một công ty tài chính. Sau đó, tôi liên tục bị gọi điện đòi nợ.

Nhờ sự can thiệp của gia đình tôi, anh ta không làm phiền tôi nữa. Tuy vậy, tôi vẫn nơm nớp lo sợ một ngày thông tin cá nhân của mình bị lộ trên mạng xã hội.

B.T, 28 tuổi, nhân viên kinh doanh

Chúng tôi có một nhóm chat online giữa các thành viên khá thân thiết trong team. Chúng tôi thường chia sẻ, đôi lúc là than thở về công việc.

Một lần, tôi bực mình vì dự án không suôn sẻ nên đã có những lời hơi nặng nề khi nói về sếp. Đoạn tin nhắn đó bị một thành viên chụp lại và gửi cho sếp tôi.

Tôi rất shock khi tin nhắn riêng tư bị phát tán như vậy.

Hiếu PC, chuyên gia an ninh mạng khẳng định ảnh chụp màn hình là cách khiến thông tin cá nhân dễ bị lộ và sử dụng cho mục đích xấu.

"Ở khía cạnh tích cực, screenshot là hình thức chia sẻ thông tin dễ dàng, nhanh chóng và tiện lợi. Tuy nhiên, nó cũng làm cho thông tin cá nhân của bạn dễ dàng bị lộ hơn trên Internet" - Anh chia sẻ.

Theo Hiếu PC, những thứ có thể mang đến sự nguy hiểm và nhạy cảm hơn như là lịch sử giao dịch ngân hàng, thông tin danh tính, hình ảnh hay nội dung nhạy cảm của những cuộc trò chuyện…

"Những dữ liệu screenshot này có thể được chia sẻ một cách công khai và vô tình dẫn đến hậu quả khó lường. Bạn có thể bị mất danh dự, trở thành trò hề với mọi người xung quanh. Bạn cũng có thể bị kẻ xấu lạm dụng để đào bới thông tin dùng cho mục đích lừa đảo, giả mạo.

Có những screenshot cuộc trò chuyện tưởng chừng như vô hại nhưng kẻ xấu có thể lợi dụng để tìm hiểu câu chuyện, cảm xúc đang diễn ra giữa các cá nhân hay đối tượng." - Anh cho biết.

Hiếu PC khẳng định nhiều người có thể lợi dụng những screenshot để chỉnh sửa photoshop nội dung phù hợp nhằm vào mục đích thu thập dữ liệu, lừa đảo, giả mạo và tống tiền.

Theo Hiếu PC, đây là cách bạn nên làm để bảo vệ thông tin cá nhân khi chia sẻ ảnh chụp màn hình.

• Nên cẩn trọng trước khi screenshot, cân nhắc nội dung và đối tượng mình chia sẻ có đủ tin tưởng hay không.
• Nên che hay làm mờ bớt đi những phần nội dung nhạy cảm như tên, số điện thoại, chứng minh nhân dân, căn cước công dân.
• Thu hồi và xóa screenshot có dữ liệu nhạy cảm liên quan đến thông tin danh tính sau khi chia sẻ cho bên thứ 3.
• Tuyệt đối không chia sẻ screenshot nội dung (hình ảnh, video, hội thoại) mang tính chất 18+, hay có liên quan đến thông tin đăng nhập tài khoản, thẻ ngân hàng…
• Cẩn trọng kể cả khi chia sẻ screenshot trên nhóm kín hay ở chế độ ẩn danh. Điều này vẫn có thể rất nguy hiểm đến tài khoản vì vi phạm quy chuẩn cộng đồng của nền tảng đang sử dụng. AI có thể phát hiện ra những nội dung cấm chia sẻ hay trao đổi dẫn đến tài khoản bị cấm vĩnh viễn.
• Lưu screenshot trong điện thoại vào một thư mục có đặt mật khẩu. Điều này giúp bảo mật thông tin khi bị mất điện thoại.
• Nếu sử dụng cloud để lưu trữ dữ liệu như Google Drive, Dropbox, người dùng nên để chế độ private (riêng tư), không nên public (công khai). Để an toàn hơn nữa, bạn có thể bỏ hết screenshot nhạy cảm mà bạn muốn lưu lại vào 1 file nén dạng như .zip rồi đặt mật khẩu.

Theo luật sư Diệp Năng Bình (Đoàn luật sư TP.HCM), bí mật đời tư là những thông tin, tư liệu sự kiện, hoàn cảnh về đời tư của cá nhân.

Như vậy, những thông tin cá nhân như số điện thoại, email, tin nhắn riêng tư của 3 bạn trẻ trong các câu chuyện phía trên được pháp luật tôn trọng và bảo vệ. Người khác không được loan truyền các ảnh chụp màn hình này nếu không được người đó đồng ý hoặc pháp luật cho phép dưới mọi hình thức.

Theo bộ luật Dân sự 2015, người bị vi phạm bí mật đời tư có quyền yêu cầu người vi phạm phải:

a. Chấm dứt hành vi vi phạm.

b. Xin lỗi, cải chính công khai.

c. Bồi thường thiệt hại.

Trường hợp hành vi vi phạm cấu thành tội phạm thì người vi phạm bị xét xử về tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện báo của người khác theo khoản 1 Điều 159 Bộ luật Hình sự 2015.

Mặt khác, screenshot có thể là chứng cứ trước tòa

Theo luật sư, tin nhắn là một dạng Thông điệp dữ liệu (Điều 10 Luật Giao dịch điện tử 2005). Đồng thời, tại Bộ luật tố tụng hình sự 2015 quy định dữ liệu điện tử là một nguồn chứng cứ, có giá trị như các nguồn chứng cứ khác.

Luật sư cũng khẳng định, theo những quy định trên, có thể thấy tin nhắn chụp màn hình điện thoại cũng có thể được coi là một chứng cứ trong quá trình điều tra vụ án hình sự. Tuy nhiên, để được xem là chứng cứ, chúng cần đáp ứng các điều kiện về tính khách quan, tính hợp pháp và tính liên quan của chứng cứ.