'Cuộc chiến' chưa có hồi kết giữa sữa bò và sữa hạt

Có con gái vừa tròn một tuổi, chị N.V.H. (29 tuổi, trú tại Hai Bà Trưng, Hà Nội) đang cho con ăn dặm kết hợp uống sữa bò hàng ngày. Tuy nhiên, trong những ngày qua, chị H. liên tục xem và đọc được những thông tin không tốt về loại thực phẩm này.

“Lướt mạng xã hội, tôi xem được một vài video nói rằng lợi ích của sữa bò chỉ là sản phẩm của truyền thông, thậm chí có thể là nguồn gốc của ung thư. Tuy nhiên, khi mở phần bình luận, nhiều người lại nói rằng video đó là phản khoa học”, chị H. băn khoăn.

Một trong số các video cho rằng nên uống sữa hạt thay thế sữa bò. Ảnh: Tik Tok.

Sau khi dành hàng giờ để xem thêm những tư liệu khác, chị H. thừa nhận bản thân bị rối và không còn biết phải tin vào ý kiến nào. Người mẹ này cũng bày tỏ sự lo lắng cho sức khỏe của con nhưng vẫn buộc phải cho bé tiếp tục sử dụng sản phẩm sữa đang uống.

Trong khi đó, C.P.T. (nữ, 24 tuổi, ngụ Hoàng Mai, Hà Nội) đã chuyển hẳn sang uống sữa hạt trong vòng 3 năm qua.

“Tôi được huấn luyện viên của mình khuyên sử dụng sữa hạt do thường xuyên có biểu hiện đi ngoài sau khi uống sữa bò. Tuy nhiên, tôi cũng không nghĩ sữa bò có gì xấu, chỉ là ai phù hợp với loại sữa nào hơn mà thôi”, T. chia sẻ.

So sánh lợi, hại

Trao đổi với Zing, thạc sĩ, bác sĩ Lê Thị Hải, nguyên Giám đốc Trung tâm Khám tư vấn Dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, khẳng định sữa bò và sữa hạt có những ưu, nhược điểm khác nhau, phụ thuộc vào từng đối tượng sử dụng.

Theo vị chuyên gia, ưu điểm của sữa bò là sở hữu protein có nguồn gốc từ động vật. Do đó, chúng chứa đầy đủ các axit amin thiết yếu cho cơ thể con người. Ngoài ra, hàm lượng canxi trong sữa bò cũng cao và được hấp thụ tốt hơn sữa hạt. Hai yếu tố này khiến sữa bò đặc biệt quan trọng với trẻ nhỏ, nhóm đang cần protein có giá trị sinh học cao và canxi.

Ở chiều ngược lại, sữa hạt lại không chứa đường lactose như sữa bò. Do đó, sữa hạt phù hợp với những người không dung nạp được lactose - tình trạng phổ biến ở người thiếu men lactase, người cao tuổi.

Sữa hạt hay sữa bò đều có ưu, nhược điểm riêng. Ảnh minh họa: austin_wilcox.

“Những nhóm này, do không tiêu hóa được lactose trong sữa bò, thường có biểu hiện đi ngoài, tiêu chảy sau khi uống sữa bò. Với sữa hạt thì không”, bác sĩ Hải cho hay.

Một ưu điểm khác của sữa hạt là chúng chứa chất béo không no, không có cholesterol xấu. Điều này khiến sữa hạt rất phù hợp với người bị rối loạn mỡ máu, mắc bệnh tim mạch, huyết áp, tiểu đường,...

Tuy nhiên, nhược điểm của sữa hạt đến từ việc thành phần protein của chúng không chứa đầy đủ các axit amin thiết yếu, trong khi hàm lượng canxi cũng thấp hơn sữa bò.

Bên cạnh đó, bác sĩ Hải cho biết do bản chất là đạm thực vật, việc uống quá nhiều sữa hạt có thể gây ra tình trạng khó tiêu, đầy bụng.

Một điểm đáng chú ý khác là sữa hạt chỉ nên sử dụng cho người trưởng thành và người cao tuổi. Với trẻ em, sữa hạt chỉ được dùng cho trường hợp từ 2 tuổi trở lên. Sản phẩm này đặc biệt chống chỉ định cho trẻ dưới một tuổi.

Bác sĩ Hải giải thích: “Ở trẻ em dưới một tuổi, khả năng tiêu hóa các protein có nguồn gốc thực vật khó hơn. Do đó, trẻ ở độ tuổi này sau khi uống sữa hạt sẽ bị khó tiêu, đầy bụng”.

Mặt khác, bà cho rằng trẻ dưới một tuổi cần được ưu tiên các protein có nguồn gốc từ động vật bởi chúng chứa các giá trị sinh học cao, đầy đủ axit amin thiết yếu.

Từ đây, vị chuyên gia nhấn mạnh trẻ em dưới một tuổi nên bổ sung 100% nguồn đạm (protein) từ động vật như khuyến nghị của Viện Dinh dưỡng Quốc Gia (Bộ Y tế).

Với những ưu và nhược điểm khác nhau, bác sĩ Hải nhận định chúng ta không thể đánh giá loại sữa nào là tốt hẳn hay hoàn toàn xấu.

“Loại sữa này có thể tốt với người này nhưng không tốt với người khác. Do đó, ảnh hưởng tốt hay xấu của sữa sẽ phụ thuộc vào đối tượng sử dụng. Người đó là ai, độ tuổi nào, có mắc bệnh lý gì không, tình trạng dinh dưỡng như thế nào”, nguyên Giám đốc Trung tâm Khám tư vấn Dinh dưỡng của Viện Dinh dưỡng Quốc gia kết luận.

Sai lầm và lời khuyên khi sử dụng sữa

Theo bác sĩ Lê Thị Hải, trong quá trình sử dụng các sản phẩm sữa, người dân hiện nay thường mắc phải một số sai lầm đến từ chính suy nghĩ và những luồng thông tin sai lệch trên Internet.

Cụ thể, sai lầm thường gặp nhất là nhiều bà mẹ cho rằng con thừa cân, béo phì sẽ phải kiêng uống sữa. Điều này là không đúng do tình trạng thừa cân, béo phì đến từ tổng thể chế độ dinh dưỡng và quan trọng nhất là lựa chọn loại sữa phù hợp.

Liên quan vấn đề này, bác sĩ chuyên khoa II Dương Thị Kim Loan, Trưởng khoa Dinh dưỡng lâm sàng, Bệnh viện Thống Nhất TP.HCM, cho biết sữa thuộc nhóm thực phẩm có thành phần dinh dưỡng toàn diện,

“Loại sữa nào cũng có năng lượng và gây tăng cân là điều dễ hiểu. Tuy nhiên mức độ gây tăng cân như thế nào tùy thuộc vào số lượng sữa mà cơ thể tiêu thụ”, bác sĩ Loan nói.

Việc lựa chọn loại sữa và lượng uống nên tùy vào tình trạng sức khỏe của mỗi người. Ảnh minh họa: the_humble_co.

Vị chuyên gia này khuyến cáo người đang trong chế độ ăn uống kiêng khem, tốt nhất nên chọn loại sữa chứa hàm lượng chất béo thấp, không uống sữa một cách vô tư hay thay thế bữa ăn, càng không thể thay thế nước uống.

Một sai lầm khác khi sử dụng sữa được bác sĩ Lê Thị Hải nêu ra chính là quan điểm sữa hạt tốt hơn sữa bò. Suy nghĩ này trở nên nguy hiểm hơn với những bà mẹ nuôi con nhỏ.

“Việc cho trẻ uống sữa hạt quá sớm sẽ dẫn đến tình trạng khó tiêu, hấp thu dinh dưỡng kém hơn đồng thời không đảm bảo đủ các axit amin thiết yếu và canxi”, bà nhấn mạnh.

Ngoài ra, nhiều phụ huynh hiện nay cũng cho rằngtrẻ nhỏ mới cần uống sữa, từ đó loại bỏ sản phẩm này khỏi thực đơn của con khi lớn.

Bác sĩ Hải nói: “Thực tế, sữa cần thiết cho mọi lứa tuổi, từ trẻ nhỏ đến trẻ lớn, người trưởng thành, người cao tuổi. Tuy nhiên, tùy lứa tuổi, tình trạng bệnh lý, chế độ dinh dưỡng, chúng ta cần lựa chọn sản phẩm sữa cũng như số lượng phù hợp”.

Do đó, để đảm bảo việc bổ sung sữa tốt nhất, vị chuyên gia khuyến cáo người dân nên tìm gặp các bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng để được tư vấn nhằm lựa chọn đúng loại sữa phù hợp cũng như lượng sữa cần thiết.