Chiều 12/4, TAND TP Hà Nội xét hỏi các bị cáo liên quan những sai phạm xảy ra tại dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty CP Gang thép Thái Nguyên (TISCO).
Ông Trần Trọng Mừng (sinh năm 1949, cựu Tổng giám đốc TISCO) và Mai Văn Tinh (cựu Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Thép Việt Nam - VNS), đều chỉ thừa nhận một phần trách nhiệm trong vụ án.
Định kiện MCC ra tòa trọng tài quốc tế
Là bị cáo nhiều tuổi nhất, việc nghe của ông Mừng gặp khó khăn nên chủ tọa nhiều lần phải nhắc lại câu hỏi.
Cựu Tổng giám đốc TISCO cho rằng cáo trạng quy kết ông có vai trò chính, chỉ đạo và tổ chức thực hiện hành vi phạm tội là không chính xác. Ông Mừng chỉ thừa nhận bản thân có một phần trách nhiệm khi đứng ra giới thiệu Tổng công ty Xây dựng công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) làm nhà thầu phụ dù đơn vị này không đủ năng lực. Tuy nhiên, bị cáo lý giải thời điểm đó, VINAINCON là doanh nghiệp thuộc Bộ Công Thương.
"TISCO được một thứ trưởng Bộ Công Thương giới thiệu VINAINCON là đơn vị có kinh nghiệm, từng xây lắp nhiều công trình quan trọng", ông Mừng khai.
 |
| Bị cáo Trần Trọng Mừng. Ảnh: Hoàng Lam. |
Quá trình triển khai dự án, đơn vị trúng thầu là Tập đoàn Khoa học Công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC) vi phạm hợp đồng nên bị cáo đã lập văn bản nhắc nhở, đốc thúc đối tác thực hiện thỏa thuận. Lãnh đạo TISCO cũng báo cáo tình trạng của MCC cho Tổng công ty Thép Việt Nam và Bộ Công Thương.
Thời điểm đó, TISCO đề xuất dừng hợp đồng với Tập đoàn MCC, phạt doanh nghiệp này do vi phạm thỏa thuận. TISCO cũng chuẩn bị phương án thuê hãng luật ở Singapore để kiện MCC ra tòa trọng tài quốc tế, buộc doanh nghiệp này trả lại tiền. Tuy nhiên sau đó, TISCO nhận được chỉ đạo phải tìm cách tháo gỡ khó khăn để đảm bảo tiến độ.
Ông Trần Trọng Mừng trình bày sau khi được giới thiệu làm nhà thầu phụ, VINAINCON đã tính toán điều chỉnh giá trị phần C của hợp đồng EPC tăng thêm 15,6 triệu USD. Bị cáo đã trình số liệu này lên để Tổng công ty Thép Việt Nam phê duyệt.
 |
| Trong số 19 bị cáo của vụ án, một người xin xét xử vắng mặt. Ảnh: N.H. |
Luật quy định hợp đồng EPC không được thay đổi giá, vì sao bị cáo vẫn đề xuất tăng giá? Trả lời chủ tọa, cựu Tổng giám đốc TISCO lý giải Thông tư 09 của Bộ Xây dựng cho phép tăng giá dù hợp đồng là EPC. Ngoài ra, trong hợp đồng cũng có điều khoản cho phép các bên đàm phán lại giá nếu có chính sách.
Sau gần một giờ xét hỏi, ông Trần Trọng Mừng thừa nhận bản thân chưa tính toán chặt chẽ khi nhà thầu phụ đề xuất điều chỉnh giá hợp đồng EPC. Song, bị cáo thực hiện các công việc với tư cách Tổng giám đốc TISCO, một đơn vị trực thuộc Tổng công ty Thép Việt Nam.
"Cáo trạng quy kết bị cáo là người tổ chức thực hiện việc điều chỉnh hợp đồng theo đơn giá là chưa chính xác vì khi đó, bị cáo đã nghỉ hưu", ông Mừng trình bày.
Cựu chủ tịch VNS thừa nhận trách nhiệm
Cũng phủ nhận cáo trạng, bị cáo Mai Văn Tinh, cựu Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS), khai rằng khi còn đương chức, ông không nhận được báo cáo nào từ TISCO về việc đề xuất hủy hợp đồng với Tập đoàn MCC nhằm thu hồi tiền tạm ứng dự án.
“Có thể việc đó được báo cáo cho tổng giám đốc, còn ở HĐQT, khi nào có chủ trương lớn cần tháo gỡ thì chúng tôi mới tham gia”, ông Tinh phân trần.
 |
| Bị cáo Mai Văn Tinh, cựu Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Thép Việt Nam. Ảnh: TTXVN. |
Thừa nhận bản thân biết việc Tập đoàn MCC vi phạm thỏa thuận hợp đồng tại dự án mở rộng sản xuất TISCO, song cựu chủ tịch VNS khai thời điểm đó, bị cáo chỉ tập trung tìm các giải pháo tháo gỡ, khắc phục khó khăn; không được phía TISCO báo cáo về đề xuất dừng hợp tác với MCC.
Bị cáo Mai Văn Tinh cũng thừa nhận biết việc cấp dưới giới thiệu VINAINCON làm nhà thầu phụ. Ông khi đó không kiểm tra kỹ, chỉ giao cho ban kiểm soát kiểm tra rồi gửi đến các ủy viên HĐQT. Sau đó, các ủy viên thay mặt HĐQT trình văn bản lên Chính phủ.
Vậy sau khi xin ý kiến các cơ quan cấp trên, bị cáo có thực hiện điều gì liên quan hợp đồng EPC và đưa VINAINCON thành nhà thầu phụ? Trả lời chủ tọa, ông Mai Văn Tinh nói rằng khi cấp trên đã đồng ý thì chủ trương đó được giao cho tổng giám đốc thực hiện và chỉ đạo cụ thể.
Ông Tinh thừa nhận một phần trách nhiệm với tư cách người đứng đầu khi để dự án gây thất thoát tài sản cho Nhà nước. Tuy nhiên, bị cáo cho rằng thời điểm xảy ra vụ án, ông không nhận thức được vấn đề, chỉ nghĩ làm sao cho dự án nhanh chóng đi vào sản xuất.
Theo bị cáo, ai là người phải chịu trách nhiệm về số tiền thiệt hại 830 tỷ đồng? Nghe chủ tọa tiếp tục truy vấn, ông Tinh nói rằng phán quyết thuộc về HĐXX.
Ngày 13/4, phiên tòa tiếp tục với phần xét hỏi.
Theo cáo buộc, sau gần một năm ký hợp đồng EPC với TISCO, Tập đoàn MCC chưa chọn được nhà thầu phụ; chưa hoàn thành thiết kế chi tiết các hạng mục, không đặt hàng chế tạo máy móc thiết bị, không thi công các hạng mục của gói thầu.
Khi MCC rút hết nhân lực về nước và nhiều lần đề nghị tăng giá hợp đồng, các bị can Mai Văn Tinh và Trần Trọng Mừng đã không xem xét, chỉ đạo dừng, chấm dứt hợp đồng, thu hồi tiền tạm ứng và báo cáo việc hủy đấu thầu. Hai bị cáo bị cáo buộc đã chỉ đạo thực hiện các hành vi phạm pháp luật về đầu tư, vi phạm hợp đồng EPC, cùng các bị can khác tạo điều kiện để MCC có lý do chối bỏ trách nhiệm thực hiện hợp đồng.
Sai phạm của các bị can là nguyên nhân khiến dự án quá thời hạn gần 10 năm nhưng vẫn chưa hoàn thành. Việc chậm tiến độ làm phát sinh lãi vay và tăng chi phí đầu tư, gây thất thoát hơn 830 tỷ đồng.
