Là lái xe đường dài, anh Hải Đăng (32 tuổi, TP.HCM) thường vắng nhà nên chưa thu xếp cùng vợ đưa con gái 4 tháng tuổi tiêm vaccine phòng các bệnh bạch hầu, ho gà, viêm gan B… Chị Liên, vợ anh cho biết các bệnh này xung quanh nhà không thấy ai mắc, bé chỉ ở với mẹ không tiếp xúc với ai. “Tôi đợi chồng thư thả vài hôm rồi đưa bé đi tiêm vaccine cũng chưa muộn. Ở nhà tôi giữ bé rất kỹ, đợi bé cứng cáp thêm, tiêm vaccine cũng sẽ khỏe hơn”, chị Liên chia sẻ.
Tương tự, chị Hồng Thảo (29 tuổi, Nghệ An) chỉ mới tiêm cho con trai 6 tháng tuổi 1 mũi vaccine 6 trong 1. Chị giải thích: “Tiêm một mũi vaccine con cũng đã đủ phòng bệnh, không cần phải tiêm nhiều khiến con đau, mệt mỏi”.
 |
| Trẻ không được chủng ngừa đầy đủ tăng nguy cơ nhiễm bệnh truyền nhiễm. Ảnh minh họa: Shutterstock. |
Bác sĩ Đoàn Thị Khánh Châm, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết những quan điểm trên không hiếm gặp nhưng chưa đúng. Bác sĩ Châm giải thích, trẻ nhỏ dưới 2 tuổi có hệ miễn dịch non yếu, chưa hoàn thiện, rất dễ bị các tác nhân gây bệnh tấn công nếu không được bảo vệ sớm. Ngoài ra, thời tiết ở nước ta thường mưa nắng thất thường, độ ẩm cao, tạo điều kiện thuận lợi cho virus, vi khuẩn sinh sôi và lây lan mạnh. Người lớn trong gia đình có thể trở thành nguồn lây bệnh cho trẻ.
Bác sĩ Châm cho biết 6 bệnh truyền nhiễm đã có vaccine không hiếm gặp, nhiều địa phương vẫn ghi nhận số ca mắc và tử vong. Trong đó, bạch hầu có tỷ lệ tử vong trên 20% nếu xảy ra ở trẻ dưới 5 tuổi do gây suy hô hấp, rối loạn nhịp tim, liệt tứ chi, liệt dây thần sinh sọ… Năm 2024, Việt Nam ghi nhận 10 trường hợp mắc bệnh bạch hầu, trong đó 2 trường hợp tử vong.
 |
| Ba mẹ cần chủ động tiêm ngừa sớm, bảo vệ cho trẻ. Ảnh minh họa: Shutterstock. |
90% ca tử vong do ho gà xảy ra ở trẻ dưới 1 tuổi, gây biến chứng viêm phổi, viêm não, thoát vị ruột, sa trực tràng, thậm chí gãy xương sườn do ho mạnh. Từ đầu năm đến nay, cả nước đã ghi nhận ít nhất 40 ca mắc ho gà và 3 ca tử vong, chủ yếu chưa tiêm và tiêm không đầy đủ vaccine.
Còn uốn ván gây co giật, suy hô hấp và rối loạn thần kinh thực vật, tỷ lệ tử vong đến 95% đối với trẻ nhỏ. 90% trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nhiễm viêm gan B chuyển thành viêm gan mạn tính, nguy cơ cao tiến triển xơ gan, ung thư gan. Trẻ nhiễm vi khuẩn Hib có thể bị viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng huyết, để lại di chứng thần kinh vĩnh viễn như liệt, điếc, chậm phát triển trí tuệ.
Trẻ mắc bại liệt có thể liệt tủy sống, liệt hành tủy, liệt cơ hoành dẫn đến suy hô hấp và tử vong. Cứ 200 người nhiễm bệnh thì có 1 người bị liệt không phục hồi, thường là ở chân. Năm 2022, WHO đã xếp Việt Nam từ nhóm nguy cơ thấp sang nhóm nguy cơ cao xâm nhập virus bại liệt hoang dại do tỷ lệ tiêm vaccine phòng ngừa thấp và bệnh đang trỗi dậy ở nhiều nước.
 |
| Trẻ nhỏ mắc bệnh truyền nhiễm dễ gặp biến chứng nguy hiểm, tốn kém chi phí. Ảnh minh họa: Shutterstock. |
Do đó, bác sĩ Châm khuyến cáo ba mẹ nên đưa trẻ đi tiêm phòng càng sớm càng tốt để chủ động xây dựng nền tảng sức khỏe vững chắc cho bé. Vaccine phối hợp 6 trong 1 tiêm theo phác đồ gồm 3 mũi đầu vào các tháng tuổi thứ 2, 3 và 4 (sớm nhất từ 6 tuần tuổi), mũi nhắc thứ 4 khi trẻ 16-18 tháng tuổi và hoàn thành 4 mũi trước 24 tháng tuổi.
Vaccine 6 trong 1 có hiệu quả phòng bệnh lên đến 99% nếu tiêm đầy đủ. Nếu tiêm một mũi duy nhất hoặc không hoàn thành phác đồ, vaccine sẽ không đủ để tạo ra kháng thể tối ưu để phòng bệnh. Ví dụ chỉ tiêm một mũi, hiệu quả bảo vệ đối với bệnh bại liệt chỉ đạt khoảng 40%, bạch hầu và ho gà chỉ đạt 30%.
 |
| Trẻ có thể gặp di chứng gây tàn tật suốt đời nếu mắc bệnh truyền nhiễm. Ảnh minh họa: Shutterstock. |
Ngoài ra, lượng kháng thể sinh ra từ đợt tiêm trước sẽ giảm dần theo thời gian. Mũi tiêm nhắc lại sẽ gợi lại trí nhớ miễn dịch của trẻ để tái sản xuất lượng kháng thể mà cơ thể đã tạo ra sau đợt chủng ngừa đầu tiên, giúp trẻ được bảo vệ liên tục.
 |
| Trẻ nhỏ tiêm vaccine 6 trong 1 tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC. Ảnh: Mộc Thảo. |
Hiện có hai loại vaccine 6 trong 1, có hiệu quả và độ an toàn như nhau. Một loại cần pha hồi chỉnh với lọ bột Hib đông khô trước khi tiêm, trong khi loại còn lại đóng sẵn trong bơm tiêm, không cần pha hồi chỉnh. Cả hai loại này có thể sử dụng được cho trẻ sinh non.
