Cứ mỗi dịp hè, các nhiếp ảnh gia lại cùng nhau chia sẻ hàng trăm bức hình chụp sen, loài hoa mang một vẻ đẹp riêng biệt, là nguồn cảm hứng bất tận của thơ ca, nghệ thuật.
KHOẢNH KHẮC CỦA SEN
Những đóa sen hôm trước còn chum chúm, chỉ qua một đêm đã nở bung kiêu hãnh, khoe hết mình sắc trắng tinh khôi hoặc sắc hồng lộng lẫy. Loài hoa này đẹp và thơm khi còn đơm nụ, nở và cả khi tàn.
"Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhụy vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn"
Câu ca dao quen thuộc mỗi khi nhắc lại, không ai không nhớ.
Dường như hoa sen lựa chọn thời gian tháng 6 nóng gay gắt để xuất hiện tựa như một sự tính toán vẹn tròn của đất trời. Sự dịu dàng, tao nhã của sen xua tan phần nào oi bức, nồng nã của nắng hè, sắc xanh của lá, nét hồng của hoa hay những đóa sen màu trắng thanh khiết. Có một sự pha trộn màu sắc hài hòa mềm mại.
Ở đầm, lá sen luôn xòe rộng, buông tròn trên mặt nước, nâng niu, chở che cho đóa hoa. Ai đó còn nói lá sen tựa bàn tay khổng lồ, vươn ra ấp ôm lấy từng bông hoa tươi đẹp, như muốn đón lấy đất trời vào trong lòng mình. Khi chưa đơm nụ, chưa nở hoa, cả đầm đã tỏa hương ngào ngạt.
Trong đầm gì đẹp bằng sen
Nhà văn Nguyễn Phan Quế Mai (người có chùm thơ độc đáo giành giải thưởng thơ dịp 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội) đã viết về mùa sen với nỗi nhớ và những cảm nhận của riêng mình: "Người thủ đô thì quá tất bật còn sen lại quá lặng lẽ, nên thật dễ đi qua một mùa sen ngắn ngủi mà chưa kịp nâng những đóa hoa thanh mảnh trên tay, để hương thơm ngan ngát ấp đầy lồng ngực. Những đóa sen còn chum chúm hôm nay, chỉ qua một đêm đã nở bung kiêu hãnh, khoe hết mình sắc trắng tinh khôi hoặc sắc hồng lộng lẫy. Sen đẹp và thơm khi còn đơm nụ, khi nở và cả khi tàn".
Mô tả vẻ đẹp của sen có muôn từ để nói. Trong một bài tản văn, tác giả Huệ Hương miêu tả: "Hoa sen còn chúm chím nụ, e ấp như cô gái tuổi trăng tròn nhiều bẽn lẽn, thẹn thùng. Bên cạnh đó, những bông sen đã nở, rung rinh nhẹ nhàng trong gió. Cánh hoa vòm cong, mỏng mảnh, mơ màng hệt như người diễn viên múa ba lê đang uốn mình trong một vũ điệu say mê, quyến rũ của đất trời".
Trong lòng mỗi người dân Việt Nam, sen là loài hoa tượng trưng cho vẻ đẹp tươi sáng, cao sang và thuần khiết mang tính chất dân tộc.
Sen cũng là loài hoa duy nhất hội tụ đầy đủ trong mình ý nghĩa triết học, nhân sinh cao quý. Loài hoa này mang ý nghĩa về âm dương ngũ hành và sức vươn dậy của một ý chí sống mãnh liệt, là nguồn cảm hứng bất tận của thơ ca, nghệ thuật.
Một nhà văn khác từng tả trong cuốn sách của mình: "Sáng nay đang còn ngái ngủ chợt thấy đâu đây mùi sen len trong gió, cứ bảng lảng như gần như xa. Tỉnh dậy hít một hơi thật sâu, đã không còn thấy đâu nữa. Mùi sen là thế, không đơn giản và dễ nắm bắt chút nào".
Thế nhưng Huệ Hương lại nhớ về sen bằng ký ức: "Mỗi tháng sáu, nơi phố thị, ta lại háo hức đón đợi những đóa sen tinh khôi ùa về trên phố. Ta đón đợi những đóa sen đầu mùa, nâng niu mua về cắm trong phòng".
Sinh trưởng từ bùn lầy, sen ấp ủ cho mình một sức sống diệu kỳ, Chỉ vài tuần, cả đầm nước đã ắp đầy màu xanh. Nó trở nên ấn tượng nhất khi nhìn phản chiếu dưới nắng, những sóng lá bắt đầu nhấp nhô.
Nhà thơ Trần Hòa Bình miêu tả: “Sen ngủ trong bình, em thức trong ta. Ngủ đi những đóa hoa lạ nhà”. Ta nghĩ về mùa cốm thơm của mùa thu Hà thành, cốm xanh được gói ghém cẩn thận trong lá sen, ủ ấp đậm đà. Hương sen quấn quyện cùng mùi thơm của cốm mới cứ khiến lòng người nhung nhớ hoài khi đi xa".
Những bông sen vươn lên trong đầm bùn, xung quanh bát ngát lá xanh, đẹp như một đốm lửa nhỏ. Màu xanh ngọc của lá, màu hồng dịu dàng của hoa và cái vàng ươm của nhị tạo thành một bức tranh hòa hợp tuyệt đối về màu sắc, tạo nên khung cảnh mà mỗi góc nhìn đều đẹp như một bức tranh.
Vào buổi chiều muộn, những cánh sen mỏng manh trước gió với hai màu hồng đậm và trắng tinh khôi đan xen càng làm cho lòng người ngập tràn cảm xúc. Những bó sen đầu mùa e ấp đợi người có duyên. Tay cầm bó sen mà hương mùa hè nhẹ nhàng chạm cánh mũi.
Tác giả Ducan Nguyễn viết trên trang cá nhân: "Có một lúc nào đó, chợt nhớ về tuổi thơ, bên con đường đi học thân thuộc là đầm sen rộng sải cánh cò bay. Hè đến là sen nơi ấy nhẹ nhàng khoe hương, khoe sắc, không vồn vã sặc sỡ mà dịu dàng tinh khiết… Rồi giữa cái nắng chang chang của chiều hè nọ, nhớ về những ký ức tuổi thơ ấy, lòng cũng diụ đi phần nào. Nhiều khi, mình cảm thấy may mắn khi tuổi thơ được sinh ra và lớn lên ở quê, để biết sen biết nắng".
Lá xanh bông trắng lại chen nhụy vàng
Sen vươn lên từ trong bùn lầy nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp thanh cao, nền nã. Ở chốn xa xôi phố thị, ít người tấp nập, sen bình lặng nở, không vướng bận những xô bồ của đời sống. Vì lẽ đó nhiều người vẫn thích đến đầm mỗi cuối tuần rảnh rỗi, để chụp những khuôn hình hoa sen thật đẹp hay chỉ đơn giản thả hồn mình vào quang cảnh bình yên, thư thả.
Hoa sen là loài hoa mộc mạc, bình dị nhưng lại rất thanh cao, thiêng liêng. Nó tượng trưng cho tính cách và văn hóa dân tộc: kín đáo, dịu dàng, thanh tao.
Hoa sen giản dị và dân dã, được nhiều người chọn để thờ cúng hoặc đi lễ chùa. Thông thường từ cách bó hoa sen cũng không quá cầu kỳ, hoa được gói bằng chính những chiếc lá sen to bản, đơn giản lại đẹp dịu dàng.
Sen mọc và sống trong bùn nhưng vượt lên để hướng đến mặt trời mà không hề bị ô nhiễm, vấy bẩn. Cũng giống như một người được sinh ra, tồn tại và vươn lên, thoát khỏi sự tham lam, sâu hận, dục vọng, không bị nhiễm những thói hư tật xấu của dòng đời.
Trong cuộc sống hôm nay, giữa thời kỳ phát triển kinh tế, mọi người đang lao vào kiếm sống với nhu cầu vật chất ngày càng cao, người ta dễ quên nét đẹp truyền thống.
Do vậy, qua loài hoa sen, những bài học đạo đức làm người, bài học xem trọng nhân cách là một cách để nhắc nhở.
Ở phương Đông, sen là một lọai hoa thanh khiết và có truyền thống lâu đời, là đại diện đặc biệt của nền văn hóa Phật giáo.
Sử sách ghi nhận người Ai Cập cổ đại sùng kính hoa sen và sử dụng rộng rãi loài hoa vừa đẹp vừa thơm này trong các nghi thức tế lễ. Từ Ai Cập, nó đã được đem đến Assyria (một vương quốc hùng mạnh cạnh tranh sự thống trị với Babylon ở phía Nam) và sau đó được trồng rộng rãi khắp các vùng Ba Tư, Ấn Độ và Trung Quốc.
Năm 1787, lần đầu tiên sen được đưa tới Tây Âu, nhưng có rất ít ngoài tự nhiên, mà chủ yếu được trồng trong các “vườn nhiệt đới”. Hoa sen giờ đây hầu như đã vắng bóng tại châu Phi, nhưng phát triển rất mạnh ở miền nam châu Á và Australia.
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn
Bông sen đơn sơ, chân chất như người dân lao động mang nét đẹp bình dị, thôn dã luôn ngan ngát tỏa hương. Hương thơm đặc biệt tinh khiết, không pha lẫn một vị nào khác dù hoa sen ở trong đầm. Đầm lầy càng u tối, thối tha thì bông hoa càng đẹp đẽ, sáng tươi.
Đến hẹn lại lên, mùa hoa sen nở, người yêu loài hoa này thường lặn lội đến đầm sen Tây Hồ để mua vào mỗi buổi sáng. Ở đây, những chiếc thuyền gỗ nhỏ cập bờ chở trên đó hàng trăm đóa sen vừa mới hái.
Vào buổi chiều, các bạn trẻ kéo nhau ra đầm chụp ảnh lưu niệm. Những cô gái với những tà áo dài, áo yếm, áo bà ba rực rỡ thi nhau tạo dáng. Ngoài ra, nhiều cặp uyên ương cũng dẫn nhau tới chụp ảnh cưới. Cánh nhiếp ảnh cũng thi nhau kéo đến sáng tác những bức hình về sen.
Mùa sen thường bắt đầu từ cuối tháng 5 và kéo dài đến đầu tháng 9. Từ hơn một tuần trước là thời điểm nhiều đầm sen đã bung nở rực rỡ. Trên các "con đường sen" quen thuộc, người ta lại thấy những gánh hàng rong táp vào lề xếp hàng chờ khách. Bất chấp cái nắng chói chang cùng bầu không khí oi nồng, phố xá vẫn trở nên dịu dàng, tươi mát hơn nhờ các chị em phụ nữ chở đầy thúng hoa sen thơm ngát.
