|
Ngành công nghiệp ôtô điện toàn cầu đã có những bước tiến lớn trong những năm qua, đặc biệt tại Trung Quốc. Nhìn về mặt tích cực sự phát triển của xe điện (EV) đã thúc đẩy cả ngành công nghiệp ôtô đi lên.
Tuy nhiên, "thịnh cực tất suy", khi phát triển quá mức, hàng loạt vấn đề sẽ bắt đầu xuất hiện. Hiện tại, cả nền công nghiệp EV, đặc biệt ở Trung Quốc đang đứng trước nguy cơ khủng hoảng dư thừa, khi sản lượng ngày càng tăng, nhưng nhu cầu mua xe dần giảm.
Đại lý kêu cứu, hãng xe "không dám" xây nhà máy
Theo Hiệp hội ôtô Trung Quốc (CAAM), trong năm 2024, sản lượng ôtô năng lượng mới tại đất nước tỷ dân đạt 12,87 triệu chiếc. Trong đó, hơn 60% là xe thuần điện.
Tính đến tháng 6, Trung Quốc hiện ghi nhận khoảng 170 hãng xe thuần điện. Dù có nhiều công ty đóng cửa, ngày càng có nhiều công ty mới hay liên doanh được thành lập.
 |
| Các bãi rác xe ODO 0 km xuất hiện ở Trung Quốc ngày càng nhiều. Ảnh: CarnewsChina. |
Sự bùng nổ của thị trường xe điện biến đây trở thành "miền đất hứa" với các start up công nghệ, khi ai cũng có cơ hội sản xuất xe điện, ai cũng được quyền bán xe.
Và khi các hãng xe liên tục ra mắt sản phẩm, họ biến các nhà phân phối, đại lý thành kho hàng tích trữ ôtô tồn. Đại lý buộc phải tìm cách giảm giá sâu hơn, "cắt máu" kiếm khách. Điều này khiến chi phí vận hành liên tục tăng cao, gây áp lực lên dòng tiền.
Vừa qua, nhiều đại lý xe tại Trung Quốc đã phải đóng cửa nhằm giải quyết các vấn đề về chi phí vận hành. Ví dụ, hệ thống đại lý Qiancheng của BYD đã phá sản và đóng cửa ít nhất 20 cửa hàng tại các thành phố Sơn Đông, gây ảnh hưởng hàng nghìn khách hàng.
Trước tình hình nghiêm trọng này, các nhà phân phối, đại lý đã lên tiếng kêu cứu, buộc chính quyền Trung Quốc vào cuộc. Mới đây, Phòng Thương mại Đại lý Ôtô Trung Quốc (CADCC) thông báo yêu cầu các nhà sản xuất ôtô cân bằng mục tiêu sản xuất và khả năng bán hàng, không được chuyển xe tồn kho sang đại lý để gây áp lực.
Gần đây trong buổi chia sẻ với tờ Reuters, ông Li Shufu, Chủ tịch kiêm nhà sáng lập tập đoàn Geely, xác nhận tạm dừng kế hoạch xây nhà máy mới cũng như ngừng mở rộng sản xuất ở tất cả cơ sở toàn cầu.
 |
| Geely quyết định ngừng xây dựng nhà máy toàn thế giới. Ảnh: Tasco. |
“Ngành công nghiệp ôtô toàn cầu đang lún sâu vào cuộc khủng hoảng dư thừa nghiêm trọng. Vì vậy, chúng tôi quyết định dừng xây dựng thêm nhà máy mới”, ông Li Shufu nói.
Bãi rác xe điện mới dần xuất hiện
Ở thời điểm mà nhu cầu mua xe điện dần không theo kịp tốc độ sản xuất của nhiều hãng, các bãi rác xe điện dần xuất hiện ở nhiều nơi. Tại Trung Quốc, cộng đồng mạng đang dậy sóng khi phát hiện các bãi kho tràn ngập xe điện, với số công tơ mét (ODO) bằng 0 km.
Theo tờ CarnewsChina, toàn bộ ôtô xuất hiện ở các "bãi rác" này đều chưa từng được lăn bánh dù đã đăng ký bán qua sở Giao thông Vận tải địa phương.
Điều này đồng nghĩa với việc hàng chục, trăm nghìn chiếc xe điện nằm ở bãi đã được tính vào doanh số bán hàng của các thương hiệu qua từng tháng, từng năm.
Chúng góp phần tô thêm hồng những biển quảng cáo "top 1 doanh số", "xe bán chạy nhất phân khúc" hay "start up tỷ USD", dù trên thực tế, lượng xe thật sự giao đến tay khách hàng có thể chưa được 50% số liệu trên giấy.
Tính đến hết tháng 4, Trung Quốc đã tồn hơn 3,5 triệu ôtô. Lượng xe này không chỉ gây ảnh hưởng đến tính minh bạch của thị trường, mà còn tạo ra các rủi ro đầu tư cho khách hàng.
 |
| Bãi tồn kho xe GAC Aion xuất hiện ở Thái Lan. Ảnh: Car250. |
Các bãi rác này không chỉ hiện diện ở quê nhà của những chiếc xe điện, Trung Quốc, mà còn xảy ra tại một số thị trường trọng điểm của hãng như Thái Lan. Vừa qua, tờ Car250 vừa công bố hình ảnh bãi xe tồn kho bám bụi nhiều tháng của GAC Aion.
Dù là một trong những thương hiệu bán tốt tại đất nước chùa vàng, hãng xe điện này vẫn ghi nhận lượng xe tồn lớn do các nhà sản xuất liên tục xây nhà máy, ra mắt sản phẩm mới và nâng cấp công nghệ.
Xe thừa sẽ đi về đâu?
Với sản lượng khổng lồ và sự nâng cấp không ngừng của ngành công nghiệp ôtô Trung Quốc, những mẫu xe điện, xe hybrid thế hệ cũ dần trở nên lỗi thời, dẫn đến việc tồn kho trong nước.
Khi đó, các hãng buộc phải tìm cách mang các sản phẩm này sang thị trường cấp thấp hơn, ví dụ Thái Lan, Indonesia, Việt Nam, Trung Đông, Ấn Độ, Nam Mỹ hay châu Phi. Với mục tiêu chính là xả kho hàng tồn, các hãng xe Trung Quốc có thể kéo giá bán tại các thị trường xuống rất thấp để đạt mục tiêu doanh số.
Tuy nhiên, nhu cầu sử dụng xe điện tại các quốc gia này không đủ lớn để giải quyết toàn bộ lượng hàng vẫn tồn đọng, trong khi nhiều ông lớn vẫn đang sẵn sàng cho việc ra mắt công nghệ, sản phẩm tiếp theo.
Ngoài ra mục tiêu xả hàng, cắt lỗ cũng khiến các hãng xe Trung Quốc "xuất ngoại" không mấy quan tâm tới việc phát triển cơ sở hạ tầng cho xe điện, đồng nghĩa với việc không phải xe cứ rẻ là bán được. Tại không ít quốc gia, các mẫu xe Trung Quốc đi kèm với mác giá rẻ, chất lượng thấp cũng khiến việc giảm giá đôi khi không thật sự hiệu quả.
Khi đó, vòng luẩn quẩn của việc cung vượt cầu và khủng hoảng thừa xe điện toàn thế giới lại tiếp diễn, không có lối thoát.
Sách hay đọc trên xe
Chuyên mục Xe gửi tới độc giả những tựa sách hay với nhiều chủ đề hấp dẫn. Trên những chặng hành trình với những chiếc xe, không hiếm khi chúng ta có những khoảnh khắc nghỉ ngơi, thư giãn, và những trang sách là người bạn đồng hành lý thú.
