Lịch sử máy thu tiền đỗ xe

Ngày 13/5/2010, thế giới kỷ niệm 75 năm ngày máy thu tiền đỗ xe ra đời, một loại thiết bị hữu dụng nhưng không được yêu thích một chút nào.

Năm 1935, Carl C. Magee đã chế tạo ra máy thu tiền đỗ xe tiền xu đầu tiên. Ông không thể ngờ được rằng, “cỗ máy kỳ cục” của mình lại tạo nên quá nhiều chấn động vào thế kỷ 20. Magee không biết được rằng máy thu tiền đỗ xe lại khiến nhiều lái xe đau đầu hay trở thành cảm hứng cho các tác phẩm âm nhạc (Lovely Rita - The Beatles) hay thậm chí còn bị nghiền nát thành nghìn mảnh vụn trong các bộ phim (Cool Hand Luke và nhiều bộ phim khác).

Black Maria

Vào những năm 1920, sự bùng nổ kinh tế cũng đồng nghĩa với việc ngày càng có nhiều người có đủ khả năng tài chính để sắm cho mình một chiếc ôtô. Trong khi điều này khiến cho các nhà sản xuất xe hơi vui mừng thì việc phát triển đến chóng mặt của ngành công nghiệp ôtô lại khiến các thành phố lớn đau đầu bởi những rắc rối mà nó mang lại. Vì trên thực tế, các thành phố vẫn chưa kịp chuẩn bị để đáp ứng với sự gia tăng nhanh chóng của loại phương tiện này.

Oklahoma, nơi Magee sinh sống, là một trong những thành phố của nước Mỹ phải đối mặt với tình trạng tắc nghẽn giao thông và cả vấn đề về kinh tế. Thật buồn cười khi mà nguyên nhân lại không phải do sự lưu thông quá tải của ôtô, mà vấn đề chính là ở chỗ loại phương tiện này cứ “nằm ỳ” cả ngày ở trên đường.

Có một thực tế là những người làm việc ở các khu vực nhất định trong thành phố thường đỗ xe cả ngày ở ngoài đường. Điều này đã gây cản trở cho việc kinh doanh của các cửa hàng. Các cửa hàng không thể thu hút khách khi mà khách hàng của họ không tài nào tìm được chỗ đỗ xe. Và thế là những khách hàng tiềm năng cứ “cao chạy xa bay” và họ cũng chẳng có ý định quay trở lại cửa hàng đó.

Những hộ kinh doanh này đã phải cầu cứu đến sự giúp đỡ của Magee, người sáng lập ra tờ Tin tức Oklahoma. Thông qua tờ báo của mình, ông đã tài trợ cho một cuộc thi được tổ chức tại Trường Đại học Oklahoma. Trong cuộc thi này, các sinh viên được yêu cầu phát triển một thiết bị đo được thời gian đỗ xe.

Thiết bị mang tên Black Maria đã giành chiến thắng chung cuộc. Gerald A. Hale, cựu sinh viên trường OSU đã tạo ra Black Maria có tham khảo nguyên lý hoạt động của một thiết bị do chính Magee phát minh năm 1932. Và Magee, trên cơ sở chiếc Black Maria đã thiết kế ra máy thu tiền đỗ xe của chính mình (ngày 13/5/1935). Sau này, cùng với Hale, ông đã thành lập nên công ty Magee-Hale Park-O-Meter.

Oklahoma

Tháng 7/1935, Phòng thương mại thành phố Oklahoma chỉ định Magee vào Ủy ban giao thông và yêu cầu ông phải tìm cách giải quyết tình trạng đỗ xe ở Oklahoma. Ngày 16/7/1935 Magee đã lắp đặt máy thu tiền đỗ xe đầu tiên tại một bên đường trong thành phố.

Máy thu tiền đỗ xe thời ấy được thiết kế với kết cấu lò xo kiểu đồng hồ. Tức là, để vận hành, chúng phải được lên dây cót định kỳ. Những chiếc đồng hồ này được bố trí trên các phần được sơn dọc vỉa hè và chúng được đặt cách nhau khoảng 6m.

Ngay từ khi mới được đưa vào sử dụng, máy thu tiền đỗ xe đã làm dấy lên nhiều tranh cãi. Trong khi một số người cảm thấy bị xúc phạm vì họ cho rằng việc này chẳng khác nào một cách đánh thuế, những người khác thì không còn cách lựa chọn nào khác ngoài việc phải đỗ xe ở phần đường được lắp đặt máy thu tiền đỗ xe. Lý do rất đơn giản: ở phần đường được lắp đặt máy thu tiền đỗ xe, lúc nào cũng có thể tìm thấy chỗ trống trong khi ở phần đường còn lại, phần đường không được lắp đặt thiết bị này, thì đây dường như là một “nhiệm vụ bất khả thi”.

Các hộ kinh doanh bên phần đường không được lắp đặt máy thu tiền đỗ xe đã nhanh chóng yêu cầu chính quyền lắp đặt thiết bị này. Đối với chính quyền thành phố, máy thu tiền đỗ xe cũng đồng nghĩa với việc có thêm nguồn thu lợi nhuận.

Một giai đoạn mới của những chiếc máy thu tiền đỗ xe bắt đầu.

Tranh cãi

Tự hào về phát minh này và lợi nhuận mà nó mang lại, Oklahoma đã đưa tin đi khắp nước Mỹ về máy thu tiền đỗ xe. Các công ty khác, như Dual Parking Meter, Mark-Time và Duncan-Miller cũng nhanh chóng bắt tay vào sản xuất và lắp đặt loại thiết bị này. Cùng với máy thu tiền đỗ xe, một đạo luật cũng nhanh chóng được ra đời. Đạo luật này quy định những ai không chịu trả tiền hoặc đỗ xe quá lâu so với thời gian cho phép sẽ bị phạt. Tính đến năm 1944, cùng với thuế thu được từ việc đỗ xe, các thành phố thuộc nước Mỹ đã tạo ra khoảng 10 triệu USD mỗi năm.

Theo một số nguồn tin, vé đỗ xe đầu tiên được phát hành ở Mỹ đã phải đối mặt với tòa án vì tính bất hợp pháp của nó. Nguyên nhân của sự việc này là do mặc dù có sự hiện diện của đồng hồ đo thời gian đỗ xe, xe vẫn được xem là đỗ ở không gian công cộng.

Thành phố Oklahoma đã tìm được cách lách luật: người lái xe không trả tiền để đỗ xe ở chỗ trong bãi đỗ, mà trả lương cho những người có nhiệm vụ đưa vé cho bạn ở địa điểm đầu tiên. Mặc cho những tranh cãi xung quanh mình, máy thu tiền đỗ xe vẫn tiếp tục được cải tiến và phổ biến rộng rãi. Tính đến đầu những năm 40, có khoảng hơn 140.000 máy thu tiền đỗ xe hoạt động tại Mỹ. Thiết bị này hầu hết phải được bọc thép để giảm rủi ro bị xâm nhập. Hiện nay, toàn nước Mỹ có khoảng từ 4 đến 5 triệu chiếc đồng hồ đo thời gian dừng đỗ xe đang được sử dụng.

Thúy Bình

Theo Bưu điện Việt Nam