Ra đời vào những năm 1960 của thế kỷ trước, những “cô gái phép thuật” nhanh chóng chiếm cảm tình của người hâm mộ truyện tranh (manga) và hoạt hình (anime) Nhật Bản trên toàn cầu.
Thể loại này thường mô tả các nữ anh hùng trẻ tuổi, sở hữu sức mạnh ma thuật, luôn sẵn sàng giải cứu thế giới trong những chiếc váy phồng sặc sỡ.
Một số tác phẩm nổi bật có thể kế đến như Thủy thủ Mặt trăng (Sailor Moon), Thủ lĩnh thẻ bài Sakura (Cardcaptor Sakura) hay Shugo Chara!. Chúng đem đến cho độc giả sự pha trộn thú vị giữa sức mạnh nữ quyền và những lời thoại sáo rỗng lạc hậu, ẩn sau vẻ dễ thương.
Thời kỳ hoàng kim của các “cô gái phép thuật” diễn ra vào những năm 1980 và 1990, sau đó tưởng chừng đã biến mất khi xã hội bước sang thế kỷ 21, VICE đưa tin.
Thế nhưng, có thể thấy thời đại của các “cô gái phép thuật” chưa hề suy tàn.
 |
| Nhật Bản có ngành công nghiệp manga phát triển mạnh mẽ, là "cái nôi" của thể loại nội dung "cô gái phép thuật". Ảnh minh họa: Lucas Vallecillos/VWPICS. |
Biểu tượng văn hóa đại chúng
Chỉ cần ghé thăm quầy truyện tranh ở bất kỳ hiệu sách hay cửa hàng nào tại Nhật Bản, chúng ta có thể thấy rõ sức hấp dẫn lâu bền của kiểu nội dung này. Cho dù là bản phát hành lại của Thủy thủ Mặt trăng hay Tokyo Mew Mew (2000-2003), các “cô gái phép thuật” vẫn tiếp tục bán chạy và nhận sự yêu mến của khán giả.
“Không chỉ là hiện tượng mang tính thời đại, những ‘cô gái phép thuật’ rõ ràng đã trở thành một phần thiết yếu của văn hóa đại chúng”, Aurélie Petit, nghiên cứu sinh tiến sĩ chuyên về phim hoạt hình Nhật Bản tại Đại học Concordia ở thành phố Montreal (Quebec, Canada), chia sẻ.
Thể loại này đã trải qua nhiều hình thức khác nhau trong các thập kỷ qua, từ cốt truyện đen tối của Marvelous Melmo (1971), những chiến binh siêu gợi cảm trong Cutie Honey (1973-1974) cho đến các phù thủy dễ thương của Magical Doremi (1999-2004).
 |
| Điểm chung của hầu hết tác phẩm thuộc thể loại "cô gái phép thuật" là nữ anh hùng xinh đẹp trong trang phục rườm rà quá mức. |
Nhưng tất cả câu chuyện đều có chung một kiểu mã dễ nhận dạng: nữ anh hùng lôi cuốn; trang phục rườm rà quá mức; phụ kiện mỹ phẩm thần kỳ; thú cưng dễ thương; quá trình biến hình nhiệm màu và có xu hướng tình dục hóa.
Trong số đó, Thủy thủ Mặt trăng được mệnh danh là tác phẩm mang tính biểu tượng cho thể loại này, theo nhận định của Mehdi Benrabah, giám đốc biên tập của nhà xuất bản Pháp Pika.
“Tôi có thể hiểu lý do mọi người cảm thấy những câu chuyện này hơi lỗi thời. Nhưng chúng đã trở thành biểu tượng và có tác động đến văn hóa đại chúng đến mức bạn không thể bỏ qua”, ông nói.
Dễ thấy sự đối nghịch trong cốt truyện của Thủy thủ Mặt trăng. Các nhân vật đều là những biểu tượng nữ quyền, sử dụng sự nữ tính của mình như một loại vũ khí. Nhưng đồng thời, họ cũng thường xuyên được cứu bởi một người đàn ông nào đó.
Nội dung cũng phản ánh sự lãng mạn ngô nghê pha trộn một cách tinh tế với góc nhìn hiện đại về tình yêu, bao gồm các câu chuyện đồng tính nam và đồng tính nữ. Các nhân vật nữ xấu xa bị khắc họa một cách gợi dục, và nhiều nhân vật nữ khác được mô tả thiếu chiều sâu.
Tuy nhiên, bất chấp những điểm thiếu sót đó, bộ truyện vẫn nổi tiếng đình đám, chỉ riêng manga đã bán được hơn 35 triệu bản trên toàn thế giới.
Sự thành công của Thủy thủ Mặt trăng cũng truyền cảm hứng cho các hãng phim Âu Mỹ, dẫn đến sự ra đời của các tựa phim hoạt hình vay mượn chất liệu từ thể loại “cô gái phép thuật” như The Powerpuff Girls (1998) và Totally Spies! (2001).
 |
| Akihabara là địa điểm bán manga và anime nổi tiếng Nhật Bản. Ảnh: Lonely Planet. |
Nghiên cứu sinh Petit tin rằng sự thành công của thể loại này là nhờ công thức nội dung quen thuộc và dễ thích ứng vô tận.
Còn Ambrielle Army, Giám đốc sản xuất cấp cao của nhà phát hành trò chơi điện tử Singularity 6, cho rằng thể loại nội dung này rất thú vị bởi dựa trên những vấn đề liên quan đến giới trẻ, như đi học hay quá trình trưởng thành.
“Rất nhiều người có thể nhìn thấy một phần trải nghiệm của mình ở chính các nhân vật, ngay cả khi họ bước sang một ngã rẽ đen tối hơn. Theo tôi, thực sự có mức độ sâu sắc, tính hai mặt và phức tạp đáng ngạc nhiên trong những nhân vật giả tưởng”, cô nói.
'Công thức' cũ nhưng không nhàm chán
Bên cạnh đó, các “cô gái phép thuật” có khả năng bán hàng rất tốt. Theo nghiên cứu sinh Petit, cho dù đó là phụ kiện, trang phục hay thú nhồi bông, “chúng đều cực kỳ hiệu quả trong việc tiếp thị sản phẩm”.
Kể từ những năm 1980, nhiều bộ manga và anime bắt đầu đảm bảo nguồn vốn của mình thông qua quan hệ đối tác đối với các thương hiệu đồ chơi lớn.
Sưu tầm các mặt hàng liên quan đến nhân vật yêu thích trở thành một phần quan trọng của hầu hết fandom (cộng đồng người hâm mộ), từ mô hình nhân vật, áp phích, đồ chơi cho đến mỹ phẩm và quần áo kết hợp với các thương hiệu thời trang.
Trong suốt thập kỷ qua, các biểu tượng cũ như Thủy thủ Mặt trăng hay Thủ lĩnh thẻ bài Sakura vẫn thống trị thể loại những “cô gái phép thuật”, khiến các loạt phim, truyện mới gặp khó khăn trong việc tạo ra sức ảnh hưởng. Nhưng điều này dường như sắp thay đổi với sự xuất hiện của những nội dung mới.
 |
| Các nhân vật trong bộ skin của Star Guardian. Ảnh: Riot Games. |
Chẳng hạn, Riot Games cố gắng thâm nhập vào ngành công nghiệp giải trí với các sản phẩm phụ từ vũ trụ Liên minh huyền thoại của mình.
Năm 2021, họ đồng sản xuất loạt phim Arcane cùng Netflix, với nội dung kể về cặp chị em Vi và Jinx cố gắng kết nối lại trong bối cảnh ở hai phe đối lập của một cuộc xung đột xã hội đang bùng phát. Tác phẩm, tuy chỉ vay mượn một phần từ thể loại “cô gái phép thuật”, đã thành công vang dội.
Năm 2019, công ty cũng ra mắt Star Guardian, kể về cuộc phiêu lưu của một nhóm học sinh trung học trong cuộc chiến chống lại kẻ thù vũ trụ.
Ban đầu, đây chỉ là dự án thể hiện đam mê của một số thành viên trong nhóm của Army - những người đã lớn lên cùng câu chuyện về các “cô gái phép thuật” - với mục đích chào bán skin trong trò chơi điện tử. Hiện chúng phổ biến đến mức nằm trong số các skin bán chạy nhất trong toàn bộ dòng sản phẩm.
“Ngày nay, phần lớn các bộ truyện về những ‘cô gái phép thuật’ tập trung vào phá vỡ quy tắc của chính thể loại này, như một cách để tiếp tục sáng tạo liên tục mà không khiến khán giả nhàm chán, cho dù đó là fan nhỏ tuổi hay những người hâm mộ hoài cổ”, giám đốc sản xuất cấp cao Army kết luận.
Mạng xã hội dành cho người yêu sách
Các nền tảng dành cho người yêu sách ngày càng phát triển với nhiều tính năng khác nhau như Goodreads, Litsy, LibraryThing. Không chỉ là nơi kết nối, giao lưu, đây còn là nơi có thể giúp người dùng theo dõi thói quen đọc sách, ghi chép lại thời gian đọc hay tạo nên một không gian ảo cùng các tiện ích để người dùng vận dụng những kiến thức trong sách tổng hợp thành một bài viết.
