|
|
Trào lưu sử dụng các thiết bị làm đẹp bằng đèn LED ngày càng phổ biến, dù hiệu quả thực tế vẫn còn nhiều tranh luận. Ảnh minh họa: Stock Adobe |
Theo The Guardian, thị trường thiết bị làm đẹp bằng ánh sáng đã đạt 1 tỷ USD vào năm 2024, dự kiến tăng lên 1,8 tỷ USD vào năm 2035.
Hiện nay, nhiều dịch vụ như xông hơi hồng ngoại, mặt nạ LED tăng cường collagen hay đèn trị liệu giúp thư giãn cơ bắp đang phát triển mạnh mẽ, thậm chí một thiết bị đèn khác được quảng bá giúp bảo vệ não khỏi sa sút trí tuệ.
Làm đẹp không xâm lấn
Ánh sáng thực chất là một dạng bức xạ điện từ, trải dài từ sóng radio năng lượng thấp đến tia gamma năng lượng cao. Liệu pháp làm đẹp bằng ánh sáng khai thác vùng giữa của quang phổ, gồm tia cực tím (UV) vô hình, ánh sáng khả kiến (màu cầu vồng) và tia hồng ngoại - loại thường thấy qua kính nhìn đêm.
Về mặt khoa học, ánh sáng mặt trời đóng vai trò quan trọng trong việc giúp cơ thể tổng hợp vitamin D, duy trì sức khỏe xương, cơ và hệ miễn dịch. Nó còn giúp điều hòa nhịp sinh học, kích thích cơ thể tỉnh táo vào ban ngày và dễ dàng đi vào giấc ngủ khi đêm xuống.
Liệu pháp ánh sáng được chia thành nhiều loại, mỗi loại mang lại tác dụng khác nhau.
Ánh sáng xanh lam hoặc trắng (có chứa bước sóng xanh) thường dùng để điều trị rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD), điều chỉnh đồng hồ sinh học và cải thiện tâm trạng khi thiếu ánh sáng tự nhiên. Ánh sáng đỏ và hồng ngoại thâm nhập sâu hơn vào da, có tác dụng kích thích tái tạo tế bào, giảm viêm và phục hồi mô tổn thương. Trong y học, tia UV (UVA và UVB) được sử dụng có kiểm soát để điều trị bệnh da liễu, trong đó UVB phổ hẹp được ưa chuộng hơn nhờ giảm nguy cơ bỏng da.
Theo New York Post, trong một nghiên cứu được đăng tải 4/3, các nhà khoa học đã tiến hành 6 thử nghiệm lâm sàng trên 216 người tham gia bị mụn trứng cá từ nhẹ đến trung bình và phát hiện ra việc sử dụng thiết bị đèn LED đỏ, xanh lam tại nhà giúp giảm 45,3% tình trạng mụn trứng cá với sự cải thiện lớn nhất sau 4-12 tuần sử dụng.
 |
| Một nghiên cứu cho thấy thiết bị đèn LED đỏ và xanh lam có thể giúp giảm tình trạng mụn trứng cá sau vài tuần sử dụng. Ảnh minh họa: Alamy. |
Các nhà nghiên cứu viết: "Các thiết bị đèn LED tại nhà, đặc biệt là những thiết bị kết hợp ánh sáng đỏ và xanh, có hiệu quả trong điều trị mụn trứng cá và có thể bổ sung cho các phương pháp điều trị không kê đơn và theo toa khác".
Tiến sĩ Raman Madan, Trưởng khoa da liễu và giám đốc khoa da liễu thẩm mỹ tại mạng lưới chăm sóc sức khỏe Northwell Health (Mỹ), thường gợi ý phương pháp điều trị này cho những người muốn can thiệp điều trị mụn nhọt mà không muốn dùng thuốc.
“Tôi thường khuyên những bệnh nhân không muốn dùng thuốc thử liệu pháp ánh sáng đỏ. Hiện có nhiều cách điều trị mụn hiệu quả, nhưng một số loại thuốc lại dễ gây tác dụng phụ”, ông nói.
Raman Madan chia sẻ thêm trong khi cả ánh sáng đỏ và xanh đều có thể giúp điều trị mụn trứng cá, thì ánh sáng xanh đã được sử dụng trong nhiều năm để giúp điều trị các khối u tiền ung thư trên khuôn mặt, trong khi ánh sáng đỏ được sử dụng để điều trị rụng tóc.
Giáo sư Paul Chazot, Giáo sư khoa học thần kinh tại Đại học Durham (Anh), cũng cho biết ông đang nghiên cứu tác động của ánh sáng hồng ngoại lên tế bào não. Ông phát hiện bước sóng khoảng 1.070 nanomet có thể thâm nhập sâu vào cơ thể, kích thích ty thể - “nhà máy năng lượng” của tế bào - giúp tăng lưu lượng máu lên não, giảm viêm và bảo vệ tế bào thần kinh.
Một số thử nghiệm lâm sàng khác về ứng dụng trong điều trị sa sút trí tuệ đang được tiến hành, nhưng các tổ chức y khoa cho rằng bằng chứng vẫn còn ở giai đoạn đầu. Mỗi dòng ánh sáng đòi hỏi bước sóng và liều lượng khác nhau, vậy nên việc sử dụng cần được giám sát chuyên môn để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Hiệu quả còn mập mờ
Bác sĩ Bernard Ho từ Hiệp hội Bác sĩ Da liễu Anh cho biết tia UV đã được dùng nhiều năm trong điều trị các bệnh da mạn tính như chàm, vảy nến hay bạch biến, nhờ khả năng tác động lên hệ miễn dịch và giảm viêm. Theo ông, đèn LED đỏ và xanh lam không phải thiết bị y khoa nhưng có thể hỗ trợ một số tình trạng nhất định.
“Đèn LED đỏ được cho là giúp tăng tuần hoàn máu, cải thiện hấp thụ oxy và kích thích sản sinh collagen - yếu tố quan trọng trong chống lão hóa. Tuy đã có bằng chứng, nhưng chưa thật sự thuyết phục, vẫn chưa rõ liệu các thiết bị này có phát ra đúng loại ánh sáng, thời lượng và khoảng cách sử dụng có an toàn hay không”, ông nói.
Đèn LED xanh ban đầu được phát triển để tiêu diệt vi khuẩn gây mụn, nhưng hiệu quả chưa đủ mạnh để bác sĩ kê đơn. Tuy nhiên, một số spa vẫn sử dụng, song bác sĩ Ho khuyên người dùng nên thận trọng và chọn thiết bị được chứng nhận an toàn, vì quy định trong lĩnh vực này còn khá mập mờ.
“Miễn là sử dụng đúng cách và không lạm dụng, xem làm đẹp bằng đèn LED như một hình thức thư giãn cũng không sao. Về lý thuyết, ánh sáng này có thể mang lại vài hiệu quả tích cực, dù chỉ tạm thời nhưng đừng xem nó là ‘phép màu’ trong làm đẹp”, ông nói.
 |
| Bác sĩ khuyến nghị người dùng nên chọn thiết bị được chứng nhận an toàn và không lạm dụng liệu pháp ánh sáng trong làm đẹp, lựa chọn các cơ sở chăm sóc da uy tín. Ảnh minh họa: Pexels. |
Lucy Macdonald, chuyên gia vật lý trị liệu làm việc tại Surrey (Anh), cũng nhận định rằng hiện tại không có bằng chứng khoa học nào cho thấy tia laser hay ánh sáng đỏ có thể chữa lành mô sâu. Trước đây, hiệu quả chủ yếu đến từ hiệu ứng "giả dược" - khi bệnh nhân được quan tâm, trò chuyện và cảm thấy thoải mái hơn, họ vận động tích cực hơn và điều đó giúp cải thiện tình trạng chứ không phải nhờ ánh sáng.
Theo bà, những tuyên bố về phục hồi cơ bằng giường ánh sáng hay thảm LED cũng chưa được chứng minh và cách phục hồi tốt nhất vẫn là vận động, ăn uống lành mạnh và ngủ đủ giấc.
Tương tự, các thiết bị như bàn chải đánh răng ánh sáng đỏ hay sản phẩm chăm sóc nướu phát sáng cũng chưa được giới chuyên môn công nhận. Theo Hiệp hội Nha khoa Anh, lĩnh vực này còn quá mới, nên hiệu quả và độ an toàn vẫn là câu hỏi bỏ ngỏ.
"Việc sử dụng rộng rãi phương pháp làm đẹp hiện nay giống như đặt xe đẩy thương mại lên trước bằng chứng", Jonathan Jarry, chuyên gia truyền thông khoa học tại Văn phòng Khoa học và Xã hội của Đại học McGill (Canada), cho biết.
Mặc dù nghiên cứu cho thấy một số triển vọng trong một số lĩnh vực nhất định như da liễu, nhưng vẫn còn quá sớm để khẳng định rằng nó rõ ràng mang lại lợi ích cho sức khỏe hay không, khiến chủ đề này tiếp tục được theo dõi và bàn luận rộng rãi.
Đừng làm tổn thương da bằng sản phẩm làm sạch
Việc vệ sinh da quá mức, đặc biệt ở vùng da nhạy cảm như mặt, có thể gây mất độ ẩm, mất cân bằng hệ vi sinh và dẫn đến kích ứng. Trong cuốn sách Để yên cho da khỏe đẹp, bác sĩ da liễu Sandy Skotnicki khuyến cáo rằng tắm rửa và làm sạch da quá nhiều có thể làm tổn thương lớp bảo vệ tự nhiên của da, khiến da trở nên nhạy cảm và dễ phát ban. Bà nhấn mạnh sự khác biệt giữa "vệ sinh vừa đủ" để bảo vệ khỏi bệnh tật và "sạch sẽ quá mức" do áp lực xã hội, đồng thời khuyên nên hạn chế sử dụng các sản phẩm làm sạch mạnh để duy trì làn da khỏe mạnh.
