Nhóm người cần tránh dùng thuốc tránh thai

Bên cạnh những lợi ích rõ rệt, thuốc tránh thai cũng tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe đáng lo ngại, đặc biệt là huyết khối tĩnh mạch và đột quỵ. Ảnh: Freepik.

Hiện nay, thuốc tránh thai đường uống trở thành một trong những biện pháp kế hoạch hóa gia đình phổ biến nhất nhờ tính tiện lợi, dễ sử dụng và hiệu quả cao. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ rệt, thuốc tránh thai cũng tiềm ẩn nguy cơ sức khỏe đáng lo ngại, đặc biệt là huyết khối tĩnh mạch và đột quỵ.

Theo nghiên cứu tại Iran năm 2024, hơn 50% phụ nữ bị huyết khối tĩnh mạch não có tiền sử sử dụng thuốc tránh thai, trong đó 70% dùng thuốc tránh thai thế hệ thứ hai. Một phân tích tổng hợp năm 2015 cũng cho thấy nguy cơ huyết khối tĩnh mạch não ở người dùng thuốc tránh thai cao gấp 7,59 lần so với người không sử dụng.

Các chuyên gia lý giải, thành phần estrogen trong thuốc tránh thai có thể kích hoạt quá trình đông máu, bằng cách tăng nồng độ fibrinogen và prothrombin - hai yếu tố quan trọng thúc đẩy hình thành cục máu đông. Đồng thời, estrogen cũng làm giảm protein S, một chất ức chế đông máu tự nhiên của cơ thể.

Điều này khiến nguy cơ huyết khối tăng cao, đặc biệt ở những người mang đột biến gen Factor V Leiden - nhóm có khả năng hình thành cục máu đông cao gấp 20-30 lần khi dùng thuốc tránh thai.

Kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra rằng phụ nữ dưới 35 tuổi, hút thuốc lá, thừa cân, béo phì hoặc có tiền sử huyết khối và đột quỵ là những đối tượng cần đặc biệt thận trọng khi sử dụng thuốc tránh thai đường uống.

Thạc sĩ, bác sĩ nội trú Đinh Trung Hiếu, Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, cảnh báo thuốc tránh thai có hiệu quả và giá trị không thể phủ nhận đối với cộng đồng. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cũng tiềm ẩn nguy cơ hình thành huyết khối, đặc biệt ở những người có yếu tố nguy cơ hoặc sử dụng kéo dài.

Bác sĩ Hiếu cho biết trong quá trình sử dụng thuốc tránh thai, nếu người dùng xuất hiện các biểu hiện bất thường như đau đầu tăng dần, đau nhiều về đêm, dùng thuốc giảm đau không đỡ, hoặc có cơn giật cơ bất thường, rối loạn ý thức, lú lẫn, cần đến khám ngay tại cơ sở y tế chuyên khoa.

"Khi đi khám, bệnh nhân nên cung cấp thông tin đầy đủ về loại thuốc, thời gian và liều lượng đã sử dụng để bác sĩ có thể đánh giá chính xác nguyên nhân, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp", vị chuyên gia nhấn mạnh.

Theo bác sĩ Hiếu, thuốc tránh thai là công cụ hữu ích giúp phụ nữ chủ động trong kế hoạch sinh sản, song chỉ an toàn khi được sử dụng đúng cách và có hướng dẫn của bác sĩ.

Để giảm thiểu rủi ro, bác sĩ Hiếu đưa ra các khuyến cáo quan trọng:

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt đối với người có bệnh lý tim mạch hoặc rối loạn đông máu.
• Tư vấn bác sĩ trước khi dùng thuốc tránh thai, nhất là khi có yếu tố nguy cơ như hút thuốc, béo phì, tiền sử đột quỵ hoặc huyết khối.
• Tầm soát đột biến gen nếu trong gia đình có người từng mắc rối loạn đông máu.
• Duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống đầy đủ, uống nhiều nước và tránh nhịn ăn trong quá trình sử dụng thuốc.