Phát hiện đột phá về loại thuốc giúp giảm nguy cơ tử vong ở F0

Nghiên cứu do nhóm chuyên gia tại Viện Khoa học Sức khỏe Bakar (BCHSI), thuộc Đại học California, San Francisco, Mỹ, thực hiện và công bố trên tạp chí JAMA Network Open ngày 15/11.

Giúp giảm 8-28% nguy cơ tử vong

Các chuyên gia phân tích hồ sơ sức khỏe điện tử từ cơ sở dữ liệu Covid-19 của Cerner Real World với 87 trung tâm chăm sóc y tế trên khắp nước Mỹ. Dữ liệu này gồm tập hợp thông tin của gần 500.000 bệnh nhân tại Mỹ, gồm 83.584 người từ 18 tuổi trở lên được chẩn đoán mắc Covid-19 từ tháng 1 đến tháng 9/2020.

Trong đó, 3.401 F0 được kê đơn sử dụng thuốc chống trầm cảm loại tái hấp thu chọn lọc serotonin (selective serotonin reuptake inhibitors - SSRIs).

Theo Science Daily, các tác giả phát hiện những người dùng thuốc trầm cảm loại này ít có nguy cơ tử vong vì Covid-19 hơn nhóm đối chứng. Cụ thể, những bệnh nhân dùng fluoxetine ít có nguy cơ tử vong hơn 28%; những người dùng fluoxetine hoặc fluvoxamine có nguy cơ tử vong thấp hơn 26%.

Đặc biệt, toàn bộ nhóm bệnh nhân dùng bất kỳ loại thuốc chống trầm cảm loại tái hấp thu chọn lọc serotonin nào cũng có nguy cơ tử vong thấp hơn 8% so với nhóm bệnh nhân không dùng thuốc.

Các chuyên gia tại Đại học California, San Francisco, Mỹ, phát hiện thuốc chống trầm cảm loại tái hấp thu chọn lọc serotonin giúp giảm 8-28% nguy cơ tử vong ở các F0. Ảnh: Freepik.

Những phát hiện cho thấy rằng việc sử dụng SSRIs có thể làm giảm tỷ lệ tử vong ở những bệnh nhân mắc Covid-19. Song, họ cũng nhấn mạnh trước khi đưa vào sử dụng cần có thử nghiệm lâm sàng để xem xét tác dụng phụ hoặc hậu quả tiềm ẩn.

PGS.TS Marina Sirota, Viện Khoa học Sức khỏe Bakar (BCHSI), cho biết: “Chúng tôi chưa thể kết luận chính xác tất cả người uống thuốc trầm cảm loại tái hấp thu chọn lọc serotonin có giảm được nguy cơ tử vong vì Covid-19 không. Các số liệu hiện có cho thấy mối liên quan đáng kể”.

Nhà nghiên cứu Tomiko Oskotsky, Viện Khoa học Sức khỏe Bakar, đánh giá đây là "kết quả rất đáng khích lệ". Vị chuyên gia cũng cho rằng: "Vấn đề quan trọng là phải tìm ra càng nhiều lựa chọn càng tốt trong điều trị F0. Không phải mọi loại thuốc hoặc phương pháp điều trị đều được dung nạp tốt với tất cả bệnh nhân".

Cơ chế hoạt động

Thuốc tái hấp thu chọn lọc serotonin thường được kê đơn và bán rộng rãi ở nhiều hiệu thuốc, dùng trong điều trị tâm lý, gồm trầm cảm, rối loạn lo âu.

Nguyên nhân là các F0 trở nặng, nhập viện, tử vong chủ yếu là tình trạng viêm quá mức. Theo TS Yogesh Shah, Trung tâm Y tế Broadlawns, thành viên nhóm dự án, hai lý do có thể giải thích cơ chế giúp thuốc chống trầm cảm làm giảm tỷ lệ tử vong vì Covid-19. Loại thuốc này hoạt động như chất chống viêm và giúp tăng melatonin.

Cơ chế hoạt động của nó là ức chế hệ thống acid sphingomyelinase - vốn được xem là đóng vai trò quan trọng trong lây nhiễm SARS-CoV-2. Bên cạnh đó, thành phần fluoxetine hydrochloride và fluvoxamine maleate cũng giảm đáng kể nguy cơ phải đặt nội khí quản hoặc tử vong khi nhập viện của F0.

Tuy nhiên, nghiên cứu vẫn còn một số hạn chế vì chỉ kéo dài trong thời gian ngắn (30 ngày). Do đó, hiệu quả của nó ngoài thời gian này chưa được ghi nhận. Các bệnh nhân trong thử nghiệm cũng không có dữ liệu về tiêm chủng nên nhóm tác giả không rõ thuốc sẽ hoạt động tốt như thế nào trong trường hợp đã tiêm phòng.

Mặc dù kết quả cho thấy các thuốc trầm cảm rất tiềm năng trong điều trị Covid-19, các chuyên gia nhấn mạnh chúng ta không nên lạm dụng nó trước khi có thêm dữ liệu thử nghiệm lâm sàng. Ảnh: AFP.

PGS.TS Marina Sirota nhấn mạnh loại thuốc này rất tiềm năng và mang tới các kết quả hứa hẹn nhưng chúng ta không nên sử dụng thuốc này thường xuyên để kê toa cho tất cả bệnh nhân. Bên cạnh đó, các tác giả cũng khẳng định thuốc chống trầm cảm không thể thay thế hiệu quả của vaccine Covid-19.

Trước đó, ngày 27/10, các nhà khoa học ở Canada, Mỹ và Brazil công bố kết quả của thử nghiệm lâm sàng quy mô lớn kết luận Fluvoxamine - loại thuốc chống trầm cảm giá rẻ và được sử dụng rộng rãi - giảm tỷ lệ bệnh nhân Covid-19 có nguy cơ cao phải nhập viện. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí The Lancet Global Health.

Theo New York Times, nghiên cứu được thực hiện trên gần 1.500 bệnh nhân Covid-19 ở Brazil. Họ được sử dụng Fluvoxamine hoặc giả dược. Kết quả, loại thuốc này làm giảm 1/3 nhu cầu nhập viện hoặc theo dõi y tế kéo dài. Họ đều là những người có nguy cơ mắc bệnh nặng vì có bệnh nền như tiểu đường.

Ngoài ra, Fluvoxamine làm giảm 2/3 nguy cơ nhập viện, tử vong với kết quả chỉ một bệnh nhân Covid-19 dùng Fluvoxamine tử vong, so với 12 bệnh nhân dùng giả dược.