|
|
Các cặp song sinh vẫn có thể chênh lệch IQ. Ảnh: Pexels. |
Những cặp song sinh cùng trứng được nuôi dưỡng tách biệt có thể có sự khác biệt về chỉ số IQ như những người hoàn toàn xa lạ. Đó là kết luận gây chú ý từ một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Acta Psychologica. Phát hiện này cũng nêu rằng trí thông minh có thể chịu tác động từ giáo dục nhiều hơn di truyền.
Cụ thể, theo các nhà khoa học, việc những cặp song sinh bị chia cắt và lớn lên trong các môi trường khác nhau là điều hiếm gặp, và cho đến nay mới chỉ có 9 nghiên cứu quy mô lớn được tiến hành về chủ đề này.
Trước đây, giới nghiên cứu từng khẳng định rằng các cặp song sinh cùng trứng dù sống tách biệt vẫn có nhiều điểm giống nhau, bao gồm cả chỉ số IQ tương tự. Điều đó được xem là bằng chứng cho thấy trí thông minh phần lớn do yếu tố bẩm sinh quyết định.
Tuy nhiên, hai nhà nghiên cứu Jared Horvath - chuyên gia khoa học thần kinh nhận thức và Katie Fabricant - chuyên gia phát triển, đã đặt lại vấn đề. Họ phân tích lại dữ liệu và đưa thêm vào yếu tố từng bị bỏ qua là quá trình học tập.
Để thực hiện nghiên cứu này, họ đã chia 87 cặp song sinh thành các nhóm dựa trên nền tảng giáo dục tương đồng và khác biệt. Kết quả cho thấy sự chênh lệch về IQ tăng lên rõ rệt khi có sự khác biệt lớn trong giáo dục.
Đặc biệt, những cặp song sinh được nuôi dưỡng tách biệt và theo học tại các trường có sự khác biệt đáng kể cũng có sự chênh lệch về chỉ số IQ. Nhóm nghiên cứu ước tính mức chênh lệch này khoảng 15 điểm.
Dù vậy, nghiên cứu cũng thừa nhận một giới hạn là chỉ có 10 cặp song sinh đáp ứng đầy đủ tiêu chí về sự khác biệt trong trải nghiệm học tập, khiến quy mô mẫu còn nhỏ và chưa thể khái quát kết luận cho toàn bộ quần thể.
Ra đời từ năm 1905, bài kiểm tra IQ ban đầu được thiết kế để xác định những học sinh cần được hỗ trợ thêm trong học tập. Trong nhiều thập kỷ, các nghiên cứu cho rằng điểm IQ của mỗi người hầu như ổn định suốt đời.
Luận điểm này đã củng cố cho quan niệm trí thông minh mang tính di truyền. Tuy nhiên, qua thời gian, điểm IQ trung bình toàn cầu lại không ngừng tăng.
Các chuyên gia hiện cho rằng sự cải thiện trong giáo dục, từ phương pháp giảng dạy, tiếp cận tri thức cho đến môi trường học tập, có thể là yếu tố thúc đẩy sự gia tăng IQ ở nhiều quốc gia và nền văn hóa.
Tác động thực sự của giáo dục lên IQ vẫn là câu hỏi khó, bởi rất khó tách biệt hoàn toàn ảnh hưởng của các yếu tố khác như điều kiện sống hay mối quan hệ xã hội.
Hơn nữa, phần lớn cặp song sinh trong các nghiên cứu trước đây đều được nuôi dưỡng cùng nhau hoặc học cùng trường, khiến việc phân tách ảnh hưởng của di truyền và môi trường trở nên phức tạp.
“Vẫn còn rất nhiều việc phải làm để có thể hiểu rõ toàn bộ các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến khả năng nhận thức. Chúng tôi hy vọng nghiên cứu này sẽ là một viên gạch nhỏ góp phần xây dựng bức tường hiểu biết lớn hơn về trí tuệ con người", hai nhà nghiên cứu chia sẻ với ScienceAlert .
Thị trường lao động thay đổi chóng mặt, để tồn tại, con người cần học tập suốt đời. Trong bối cảnh đó, tạp chí Tri Thức - Znews giới thiệu tới độc giả cuốn Học tập suốt đời của tác giả Michelle R.Weise.
Tác phẩm cung cấp cho độc giả những đánh giá về thị trường lao động tương lai, những giải pháp cho nhu cầu vừa học vừa làm đang ngày một tăng, cùng với đó là đưa ra những cách kết nối để quá trình chuyển đổi “học-làm” diễn ra thuận lợi hơn. Từ đó, tác giả nêu lên vai trò của việc học tập suốt đời.
