Phòng bệnh không lây nhiễm nhờ thay đổi dinh dưỡng và lối sống

Mới đây, Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam phối hợp Công ty dinh dưỡng toàn cầu Herbalife Nutrition tổ chức hội thảo trực tuyến chủ đề “Dinh dưỡng và các bệnh không lây nhiễm” với sự góp mặt của nhiều chuyên gia giàu kinh nghiệm. Hội thảo thuộc khuôn khổ chiến dịch “Dinh dưỡng lành mạnh, sẵn sàng tiến bước” khuyến khích xây thói quen dinh dưỡng lành mạnh và lối sống tích cực trong cộng đồng.

Bệnh không lấy nhiễm tăng

PGS.TS Trần Thanh Hương - Phó viện trưởng Viện Ung thư Quốc gia, Ủy viên BCH Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam - cho biết, bệnh không lây nhiễm không có khả năng lây truyền, thời gian dài và tiến triển chậm, gồm có 4 nhóm chính: Tim mạch (tăng huyết áp, mạch vành, suy tim), đái tháo đường, ung thư, bệnh phổi (phổi tắc nghẽn mạn tính, hen).

Bệnh không lây nhiễm có thể xem như “kẻ giết người thầm lặng”. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) xếp Việt Nam vào 50 nước thuộc top 2 của bản đồ ung thư, ở vị trí 78/172 quốc gia, vùng lãnh thổ khảo sát với tỷ lệ tử vong 110/100.000 dân. Hiện nay, bệnh không lây nhiễm khiến 430.000 trường hợp tử vong mỗi năm, trong đó bệnh tim mạch chiếm 31%, ung thư 19%, phổi tắc nghẽn mạn tính 9% và đái tháo đường 4%.

Hội thảo thu hút nhiều chuyên gia giàu kinh nghiệm.

Bà Trần Thanh Hương cho rằng, đô thị hóa, già hóa dân số là nguyên nhân khách quan, nhưng hơn hết, hành vi và lối sống như ăn uống không hợp lý, ít vận động thể lực, thói quen hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia… khiến bệnh không lây nhiễm tăng tại Việt Nam những năm gần đây.

Trong khi đó, GS.TS Lê Thị Hương - Viện trưởng Viện Đào tạo Y học dự phòng và Y tế công cộng, trưởng bộ môn Dinh dưỡng an toàn thực phẩm thuộc Đại học Y Hà Nội - cho rằng, tỷ lệ thừa cân béo phì tại Việt Nam đáng báo động, gây tăng các bệnh không lây nhiễm. Nghiên cứu cho thấy, khoảng 45-50% người lớn thừa cân béo phì tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM. Tình trạng này cũng tăng với trẻ em lứa tuổi học đường, khi tỷ lệ học sinh thành thị thừa cân béo phì chiếm 30-40%.

TS Louis Ignarro cho biết nguyên nhân đầu tiên gây bệnh không lây nhiễm là béo phì.

Chung quan điểm, TS Louis Ignarro - người đoạt giải Nobel Y học 1998, thành viên ban cố vấn Herbalife Nutrition và Viện Nghiên cứu Herbalife Nutrition - khẳng định, nguyên nhân đầu tiên gây nên các bệnh không lây nhiễm là béo phì hoặc thừa cân, đặc biệt các bệnh tim mạch. Chế độ ăn uống không lành mạnh, thiếu chất dinh dưỡng và không hợp lý dẫn đến tình trạng này. Cùng với đó, lối sống ít vận động, không tập thể dục hoặc không tham gia hoạt động thể chất sẽ tăng nguy cơ mắc.

Từ nước Mỹ, TS David Heber - Chủ tịch Viện Nghiên cứu Herbalife Nutrition - nhận định, chế độ dinh dưỡng không lành mạnh khiến đường huyết, huyết áp, mỡ trong máu và cholesterol cao, gây nguy cơ dẫn đến bệnh tim mạch. Theo ông, Việt Nam có tỷ lệ tăng bệnh béo phì nhanh nhất châu Á, gấp đôi (từ 9,25% lên 21,5%) so với nước khác trong giai đoạn 2000-2015. Trong khi đó, Campuchia và Ấn Độ có tỷ lệ tăng là 1,6 lần; Indonesia 1,77 lần; Singapore chỉ 1,1 lần.

Ông David Heber chỉ ra tỷ lệ mắc bệnh không lây nhiễm ở Việt Nam tăng cao.

Chìa khóa đẩy lùi bệnh không lây nhiễm

Nhiều người Việt Nam có chế độ ăn uống chưa phù hợp, nạp nhiều chất béo, ăn quá mặn là khẳng định của các chuyên gia tại buổi tọa đàm trực tuyến. Điều này khiến tình trạng thừa cân, béo phì - nguyên nhân gây nghẽn mạch dẫn đến nguy cơ bị đột quỵ, nhồi máu cơ tim… ngày càng tăng.

Theo WHO, 80% bệnh tim mạch giai đoạn đầu, đột quỵ và đái tháo đường type 2 và trên 40% ung thư có thể phòng ngừa thông qua ăn uống hợp lý, hoạt động thể lực đều đặn, không hút thuốc lá. Do đó, để hạn chế các bệnh không lây nhiễm, chuyên gia khuyến cáo, bên cạnh tăng cường thói quen vận động, lối sống lành mạnh, người dân cần thay đổi chế độ dinh dưỡng hợp lý nhằm tránh tăng bệnh không lây nhiễm.

Chế độ ăn uống lành mạnh góp phần phòng bệnh không lây nhiễm.

Ngoài ra, mọi người cần hạn chế sử dụng thực phẩm có chứa nhiều cholesterol như thịt bò, lòng đỏ trứng, da gà, phủ tạng động vật (tim, gan, lòng lợn) hoặc thực phẩm chế biến sẵn như thịt xông khói, xúc xích… Việc giảm lượng muối trong khẩu phần ăn mỗi ngày, khống chế ở mức dưới 5 gram rất cần thiết. Chế độ ăn cần giảm thực phẩm nhiều chất béo, bột đường và cân đối hàm lượng protein với các loại rau, quả.

PGS.TS Trần Thanh Hương chỉ ra sai lầm người Việt Nam hay mắc phải là thói quen sử dụng thực phẩm và thuốc theo kiểu truyền miệng: “Người dân thường rỉ tai nhau ăn cái này điều trị tiểu đường hoặc uống cái kia ngừa ung thư, dù không có cơ sở khoa học. Điều này rất nguy hiểm cho sức khỏe”.

Bà cho rằng nên có giải pháp tăng cường hiểu biết về chế độ dinh dưỡng trong phòng chống bệnh không lây nhiễm, tăng cường sức khỏe, giúp người dân thấy mối liên quan giữa dinh dưỡng và bệnh tật.

Cộng đồng cũng nên kết hợp luyện tập nâng cao sức khỏe.

Từ thực tế này, trong năm nay, Herbalife Nutrition thực hiện cuộc khảo sát “Những nhầm tưởng về dinh dưỡng”. Theo đó, 98% chuyên gia chăm sóc sức khỏe Việt Nam khẳng định tầm quan trọng của tư vấn dinh dưỡng. Họ cho rằng cân bằng dinh dưỡng rất quan trọng. Hơn 70% nhận định chuyên gia chăm sóc sức khỏe có vai trò quan trọng trong tư vấn dinh dưỡng. Kết quả khảo sát cho thấy (gần 80%) chuyên gia chăm sóc sức khỏe kêu gọi các công ty dinh dưỡng tham gia nhiều hơn vào việc phổ biến kiến thức dinh dưỡng cho cộng đồng.

Ông Vũ Văn Thắng, Tổng giám đốc Herbalife Việt Nam và Campuchia, chia sẻ, từ kết quả cuộc khảo sát này, Herbalife Nutrition tăng cường hợp tác với chuyên gia để phổ biến kiến thức dinh dưỡng cho cộng đồng thông qua các chương trình như hội thảo trực tuyến “Hành trình sức khỏe châu Á Thái Bình Dương”.

Đây là nơi chia sẻ và trao đổi kiến thức dựa trên nền tảng khoa học, hỗ trợ thực hiện sáng kiến khác liên quan đến dinh dưỡng trong cộng đồng. “Chúng tôi mong muốn tiếp tục hợp tác chặt chẽ với cơ quan ban ngành liên quan và chuyên gia chăm sóc sức khỏe, cùng triển khai nhiều chương trình phổ biến kiến thức dinh dưỡng cho cộng đồng. Chúng tôi tin kiến thức dinh dưỡng là một trong những yếu tố quan trọng giúp mọi người có sức khỏe tốt về lâu dài”, ông Thắng cho biết thêm.