|
|
Các quán net tại Nhật Bản thay đổi và tái sinh. Ảnh minh hoạ: RDNE Stock project/Pexels. |
Nữ blogger 54 tuổi Mio Suhara thường lui tới Kaikatsu Club - chuỗi quán net chiếm gần một nửa thị phần tại Nhật Bản - khoảng 2-3 lần/tuần. Tại đây, mỗi buồng riêng vừa là góc làm việc vừa là chốn trú ẩn của bà.
“Đây gần như là ngôi nhà thứ hai của tôi”, Suhara nói qua màn hình video khi ngồi tại chi nhánh gần nhà ở thành phố Ageo (tỉnh Saitama, giáp Tokyo).
Bà hiện sống cùng mẹ và em trai, cho biết không thể tập trung viết blog ở nhà, thường đến quán lúc trưa và về nhà vào buổi tối. Suhara chọn gói 6 tiếng.
Từng là thế giới của game thủ và những người lang thang, netto kafe (quán net) ở Nhật đang “thay da đổi thịt” để phục vụ thế hệ mới. Họ là những người tìm kiếm sự thoải mái, riêng tư và Wi-Fi tốc độ cao.
Thời của không gian mờ khói, toàn đàn ông đã qua. Các quán net ngày nay có không gian sáng sủa, sạch sẽ, kín đáo hơn, được quảng bá như nơi thư giãn, nghỉ ngơi và làm việc từ xa. Với những người như Suhara, đây là chốn tạm lánh khỏi nhịp sống hối hả, theo Japan Times.
 |
| Quán net tại Nhật dần trở thành nơi làm việc từ xa lý tưởng. Ảnh: Johan Brooks. |
Từ nơi đọc truyện tranh đến quán phức hợp
Trước khi trở thành không gian làm việc hay nơi trú chân qua đêm, các quán net khởi nguồn từ niềm đam mê truyện tranh và cà phê của người Nhật. Những năm 1970, tỉnh Aichi vốn nổi tiếng với văn hóa kissaten (quán cà phê cổ điển). Mô hình “manga kissa” ra đời, mở ra những quán cà phê kết hợp thư viện truyện tranh - nơi khách có thể vừa đọc manga vừa nhâm nhi đồ uống.
Khi truyện tranh bùng nổ trong thập niên 1980, các chủ quán chuyển hướng tập trung vào mảng đọc truyện, tạo nên bước ngoặt với mô hình tính tiền theo giờ, khuyến khích khách ở lâu và quay lại nhiều hơn.
Đến thập niên 1990, quán net du nhập vào Nhật Bản theo làn sóng cybercafe từ Mỹ, bắt đầu ở các khu như Akihabara. Những quán đầu tiên như Electronic Cafe Tokyo ở Shibuya chỉ gồm vài dãy máy tính công cộng, thiết kế đơn giản và tiết kiệm. Tuy nhiên, mô hình này sớm gặp khó trong môi trường giá thuê cao ở Tokyo.
Cuối thập niên 1990, hai thế giới hợp nhất. Quán manga bổ sung máy tính kết nối Internet tốc độ cao, còn quán net áp dụng hệ thống tính giờ. Những chuỗi lớn như Space Create Jiyu Kukan, Comic Buster và Media Cafe Popeye nhanh chóng mở rộng khắp nước. Năm 2001, Hiệp hội Quán Phức hợp Nhật Bản (JCCA) được thành lập để chuẩn hóa ngành.
Đầu những năm 2000, mô hình fukugō kissa (quán phức hợp) phát triển thành trung tâm giải trí trọn gói, cung cấp truyện tranh, Internet, game, karaoke, phi tiêu, phim và đồ ăn, để giữ chân khách.
Tuy nhiên, sự phát triển kéo theo rắc rối. Sự ẩn danh trên máy tính công cộng tạo điều kiện cho lừa đảo và tội phạm mạng. Các quán mở 24/7 trở thành nơi trú ngụ của những người vô gia cư và cả tội phạm.
Năm 2008, vụ cháy tại một quán video ở Osaka khiến 16 người thiệt mạng, dấy lên lo ngại về an toàn, kéo theo nhiều vấn đề xã hội.
 |
| Quán net tại Nhật cung cấp phòng riêng, đem đến diện mạo sạch sẽ, tiện nghi hơn. Ảnh: Johan Brooks. |
Suy thoái và tái sinh
Thập niên 2010, sự bùng nổ của smartphone khiến quán net mất dần vai trò cửa ngõ Internet. Để tồn tại, các chuỗi lớn buộc phải cải thiện không gian sạch sẽ, riêng tư hơn. Thậm chí, nhiều quán nhỏ bị loại khỏi cuộc đua.
Đại dịch Covid-19 giáng thêm đòn mạnh. Theo JCCA, từ 2014 đến 2024, số quán net ở Nhật giảm từ 1.916 xuống còn 1.063, doanh thu toàn ngành giảm từ 136,1 tỷ yen xuống 110,2 tỷ yen.
Giữa bối cảnh đó, Kaikatsu Club vẫn trụ vững. Chuỗi này tái định vị các phòng riêng thành không gian an toàn cho doanh nhân và freelancer, hiếm hoi sống sót qua cuộc sàng lọc khốc liệt.
Kaikatsu Club khai trương chi nhánh đầu tiên tháng 7/2003, trực thuộc công ty Kaikatsu Frontier (công ty con của tập đoàn thời trang Aoki Holdings), hiện vận hành 496 điểm trên toàn quốc, chiếm khoảng một nửa số quán net tại Nhật.
Giá cả khác nhau tùy vị trí. Tại Akihabara, một buồng riêng có giá 950 yen cho 60 phút đầu, 160 yen mỗi 10 phút tiếp theo; 2.970 yen cho gói 6 giờ; 7.720 yen cho 24 giờ.
Sau khi phủ sóng toàn quốc vào năm 2021, Kaikatsu Frontier tập trung phát triển các chi nhánh nhỏ gần ga tàu với diện tích khoảng 200 m2. Toàn bộ là phòng riêng, hướng đến khách đi làm và người làm việc từ xa.
Doanh thu của công ty tăng từ 48,57 tỷ yen (năm tài chính 2021) lên 72,58 tỷ yen (năm tài chính 2025).
Theo nhà nghiên cứu Naoko Kuga (Viện NLI Research), hình ảnh cũ kỹ của quán net vẫn là rào cản: “Người ta vẫn nghĩ quán net gắn với tội phạm mạng. Dù bây giờ không gian khác hẳn, định kiến vẫn tồn tại”.
Ngoài Kaikatsu Club, thị trường còn các chuỗi lớn như DiCE, Aprecio và Jiyu Kukan (nay cũng thuộc Aoki Holdings). Tất cả đều quảng bá là không gian hiện đại, phòng riêng và tiện ích cao cấp.
Các quán net hiện phải cạnh tranh với không gian coworking như WeWork - nơi phục vụ nhóm chuyên nghiệp, giá cao hơn. Trong khi đó, quán net hướng tới nhóm khách tiết kiệm hơn: sinh viên, du khách và người làm tự do.
Vì sao công ty chi tiền trang trí bàn làm việc riêng cho nhân viên?
Nhiều công ty hiện khuyến khích nhân viên cá nhân hóa không gian làm việc bằng cách tự trang trí bàn làm việc. Theo cuốn sách Đi làm đừng đi lầm của Tiến sĩ Tâm lý học Ron Friedman, việc này giúp nhân viên cảm thấy thoải mái, tăng cường cảm giác kiểm soát và giảm căng thẳng, từ đó nâng cao hiệu suất làm việc. Ngoài ra, việc cá nhân hóa không gian còn thúc đẩy tính trách nhiệm và cảm giác thuộc về doanh nghiệp của nhân viên.
