"Giáo dục chẳng phải là thứ có tiền là mua được. Đây là mảng kinh doanh có lãi, nhưng lãi ở đây không phải lợi nhuận mà là việc hỗ trợ được người trẻ, phụng sự được xã hội”.

Từng thành công ở nhiều lĩnh vực khác nhau như dịch vụ, thể thao, nông nghiệp, du lịch, bất động sản, hiện nắm trong tay khoảng 12 startup ở đa ngành, sở hữu nhiều thương hiệu và công ty lớn, là một trong những nhà đầu tư nổi tiếng từ chương trình Shark Tank, mới đây, Lê Đăng Khoa quyết định đầu tư vào lĩnh vực giáo dục.

“Giáo dục là mảng kinh doanh có lãi, nhưng lãi ở đây không phải lợi nhuận. Khát vọng của tôi là đầu tư cho nguồn lực con người, hỗ trợ thật nhiều bạn trẻ có cơ hội tiếp cận với việc học, giúp đỡ một thế hệ được phát triển hết khả năng của bản thân. Đó chính là cái lãi mà tôi muốn nói tới”.

Trong buổi trò chuyện với Zing.vn, người được mệnh danh là “Soái ca khởi nghiệp” không ngần ngại thể hiện sự hào hứng của bản thân về những dự định sắp tới dành cho giáo dục, và những hoạt động xã hội mà anh đã, đang và sẽ làm cho giáo dục.

- Anh quyết định đầu tư vào giáo dục từ khi nào?

- Sự quan tâm của tôi về vấn đề giáo dục đã có từ cách đây nhiều năm, nhưng thời cơ chưa tới. Trước đây tôi chỉ dừng lại ở việc làm các hoạt động xã hội là chính, như dạy học, trao học bổng, lập quỹ học bổng, giúp đỡ các bạn startup, tới các buổi workshop của sinh viên... Nhưng tới thời điểm này, tôi mới đủ tự tin để bước vào kinh doanh ngành giáo dục. Trước mắt, tôi đầu tư vào mảng đào tạo ngôn ngữ, là tiếng Anh và tiếng Nhật.

Khi quyết định làm về giáo dục tôi lo lắng, đắn đo rất nhiều. Giáo dục đòi hỏi nhiều thứ, mình phải rất chỉn chu, cẩn thận và đầu tư sức lực, tiền bạc, trí óc thật sự cho ngành này.

Ngoài ra, bây giờ, tôi cũng chuẩn bị cho mình một sự thấu hiểu về tầm quan trọng của giáo dục. Nuôi ý tưởng này nhiều năm, nhưng giờ tôi đã chuẩn bị được đầy đủ từ việc chất lượng dạy, mô hình học, trường học, giá cả cạnh tranh, và đặc biệt là một đối tác tin cậy được để cùng đi con đường dài này.

- Tại sao anh lại chọn ngoại ngữ, trong khi đã có quá nhiều thương hiệu ngoại ngữ đang phát triển?

- Chúng ta đang sống trong thời đại công nghệ thông tin phát triển rất nhanh. Thế giới ngày nay gần nhau hơn bao giờ hết. Một kỹ sư Ấn Độ có thể làm việc cho một công ty Mỹ. Một nhân sự Việt Nam có thể làm việc tại công ty Nhật Bản. Cơ hội mở ra đồng nghĩa với thách thức gặp phải. Sự cạnh tranh bây giờ đã nâng lên cấp thế giới. Vì vậy, nhân sự để làm được việc cũng phải sở hữu nhiều kỹ năng tiêu chuẩn quốc tế hơn.

Biết thêm một ngôn ngữ thôi sẽ tạo thêm vô số cơ hội việc làm cho một con người, một gia đình. Nếu ai sinh ra và lớn lên ở những vùng quê nghèo sẽ hiểu, chỉ cần một người con có một công việc tốt, có mức lương tốt là cả một gia đình được nhờ.

Đào tạo về ngôn ngữ chính là cách để nâng cao sức cạnh tranh của nhân lực thế hệ trẻ tại Việt Nam. Ngày hôm nay tiếng Anh là bắt buộc, nhất là trong ngành dịch vụ. 10 năm trước chúng ta có thể ghi vào CV: Tôi nói tiếng Anh lưu loát. Nhưng hiện nay, ai đi xin việc cũng bắt buộc phải nói được tiếng Anh, ngoài ra biết thêm những ngôn ngữ khác.

Ví dụ như Khoa khi đi tuyển dụng, ưu thế về ngoại ngữ giúp mình đọc CV của bạn đó, chứ không còn là lợi thế nữa. Nói vậy để mọi người hiểu sự cạnh tranh bây giờ căng thẳng đến mức nào. Không chỉ các bạn học sinh, mà cả phụ huynh nữa, cũng phải hiểu rằng, nếu không chủ động nâng cấp kỹ năng mềm, cập nhật kiến thức thì sẽ không có cơ hội nào trong thế giới việc làm tương lai.

- Nhiều doanh nhân “né” mảng giáo dục vì cho rằng nó quá khó, vốn nhiều, lâu thu hồi vốn?

- Đầu tư giáo dục khá phức tạp. Nó đòi hỏi nhiều thứ, cạnh tranh rất khốc liệt. Sự lựa chọn về giáo dục ngày nay rất nhiều vì có quá nhiều thương hiệu đang làm tốt. Khi kinh doanh mảng này, tôi luôn tâm niệm có chỉ có một cách duy nhất, đó là “kiếm” bằng cách “mang”.

Nghĩa là kiếm tiền bằng cách mang lại cho xã hội giá trị nào đó, thông qua việc cung cấp sản phẩm dịch vụ hữu ích cho thị trường, người tiêu dùng.

Kinh doanh đúng nghĩa, phụng sự xã hội là giá trị lý tưởng giúp doanh nhân có thể đạt được thành công bền vững.

Tôi là doanh nhân, dù phải đưa lời, lãi lên hàng đầu, nhưng nếu quan niệm kinh doanh giáo dục là một ngành kinh doanh có “lời 4 mùa”, thì khó mà làm có tâm được.

Tôi đến với giáo dục, đầu tư cho giáo dục, đầu tư cho nguồn lực con người với mong muốn phát triển khả năng tư duy của các bạn trẻ, mong muốn thế hệ tương lai của đất nước có cơ hội phát triển hết khả năng của bản thân mình trở thành những người có tâm và trí. Đó là cái “lãi” mà tôi muốn đạt được nhất.

- Anh không nhận thấy các trung tâm học ngoại ngữ đang bão hòa?

- Tôi không nghĩ vậy. Ví dụ như với việc học tiếng Nhật, hiện có 10 triệu người tìm kiếm học ngoại ngữ này, đồng nghĩa nhu cầu về học tiếng, tìm hiểu thông tin, việc làm, văn hóa... là rất lớn. Chưa kể tới tiếng Anh thì thị trường lớn tới mức nào.

Kinh doanh đúng nghĩa, phụng sự xã hội là giá trị lý tưởng giúp doanh nhân có thể đạt được thành công bền vững.

Đây cũng là ngành có rất nhiều nhà đầu tư muốn làm. Tôi chỉ là người mới, không thể là đối thủ cạnh tranh với họ, mà chỉ có thể dùng cụm từ “cùng nhau khai thác” thị trường này, đồng thời tạo ra những khác biệt trong sản phẩm để học viên tìm tới mình.

- Vậy anh đã có được sự khác biệt đó chưa?

- Với tiếng Nhật, tôi đầu tư vào Kohi, đây là hệ thống học tiếng Nhật khá có tiếng tại Hà Nội với đội ngũ giáo viên năng lực, cơ sở trường sẵn có, giáo án, giáo trình học chỉn chu, đang vận hành tốt. Nhưng điều khác biệt để tôi rót tiền vào đầu tư là Kohi có sẵn hệ thống đào tạo online đang rất phát triển.

App “Học tiếng Nhật cùng Kohi” hiện đã thu hút đến tận 200.000 lượt tải và trở thành app giáo dục được ưa chuộng khiến đội ngũ sáng tạo cũng phải ngạc nhiên. Hiện tại, lượng download và sử dụng hệ thống này đang tăng với tốc độ rất nhanh dự kiến trong năm nay sẽ chiếm lĩnh thị trường học tiếng Nhật online tại Việt Nam.

Bí quyết nằm ở những tiện ích thiết thực chỉ có “người trong nghề” mới hiểu và nắm bắt được người học muốn gì và cần gì. Toàn bộ nội dung của ứng dụng đã được các giáo viên người Việt và người Nhật tại Kohi xây dựng và kiểm tra trong suốt một năm qua trước khi đưa vào vận hành.

Đầu tiên là công nghệ nhận dạng giọng nói giúp kiểm tra phát âm, người thầy online này sẽ giúp người học kiểm tra phát âm một cách chính xác nhất qua công nghệ nhận dạng giọng nói hiện đại.

Thứ hai là việc học từ vựng theo phương pháp hình ảnh. Thứ ba là công nghệ tra và dịch tiếng Nhật bằng hình ảnh và giọng nói. Thứ tư là việc xem bài giảng giáo viên trên điện thoại, học tiện lợi không bị hạn chế thời gian học, những người đi làm bận rộn, có thể tranh thủ thời gian bất kỳ lúc nào để nghe giảng mà không cần tốn thời gian đến lớp. Cuối cùng là kỳ thi thử ngay trên di động, người dùng có thể kiểm tra được trình độ của mình y hệt kỳ thi thật giúp khi bước vào kỳ thi thật trở nên dễ dàng hơn.

Với tiếng Anh, tôi cũng đang đầu tư vào một startup khác, hiện chưa xuống tiền, nhưng chắc chắn trong thời gian tới sẽ triển khai.

- Tại sao anh quyết định đầu tư vào học online?

- Tôi đã mất rất nhiều năm để trao học bổng nhiều nơi, trong đó có nhiều vùng sâu xa, hẻo lánh. Gần đây nhất, tôi tới Yên Bái. Con đường tới ngôi trường đó mất đúng 6 tiếng leo núi. Tôi trẻ khỏe thế này mà còn mệt rã rời.

Nhưng tôi nghĩ địa điểm sinh ra, môi trường sinh sống không nên là yếu tố ngăn cản một cá nhân tiếp nhận kiến thức, cập nhật việc học, hay đạt được ước mơ của họ. Đào tạo online là chìa khóa đơn giản nhất giúp các bạn trẻ từ vùng sâu vùng xa, vùng núi hẻo lánh có cơ hội tăng sức cạnh tranh.

Chúng ta đang bỏ lỡ rất nhiều nhân tài ở những vùng sâu xa, và không phải ai cũng có cơ hội để lên học tập làm việc ở những thành phố lớn. Thậm chí có rất nhiều bạn ở thành phố, chưa chắc đã đủ điều kiện kinh tế để trang trải những khóa học tại các trung tâm đào tạo. Đó là một trong những lý do mình đầu tư vào giáo dục, và giáo dục online.

- Anh đã tìm được startup này như thế nào?

- Đó là một dịp rất tình cờ, nếu không muốn nói giống như Shark Tank ngoài đời thực vậy. Vài tháng trước, Khoa có tới xem chương trình về khởi nghiệp tên là Startup wheel. Năm nay có 1.500 bạn tham dự và 10 bạn lọt tới vòng chung kết. 2 trong số đó đã tiếp cận tôi để gọi vốn.

CEO của CleverTube, bạn Nguyễn Hữu Ân, người đạt giải nhất. Cậu ấy có những ý tưởng về giáo dục kết hợp công nghệ rất thú vị và thông minh. Ngay sau cuộc thi, tôi đã liên hệ Ân, và đề nghị cậu ấy Nam tiến, tham gia vào hệ sinh thái khởi nghiệp của tôi.

Founder của Kohi, bạn Trương Văn Cường, là người đứng thứ 6. Khi Cường thuyết trình trên sân khấu, tôi cảm thấy sao mà sản phẩm này mông lung quá, nên dự định bỏ qua. Tuy nhiên dường như bạn này đã chọn tôi, quyết định đi theo tôi, thuyết phục tôi tới gian hàng của bạn ấy, và lắng nghe sản phẩm lại một lần nữa. Sau đúng 15 phút, tôi quyết định xuống 5 tỷ.

Cũng rất phải cảm ơn cuộc thi khởi nghiệp Startup wheel. Đó vừa là sân chơi của các bạn trẻ, vừa là nơi giúp những nhà đầu tư tìm kiếm được đối tác phù hợp với rất nhiều sản phẩm tốt.

- Anh đã có dự định cho Kohi chưa?

- Sắp tới Kohi sẽ tập trung cố gắng xây dựng thương hiệu. Trước ngày 20/11, cơ sở đào tạo tại TP.HCM sẽ khai trương. Trong năm sau sẽ tiếp tục mở trường tại những thành phố lớn như Đà Nẵng, Cần Thơ... Ngoài ra, tôi tiếp tục đầu tư vào mảng online.

Đối tượng của Kohi nhắm tới là các bạn học sinh, sinh viên, nhân viên văn phòng. Việt Nam trong 10 năm gần đây trở thành nước phát triển nhanh nhất thế giới. Và dự đoán 10 năm tiếp theo cũng vậy. Đồng nghĩa với việc rất nhiều tập đoàn đa quốc gia nhắm tới Việt Nam để đầu tư, thì nhân sự của nước ta cũng cần phải chuẩn bị để đáp ứng được yêu cầu của việc phát triển đó. Bên cạnh đó, có nhiều công ty Nhật Bản muốn có các khóa học dành cho những người Việt ở trình độ kỹ sư, chuyên gia học tiếng Nhật, để họ sau đó sang làm việc tại Nhật Bản.

- Có phải đối tác của anh đã tạo ra một sản phẩm hoàn hảo sẵn rồi và anh chỉ cần xuất hiện để chi tiền?

- Đúng là tôi đã tìm được một đối tác có những đức tính phù hợp như sự quyết liệt, tầm nhìn, khả năng điều hành, và đặc biệt là có một sản phẩm đủ tốt. Về phía mình, tôi bổ sung cho cậu ấy những điều mà một startup không có. Đó không chỉ là tài chính, mà còn là cách làm thương hiệu, marketing, công nghệ, nhân sự... và đặc biệt là một chỗ dựa để bạn ấy có thể tự tin đi đường dài.

- Có nhiều bạn tìm đến anh như vậy hay không?

- Mỗi ngày đều có những bạn trẻ gửi cho tôi kế hoạch, CV, hoặc bài giới thiệu về startup hoặc sản phẩm mới. Các bạn tiếp cận tôi qua mạng xã hội Facebook, Instagram, mail, thậm chí chủ động tìm gặp mặt.

Tôi sẵn sàng dành thời gian cho các bạn, cho các bạn lời khuyên, tặng các bạn động lực, và tôi rất vui vì được làm những điều đó. Tuy nhiên việc lựa chọn thì khá khó, bởi không phải cứ có sản phẩm tốt là sẽ thành công. Có quá nhiều thứ cần để có thể đưa một startup tiềm năng trở thành startup thành công, và con đường trở thành chuỗi, thương hiệu có tiếng, có lãi còn khó hơn nữa.

- Vậy những startup làm với anh có sợ bị “nuốt” mất công ty hay sản phẩm?

- Tôi chắc chắn rằng những cộng sự của mình được thoải mái làm những điều họ giỏi mà không bao giờ sợ tôi dẫm chân vào. Ví dụ như với chuỗi trà - hoa - bánh, Khoa đâu có biết pha một ly trà, cắm một bó hoa, hay làm một chiếc bánh. Hoặc ở mảng công nghệ, tôi không phải là người quá rành các sản phẩm công nghệ, thậm chí không viết nổi một dòng code.

Tôi muốn cộng sự của mình được tỏa sáng ở mảng mà họ tài năng nhất. Và đổi lại, tôi cũng được làm việc mình thích nhất, là điều hành, lên kế hoạch, truyền thông, tài chính...

- Anh nhận xét sự rủi ro khi đầu tư vào lĩnh vực giáo dục thế nào so với các ngành khác?

- Tôi đầu tư đa ngành và chưa thấy ngành nào là dễ. Tôi ngày hôm nay so với ngày mới khởi nghiệp thấy mình thiếu tự tin đi nhiều. Câu nói này có vẻ “hài hước”, nhưng lại là sự thật. Ngày còn trẻ tự tin lắm, nghĩ mình xuất chúng làm gì cũng được, thấy mảng nào cũng nhào vào làm. Chính vì thế nên mới té liên tục, sai liên tục.

Bây giờ bước vào mảng nào cũng phải đắn đo, suy tính, tìm tòi. Những đó là điều tốt, bởi tôi rất thích câu nói “Fear is the biggest motivator” - nỗi sợ là động lực tốt nhất. Chính nỗi sợ sẽ giúp chúng ta chuẩn bị kỹ lưỡng, tham khảo, thậm chí tưởng tượng ra trước 70% những gì mà khi nhảy vào mảng này sẽ gặp phải. Nhưng đồng thời, “Fear may motivate but only love inspires” chỉ có tình yêu mới giúp ta kiên trì, quyết liệt, cố gắng với những giá trị hay đam mê mình đang theo đuổi.

Kinh doanh luôn có cơ hội lỗ. Cách đây vài năm khi đầu tư startup, khả năng ngã và sai là lớn lắm, nhưng hiện tại cách nhìn của mình đã tinh tường hơn. Các đối tác hiện tại mà tôi đang đầu tư vào cũng là những người rất phù hợp, từ năng lượng, tầm nhìn, tính cách quyết liệt.

Đầu tư vào giáo dục đòi hỏi sự chỉn chu, cẩn thận. Đây cũng là mảng vô cùng cạnh tranh, lâu hoàn vốn, nhưng lại rất cần sự tham gia của các nhà đầu tư. Tôi sẵn sàng làm người như vậy.

- Vậy chính xác anh đã chuẩn bị như thế nào?

- Tôi quan tâm nhiều nhất tới 2 việc.

Thứ nhất là chính sách quản lý đào tạo, ở đây là đội ngũ giáo viên, phải đạt từ đạo đức nghề nghiệp, chuyên môn tay nghề.

Thứ hai là việc kiểm tra, giám sát chương trình học cho học viên. Khi hoạt động, cần thường xuyên tiến hành kiểm tra ở các học viên, chất lượng giáo trình.

Ngoài ra, tôi tự tin nhất ở việc làm thương hiệu. Việc đẩy mạnh nhận diện thương hiệu Kohi sẽ được chú trọng nhất trong một năm tới.

Sau đó là có hệ sinh thái về khởi nghiệp mà tôi đã xây dựng sẽ cùng bắt tay vào bổ trợ cho startup về giáo dục này, từ tài chính, thiết kế, xây dựng, marketing, công nghệ, đến cả tư vấn luật, truyền thông...

Tôi hay tự nói mình 10 năm trước chỉ có niềm tin vô căn cứ, nhưng giờ thì đã xây dựng được một hệ thống có thể giúp đỡ cho các startup ở đa ngành phát triển. Cứ mỗi lần có một startup nào tham gia vào với tôi, sẽ được tất cả “guồng máy” sau lưng tôi hỗ trợ.

- Anh chia sẻ từng làm nhiều hoạt động xã hội về giáo dục?

- Từ 3 năm trước, tôi đã mở một lớp nhỏ miễn phí, dạy ở nhà, với thành viên là các bạn sinh viên giỏi, hoàn cảnh khó khăn. Tôi dạy các bạn về khởi nghiệp, quản trị, kinh doanh, tâm lý, kỹ năng... Thầy và trò cũng có giáo án, chấm bài, kiểm tra, học 2 buổi/ tuần, mỗi buổi 4 tiếng.

Lớp học này giờ đã có bạn “tốt nghiệp”, ra đi làm. Lâu lâu cũng báo lại là đang làm cái này cái kia. Tôi vui lắm. Gì chứ để giúp được một người có thêm kiến thức, thay đổi nhận thức, nắm bắt được nhiều cơ hội, ngoài việc là may mắn của các bạn, còn là may mắn của chính mình.

Khi làm người hướng dẫn cho các em ấy, tôi cũng không nói rằng phải về làm với mình, nếu ai cần gì thì liên lạc tôi sẽ hỗ trợ.

Tôi cũng nhiều lần tham gia vào các buổi chia sẻ ở các trường đại học. Tất nhiên cũng miễn phí. Những giờ phút được trò chuyện với các bạn sinh viên đó là một “món quà”, tôi được nói, được lắng nghe, được cảm thấy mình thật sự có ích.

Bản thân tôi không có chuyên môn hay kỹ năng giáo dục, nhưng khi đi học cũng rất thích học. Sau này khi đi kinh doanh cũng rất thích tìm tòi, học hỏi theo các anh chị lớn, nên rất hiểu tầm quan trọng của giáo dục.

- Bên cạnh đó anh còn làm nhiều hoạt động từ thiện và mở khá nhiều quỹ học bổng?

- Bản thân tôi có những quỹ học bổng dành riêng cho các bạn học sinh, sinh viên giỏi, bất kể xuất thân, chỉ cần giỏi là được nhận. Trước kia tôi thường trao học bổng cho các em ở Long An theo chương trình từ thiện hợp tác với HTV, mới đây lại kết hợp với trường THPT Nguyễn Thượng Hiền trao cho 5 bạn học giỏi nhất trường học bổng hàng năm. Tôi luôn có một khoản cố định hàng năm dành cho việc hoạt động xã hội. Không ai yêu cầu mình làm vậy, nhưng đó là mong muốn cá nhân được giúp đỡ và công hiến cho cộng đồng.