Sự kiện chết chóc ở Ấn Độ làm nổi bật mối nguy sóng nhiệt

Hàng nghìn người đã tham dự sự kiện không có mái che hôm 16/4. Ảnh: ANI.

Vào chiều 16/4, tại một sự kiện của chính phủ ở ngoại ô Mumbai, hàng trăm nghìn người ngồi ở cánh đồng trống, dưới cái nắng gay gắt giữa tháng 4, lắng nghe các chính trị gia xuất hiện trên sân khấu có mái che.

Nhiệt độ tối đa được ghi nhận tại trạm thời tiết gần nhất vào thời điểm đó chỉ trên 35 độ C.

Thế nhưng, theo New York Times, đến cuối ngày, ít nhất 11 người đã chết vì say nắng. Khoảng 50 người phải nhập viện.

Những năm gần đây, hiếm khi có nhiều người chết vì nắng nóng như vậy trong một sự kiện.

Đó là lời cảnh báo nghiêm trọng đối với một quốc gia rất dễ bị tổn thương trước nguy cơ nóng lên toàn cầu. Một đợt nắng nóng kéo dài và khắc nghiệt đã bao trùm Ấn Độ vào năm ngoái, và năm nay, mùa nóng còn bắt đầu sớm bất thường. Ấn Độ đã ghi nhận tháng 2 nóng nhất trong lịch sử.

Tại sao chuyện này xảy ra?

Không có cảnh báo nhiệt cho khu vực trên trước sự kiện vì nói một cách chính xác, không có sóng nhiệt. Chỉ định này được kích hoạt bởi Cục Khí tượng Ấn Độ khi nhiệt độ cao hơn 4,5 độ C so với bình thường.

Nhưng thời tiết đủ nóng để khiến cơ thể suy nhược khi ngồi dưới ánh mặt trời trong nhiều giờ. Theo báo cáo thời tiết địa phương, độ ẩm cao, dao động từ 60-70% vào giữa trưa, làm tăng thêm rủi ro.

Đến giữa buổi chiều 16/4, Cục Khí tượng Ấn Độ đã đưa ra bản tin cảnh báo về sự gia tăng mức nhiệt tối đa, nhưng tập trung vào 5 ngày tới, trên toàn bộ bang Maharashtra.

Lúc đó, sự kiện ngoài trời - lễ trao giải ở ngoại ô Mumbai - đang diễn ra sôi nổi. Nhiều chính trị gia hàng đầu của bang đã tham dự, bao gồm bộ trưởng Nội vụ đầy quyền lực của Ấn Độ, Amit Shah.

Những cái chết do nhiệt ngay lập tức dẫn đến những lời chỉ trích.

Sự kiện này diễn ra ở bãi đất trống dưới ánh nắng chói chang và kéo dài trong vài giờ. Ảnh: Narendra Vaskar.

Phát biểu trước báo giới, các quan chức cho biết nước giải khát đã được cung cấp tại sự kiện suốt cả ngày. Họ cũng thiết lập các địa điểm tại sự kiện để cung cấp hỗ trợ y tế cho mọi người.

Tuy nhiên, đảng đối lập cáo buộc sự kiện đã được quản lý yếu kém và lẽ ra nó không nên được tổ chức vào thời điểm này trong năm.

Các chuyên gia y tế đã khuyến cáo mọi người tránh tiếp xúc với ánh Mặt Trời trong những giờ nắng nóng cao điểm 11-16h, đặc biệt là trong tháng tư. Đây được coi là một trong những tháng nóng nhất ở Ấn Độ.

Eknath Shinde, quan chức bang Maharashtra, gọi vụ việc là "bất ngờ và đau đớn" và cam kết bồi thường 500.000 rupee, tương đương khoảng 6.100 USD, cho gia đình người thiệt mạng. Ngoài ra, ông khẳng định chính quyền sẽ chi trả chi phí điều trị cho những người gặp vấn đề sức khỏe trong sự kiện.

Các chính trị gia đối lập đã kêu gọi mở cuộc điều tra.

Bài học

Tất cả điều này cho thấy nhiều chính quyền địa phương và tiểu bang đã thiếu chuẩn bị trong việc đối phó với nguy cơ nhiệt độ cực cao.

Báo cáo từ tổ chức tư vấn độc lập của Ấn Độ, có tên Trung tâm Nghiên cứu Chính sách, đã thông báo về những rủi ro đó chỉ vài tuần trước.

Nó ghi nhận cơ quan chính phủ đã tạo ra một hệ thống cảnh báo sóng nhiệt sớm và làm việc theo cách sáng tạo để truyền tải thông điệp, bao gồm tiếng leng keng trên radio, bảng quảng cáo, tin nhắn WhatsApp và phim ngắn trên YouTube.

Nhưng báo cáo cho thấy chỉ một số ít thành phố và tiểu bang của Ấn Độ có kế hoạch hành động chống nóng, được thiết kế để bảo vệ cuộc sống và sinh kế.

Nhiều nơi có những mục tiêu đầy tham vọng, như thiết lập các trung tâm làm mát và cải thiện khả năng tiếp cận với nước. Nhưng hầu hết đều thiếu kinh phí.

Bên cạnh đó, không có nhiều cách để xác định những công dân dễ bị tổn thương nhất. Hầu hết “có một cái nhìn quá đơn giản về mối nguy hiểm”, theo báo cáo.

Nắng nóng khốc liệt ở Ấn Độ được dự đoán sẽ còn tồi tệ hơn. Ảnh: Reuters.

Có lẽ các kế hoạch hành động chống nóng gây lo ngại nhiều nhất của tiểu bang và địa phương không phải lúc nào cũng được công bố rộng rãi.

Tuy nhiên, Aditya Valiathan Pillai, tác giả của nghiên cứu, cho biết bang Maharashtra không có kế hoạch vào tháng 2, khi ông tổng hợp báo cáo. Bang đã đưa ra một kế hoạch vào cuối tháng 3, nhưng liệu nó có hiệu lực vào thời điểm xảy ra thảm họa hôm 16/4 hay không vẫn chưa rõ ràng.

“Nếu không có quyền truy cập vào kế hoạch, thì không rõ liệu nó đáng nhẽ có ngăn được những ca tử vong và nhập viện hay không”, ông cho biết qua email.

Điều này sẽ còn phụ thuộc ở ngưỡng nhiệt độ và độ ẩm nào thì cảnh báo nhiệt được kích hoạt theo kế hoạch, và liệu độ ẩm có được đưa vào tính toán hay không. Thông thường, cảnh báo đỏ, nghiêm trọng nhất, được kích hoạt khi nhiệt độ cao hơn nhiều so với hôm 16/4.

“Sự lẫn lộn xung quanh sự tồn tại của một kế hoạch và nội dung của nó nhấn mạnh khuyến nghị chính trong nghiên cứu của chúng tôi - công khai tất cả kế hoạch hành động chống nắng nóng để tạo ra một số mức độ trách nhiệm giải trình”, ông Pillai viết.

Những nguy cơ trong tương lai

Trong tương lai, các nhà nghiên cứu dự đoán nhiệt độ sẽ còn cao hơn.

Ấn Độ là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước biến đổi khí hậu do con người gây ra. Và những người nghèo nhất tại nước này phải đối mặt với rủi ro cao nhất.

Năm 2022, Ấn Độ báo cáo tháng 3 nóng nhất kể từ khi quá trình ghi nhận bắt đầu cách đây 120 năm. Nhiệt độ cũng cao bất thường vào tháng 4 và tháng 5.

Các nhà khoa học kết luận rằng biến đổi khí hậu làm tăng khả năng xảy ra một mùa hè kỳ dị như vậy “lên khoảng 30 lần”.

Tuần này, nhiều vùng của Ấn Độ đã được cảnh báo sóng nhiệt. Các trường học và cao đẳng đóng cửa ở hầu hết khu vực của bang Tây Bengal. Delhi ngột ngạt trên 40 độ C trong ngày thứ hai liên tiếp.

Ấn Độ không đơn độc trong việc đối mặt với các nguy cơ về nhiệt. Thái Lan đã lập kỷ lục quốc gia đáng ngại khi nhiệt độ lên tới 45 độ C trong tuần này. Một số trạm thời tiết ở Trung Quốc cũng phá kỷ lục nhiệt độ trong tháng này.