Các chuyên gia khuyến cáo người bệnh đái tháo đường cần làm xét nghiệm kiểm tra chức năng thận hàng năm, nhằm phát hiện và điều trị suy thận mạn giai đoạn sớm.
Phát hiện suy thận do đái tháo đường
Trong một lần khám tổng quát tại Bệnh viện FV, bà L.Q. (59 tuổi, người Philippines) bàng hoàng khi nhận kết quả suy thận. Bệnh nhân có tiền sử đái tháo đường, tuy nhiên vẫn dùng thuốc ổn định đường huyết, thận không có dấu hiệu gặp vấn đề.
Khám cho bà Q., BSCKII Châu Thị Kim Liên, khoa Nội - Thận, nhận thấy xét nghiệm nước tiểu có tiểu đạm vi thể (hay còn gọi là microalbumin niệu) ở giai đoạn 2, chức năng thận giảm. Đây là dấu hiệu chỉ điểm sớm bệnh thận mạn do đái tháo đường.
Bác sĩ Liên lên phác đồ điều trị cho bệnh nhân bằng thuốc. Bà Q. được bác sĩ khoa Dinh dưỡng hướng dẫn chế độ ăn uống phù hợp để kiểm soát đường huyết. 3 tháng sau, xét nghiệm cho thấy tiểu đạm vi thể biến mất hoàn toàn, chức năng thận của bà Q. bình thường, đạm niệu âm tính.
 |
| Xét nghiệm nước tiểu microalbumin để đánh giá nguy cơ suy thận do đái tháo đường. |
“Bệnh nhân L.Q. là một trong những trường hợp may mắn, khi phát hiện sớm dấu hiệu suy thận do biến chứng bệnh đái tháo đường. Nhờ tuân thủ đầy đủ phác đồ điều trị đồng thời đáp ứng thuốc tốt nên bệnh nhân phục hồi nhanh. Nếu không được tầm soát phát hiện kịp thời có thể dẫn đến nguy cơ suy thận mạn nặng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe”, bác sĩ Liên cho hay.
Ở bệnh nhân đái tháo đường, đường huyết tăng cao có thể gây tổn thương động mạch thận và tổn thương mạch máu nhỏ trong thận, dẫn đến chức năng thận suy giảm.Theo bác sĩ Liên, do suy thận diễn tiến âm thầm và hầu như không có dấu hiệu ở giai đoạn sớm, nhiều người chủ quan không kiểm tra sức khỏe thận. Thống kê cho thấy có đến 50% người mắc suy thận giai đoạn cuối đang lọc máu là bệnh nhân đái tháo đường.
Phương pháp điều trị
Bệnh thận mạn là bất thường về cấu trúc hoặc chức năng thận kéo dài trên 3 tháng, với biểu hiện như tiểu ra đạm (sẫm màu), tiểu ra máu, phù nề chân tay, bệnh nhân có bất thường về cặn lắng nước tiểu, bất thường trên siêu âm thận, sinh thiết thận. Ngoài ra, bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh thận mạn khi độ lọc cầu thận dưới 60 ml/ph.
Bệnh thận mạn có 5 giai đoạn xếp theo độ lọc cầu thận. Theo đó, với giai đoạn từ 1 đến 4, bệnh nhân được điều trị bảo tồn thông sử dụng thuốc và thay đổi chế độ ăn uống hoặc phương pháp hỗ trợ khác. Riêng giai đoạn cuối (giai đoạn 5), ngoài sử dụng thuốc và thay đổi chế độ ăn uống, bệnh nhân được xem xét chỉ định lọc máu hoặc thay thế thận.
Việc điều trị thay thế thận có 3 cách: Chạy thận nhân tạo, lọc màng bụng và ghép thận. Do đó, điều trị cho bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối khó khăn và tốn kém.
“Việc ghép thận cho người đái tháo đường còn nhiều hạn chế, vì hệ thống mạch máu của họ xơ vữa nhiều. Do vậy, tỷ lệ thành công thấp hơn, cần cân nhắc thật kỹ lưỡng”, bác sĩ Liên cho hay.
 |
| 5 giai đoạn của bệnh suy thận. Ảnh: Michigan Kidney Consultants, P.C. |
Trong điều trị bệnh thận mạn do đái tháo đường, thuốc ức chế men chuyển và thuốc chẹn thụ thể là phương pháp điều trị phổ biến, có tác dụng giảm bớt đạm niệu. Vào năm 2023 với sự bùng nổ của nhóm ức chế SGLT2 và năm 2024 có thêm sự xuất hiện của nhóm ức chế RAS dành cho những bệnh nhân có bệnh thận mạn, việc điều trị bệnh thận hiệu quả hơn. Bệnh viện FV nhập đầy đủ các loại thuốc điều trị bệnh thận mạn tính mới nhất theo đúng phác đồ mà trên thế giới cũng như Bộ Y tế khuyến cáo.
Ngăn ngừa thận mạn ở bệnh nhân đái tháo đường
Theo bác sĩ Liên, điểm mấu chốt trong điều trị thận mạn do đái tháo đường là phát hiện sớm để đưa chức năng thận trở lại trạng thái bình thường. Nếu phát hiện trễ, bệnh nhân bước vào giai đoạn tiểu đạm macro - tức tiểu đạm có thể thấy trên xét nghiệm nước tiểu thông thường hoặc độ lọc cầu thận quá thấp, sẽ khó điều chỉnh để thận hoạt động bình thường.
 |
| BSCKII Châu Thị Kim Liên khuyên bệnh nhân đái tháo đường tầm soát phát hiện sớm biến chứng thận mạn. |
Khi được chẩn đoán mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2, bệnh nhân cần tầm soát luôn bệnh thận mạn bằng xét nghiệm Albumin/Creatinine (ACR) và theo dõi định kỳ mỗi 6 tháng hoặc mỗi năm một lần. Tuy nhiên, một số bệnh viện ở tuyến tỉnh, tuyến địa phương vẫn chưa có xét nghiệm này, khiến bệnh nhân bỏ qua giai đoạn vàng điều trị dứt điểm.
Chế độ ăn uống cho người bị bệnh thận mạn do đái tháo đường là yếu tố quan trọng giúp kiểm soát bệnh. Nếu chức năng thận giảm, bệnh nhân nên giảm bớt lượng đạm trong chế độ ăn.
“Đối với người đái tháo đường, quan trọng nhất là giữ đường huyết ở mức ổn định. Chế độ ăn của họ phải theo chế độ ăn dành cho người đái tháo đường, đồng thời sử dụng thuốc do bác sĩ chuyên khoa chỉ định nhằm giữ đường huyết ở mức ổn định”, BS Liên khuyến cáo.
Để tìm hiểu về điều trị bệnh thận mạn do đái tháo đường, độc giả liên hệ khoa Nội - Thận hoặc số điện thoại 02854113333.
