Tôi bị đàn cá mập 'bao vây' tại Maldives

Tôi là Trần Thanh Tâm, 32 tuổi, nhiếp ảnh gia bán chuyên sống và làm việc tại TP.HCM. Tôi đam mê khám phá đại dương, đặc biệt là các loài sinh vật biển lớn.

Tháng 5, tôi có chuyến lặn kéo dài tại South Ari Atoll, Maldives – "thiên đường" của loài cá mập bảo mẫu (Nurse Shark) và cá mập voi (Whale Shark). Tôi là người Việt duy nhất trong đoàn 16 người, còn lại là các nhiếp ảnh gia đến từ Malaysia, tham gia tour chuyên biệt chụp ảnh dưới nước. Chi phí chuyến đi khoảng 3.800 USD (gần 100 triệu đồng), bao gồm cả du thuyền trên biển, thiết bị và hướng dẫn viên chuyên sâu.

Tôi chọn hành trình này sau gần 5 tháng chuẩn bị, từ chọn điểm lặn, tính toán mùa di cư, thời gian hoạt động của cá mập, đến kỹ thuật nhiếp ảnh dưới nước, chú trọng ánh sáng ban đêm để ghi lại khoảnh khắc mắt người khó thấy.

"Săn" cá mập không phải cuộc chơi của những người mới. Tour yêu cầu chứng chỉ Advanced Open Water và kinh nghiệm lặn đêm ít nhất 10 lần. Ngoài ra, sức khỏe ổn định, không có bệnh lý tim mạch hay ảnh hưởng bởi áp suất. Trước mỗi buổi lặn, chúng tôi được hướng dẫn chi tiết về hành vi cá mập, cách tương tác an toàn và kỹ thuật giữ thăng bằng tránh ảnh hưởng đến sinh vật biển.

Mỗi tối, trước khi mặt trời lặn một tiếng, chúng tôi đi thuyền nhỏ đến các điểm tập trung cá mập. Nurse Shark thường tập trung thành từng bầy 5-15 con, bơi sát đáy hoặc nằm nghỉ. Chúng tôi lặn xuống khoảng 10-15 m, dùng đèn ánh sáng vàng dịu để không làm cá mập hoảng loạn. Có lúc cả đàn vây quanh, bơi chạm sát mặt nạ, cảm giác vừa hồi hộp vừa phấn khích tột độ.

Một trong những khoảnh khắc tôi không thể quên chính là khi nhiếp ảnh gia Ipah Uid Lynn (trong ảnh) – người thầy dạy kỹ thuật chụp ảnh dưới nước cho tôi – bị vây quanh bởi 10 con Nurse Shark. Chúng dài khoảng 2–3 m, nặng gần 100 kg, tính cách hiền lành và cực kỳ tò mò, thường chỉ cắn khi bị khiêu khích mạnh. Cảnh tượng đó chỉ kéo dài vài chục giây, nhưng cho thấy sự tôn trọng không lời giữa con người và thiên nhiên. Bức ảnh được Shark Guardian – tổ chức bảo tồn cá mập có trụ sở tại Anh – chia sẻ trên nền tảng của họ.

Tôi sử dụng thiết bị chuyên dụng chụp bức ảnh đó - một khoảnh khắc ngưng đọng giữa dữ dội và tĩnh lặng, giữa bản năng sinh tồn và lòng tò mò vô hạn. Không flash, không ánh sáng làm cá mập giật mình, chỉ ánh sáng tự nhiên được kiểm soát bằng tay. Kỹ năng quan trọng nhất là kiểm soát hơi thở, không bơi loạn xạ và luôn giữ khoảng cách tôn trọng, giữ độ nổi ổn định và tránh chuyển động mạnh. Dưới đáy biển, đôi khi chỉ một cú đạp chân sai hướng đủ phá hỏng một khoảnh khắc, hoặc tệ hơn là phá vỡ sự bình yên dưới đáy biển.

Khoảnh khắc gây chú ý vì vừa dữ dội vừa dịu dàng, cả đàn cá mập vây quanh nhưng không có sự hung dữ. Thông qua bức ảnh, tôi muốn góp phần lan toả thông điệp: "Chúng ta không cần phải sợ cá mập. Chúng ta cần phải bảo vệ chúng".

Chuyến lặn biển lần này mang đến nhiều thách thức: nước lạnh, dòng chảy ngầm mạnh, áp lực thiết bị dưới nước, ánh sáng, thời cơ – chỉ cần trễ vài phút là mất hình ảnh quý giá. Tôi phải luôn giữ tinh thần tỉnh táo trong những lần lặn đêm nhiều ngày liên tục.

Nhưng sau tất cả, tôi nhận ra thế giới dưới nước có một ngôn ngữ riêng, gần như chưa bao giờ có bất kỳ loài sinh vật biển nào muốn làm hại chúng ta cho dù đó là loài săn mồi đỉnh cao. Tôi học được cách kiên nhẫn, cách quan sát và quan trọng nhất là đôi khi đứng yên mới là cách đến gần nhất với thiên nhiên.