Sinh ra và lớn lên ở Mỹ, Julia Mio Inuma trải qua nhiều cú sốc văn hóa từ khi trở về Nhật Bản sinh sống vào năm 2006.
Một trong số đó là việc phải đổi họ sau khi lấy chồng vào 3 năm trước. Theo luật pháp Nhật Bản, các cặp vợ chồng kết hôn không được phép có họ riêng biệt và phải chọn cùng chuyển về họ chồng hoặc họ vợ.
Thực tế khoảng 96% chọn họ của người đàn ông, theo The Washington Post.
"Ở nơi làm việc, người Nhật thường chỉ gọi đồng nghiệp bằng họ, thay vì tên. Ngay sau khi kết hôn, tôi từ Onishi-san (họ của tôi) đã trở thành Inuma-san (họ của chồng tôi)", Julia nói.
 |
| Julia Mio Inuma và chồng cô, Hironori Inuma, trong đám cưới của họ ở Tokyo ngày 29/9/2019. Ảnh: The Washington Post. |
Không chỉ vậy, cô còn phải thay đổi họ của mình trên tất cả giấy tờ, từ tài khoản ngân hàng, hộ chiếu, thẻ tín dụng đến tài khoản thành viên trực tuyến.
Dưới sự hướng dẫn chi tiết, chính xác của bạn bè, những cô gái đã kết hôn, Julia đã tự mình thực hiện quá trình thay đổi danh tính này. Trong khi đó, chồng cô hầu như không biết gì.
Đánh mất danh tính
Tuy nhiên thay đổi họ trên giấy tờ chỉ là một phần, điều khó khăn hơn với phụ nữ Nhật Bản là phải làm quen với danh tính mới trong công việc, cuộc sống sau khi kết hôn.
Vào thời điểm đó, sếp của Julia nói rằng cô có thể sử dụng họ của mình tại nơi làm việc. Nhiều phụ nữ khác cũng làm điều này. Nhưng công ty cho biết địa chỉ email của cô phải là họ tên hợp pháp mới.
Mường tượng được sự bất tiện, nhầm lẫn vì họ tên không thể thống nhất, Julia quyết định sử dụng họ chồng ở nơi làm việc.
"Đó là cảm giác mất mát. Nó giống như tôi phải nhấn nút khởi động lại sự nghiệp của mình".
Những khách hàng cũ đã bối rối trước cái tên mới của Julia. Những người khác không thể nhận ra cô khi họ tên mới xuất hiện trong cuộc trò chuyện.
 |
| Luật pháp Nhật Bản quy định các cặp vợ chồng phải thống nhất họ khi về chung một nhà. Ảnh: Pinterest. |
Các chính trị gia Nhật Bản, đa số là nam giới, từ trước đến nay luôn phản đối các cặp vợ chồng có họ riêng biệt. Những người này lập luận rằng điều đó sẽ “phá vỡ sự thống nhất của một gia đình”.
Linda White - giáo sư nghiên cứu Nhật Bản tại Đại học Middlebury (Mỹ) - chia sẻ: “Một phụ nữ không muốn lấy họ chồng sẽ phá vỡ nhiều hơn một gia đình hạt nhân - đó là ý tưởng về gia đình”.
Bà giải thích dựa trên cách vận hành của Koseki (hệ thống đăng ký gia đình truyền thống của Nhật). Theo đó, các hộ gia đình chỉ có một họ giúp duy trì quyền kiểm soát gia trưởng ở mọi nơi, trong đó có chỗ làm việc.
Tháng trước, bà Tamayo Marukawa - Bộ trưởng Trao quyền Phụ nữ và Bình đẳng giới Nhật Bản - đã bị chỉ trích sau khi tham gia một chiến dịch với 49 nhà lập pháp khác, trong đó có 43 người là nam giới, để phản đối việc cho phép phụ nữ giữ tên khai sinh sau khi kết hôn.
Tomoko Takahashi, giáo sư luật gia đình tại Đại học Seikei ở Tokyo, đã gọi bà Marukawa là ví dụ về những phụ nữ vươn lên trong giới cầm quyền Nhật Bản bằng cách "định vị mình trong câu lạc bộ đàn ông, vì vậy họ không thực sự muốn thay đổi".
"Chúng tôi không thể tìm thấy Onishi"
Thế nhưng, áp lực thay đổi đang ngày càng lớn. Một cuộc thăm dò ý kiến trực tuyến vào tháng 11/2020 cho thấy 70% số người được hỏi ủng hộ quyền có họ riêng của các cặp vợ chồng.
Ayano Sakurai, nhà hoạt động bình đẳng giới, đã viết bản kiến nghị về việc không thay đổi họ sau khi kết hôn và thu hút hơn 30.000 chữ ký chỉ trong 5 ngày.
Lập gia đình 3 năm trước, Sakurai cho biết: "Tôi như trở về con số 0 vì phải thay đổi họ theo chồng và bắt đầu mọi thứ để xây dựng một danh tính hoàn toàn mới".
 |
| Những người vận động thay đổi luật để các cặp vợ chồng giữ họ của mình sau khi kết hôn, bên ngoài tòa án tối cao của Nhật Bản ở Tokyo. Ảnh: Getty. |
Chính những lời kêu gọi thay đổi ngày càng mạnh mẽ đã buộc chính phủ Nhật Bản phải xem xét một "hệ thống họ chọn lọc", trong đó các cặp vợ chồng đã kết hôn có thể giữ họ của mình.
Ngày 5/3, Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền thông báo sẽ thành lập một nhóm để thảo luận về chủ đề này. Thế nhưng, người đứng đầu hội đồng nghiên cứu, Hakubun Shimomura, cho biết nhóm sẽ chỉ gồm nam giới và được điều phối bởi một người nào đó "trung lập".
Sau hai năm mang họ của chồng, Julia vẫn khiến bạn bè cảm thấy bối rối khi cô đặt chỗ tại các nhà hàng. Họ tiếp tục tìm bàn của Onishi (họ cũ của cô).
Những người giao hàng cũng gặp khó khăn. Các đơn hàng không thể giao luôn để lại lời nhắn: "Chúng tôi không thể tìm thấy Onishi".
"Onishi đang dần biến mất. Bây giờ tôi phải tiếp tục cố gắng tạo dấu ấn với tư cách là Julia Mio Inuma".
