 |
Anh dần chìm vào hôn mê, mơ màng nghĩ về hiệu quả mà vaccine Covid-19 mang lại cho nhân loại.
Đó là chia sẻ của Ian Haydon (29 tuổi, ở Seattle) - tình nguyện viên tham gia thử nghiệm giai đoạn một vaccine Covid-19 của Công ty Dược phẩm Moderna (Mỹ). Phải dừng thử nghiệm sớm nhưng anh vẫn tin tưởng vào chế phẩm sinh học này.
"Tôi có cơ hội giúp đỡ người khác"
Kể về hành trình tiêm loại vaccine thế giới mong chờ, Haydon chia sẻ trên Washington Post: "Tôi nghe nhiều người nói về nó và ma thuật mà vaccine tạo ra. Nhưng đây không phải 'viên đạn bạc'. Nó là khoa học và cần thu thập dữ liệu. Đồng nghĩa nó cần thử và sẽ có xác suất sai sót. Tôi chấp nhận điều đó khi tham gia thử nghiệm vaccine phòng Covid-19".
Ian Haydon chọn tham gia bởi quá chán khung cảnh đổ nát của Seattle khi Covid-19 tàn phá. "Đại dịch đã nghiền nát thành phố. Ông cố tôi mất vì cúm Tây Ban Nha năm 1918 khi mới 23 tuổi. Tôi đặt niềm tin vào khoa học và thử nghiệm này", Haydon nói.
Cũng như Haydon, Karen Tibbals (65 tuổi, ở Washington) nghe tin Mỹ cần hơn 100.000 tình nguyện viên cho thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối của 4 loại vaccine phòng Covid-19, bà quyết định tham gia.
Ở tuổi 65, Tibbals mắc bệnh viêm khớp dạng thấp. Đây là yếu tố tăng nguy cơ biến chứng nặng khi nhiễm SARS-CoV-2. Là giám đốc tiếp thị dược phẩm nghỉ hưu, người phụ nữ này đã trực tiếp theo dõi thử nghiệm lâm sàng của hai công ty Novartis và Merck.
Một số vaccine phòng Covid-19 yêu cầu truyền vật chất di truyền từ virus SARS-CoV-2 vào cơ thể để đẩy nhanh phản ứng miễn dịch. Nhưng điều đó không làm Tibbals sợ hãi. Người phụ nữ này đăng ký qua website của Mạng lưới Phòng chống Covid-19 (COVPN), Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Mỹ.
Tom Smith, 62 tuổi, ở Raleigh, New York, rất háo hức đăng ký tiêm thử vaccine Covid-19. Ông biết điều đó có thể gây lo lắng cho thành viên trong nhà. Smith tin rằng mình làm đúng và nó sẽ giúp ích cho nhiều người.
COVPN là đơn vị tìm kiếm, quản lý các tình nguyện viên thử nghiệm vaccine. Công ty Moderna bắt đầu thử nghiệm lâm sàng trên người vào tháng 7. Một số doanh nghiệp khác sẽ bắt đầu quá trình này từ tháng 8 đến tháng 12.
Michele Andrasik, nghiên cứu viên tại Fred Hutchinson Cancer, cho biết mỗi công ty sẽ cần khoảng 30.000 tình nguyện viên, nhất là giai đoạn cuối.
 |
| Ian Haydon, 29 tuổi, ở thành phố Seattle, một trong 3 tình nguyện viên gặp tác dụng phụ mạnh khi thử nghiệm vaccine phòng Covid-19. Ảnh: Washington Post. |
Người tiêm thử vaccine Covid-19 sẽ gặp tình trạng đau cánh tay, sốt nhẹ, nhức cơ. Đây là tác dụng phụ điển hình khi thử nghiệm mọi loại vaccine. 45 tình nguyện viên trong giai đoạn một của Moderna gặp cơn ớn lạnh, đau đầu, mệt mỏi.
Nhóm nghiên cứu theo dõi tình hình của người tham gia qua điện thoại hàng tuần, kèm theo nhật ký điện tử. "Nếu họ có triệu chứng giống khi mắc Covid-19, chúng tôi sẽ tới nhà khám, thu thập mẫu dịch hầu họng và theo dõi tiếp", đại diện Moderna nói.
22h30, tôi chuẩn bị đi ngủ thì bắt đầu thấy ớn lạnh. Mồ hôi túa ra còn tôi thì run lên. Cả đêm đó tôi không thể ngủ được với nhiều cơn buồn nôn, đau đầu, đau cơ.
Ian Hayon, 29 tuổi, ở Seattle.
Ian Haydon là một trong 3 người bị phản ứng nặng nhất khi tiêm thử vaccine phòng Covid-19. 12 giờ sau khi tiêm liều thứ 2, người đàn ông này sốt 39,5 độ C.
"22h30, tôi chuẩn bị đi ngủ thì bắt đầu thấy ớn lạnh. Mồ hôi túa ra còn tôi thì run lên. Cả đêm đó tôi không thể ngủ được với nhiều cơn buồn nôn, đau đầu, đau cơ", Hayon kể lại.
Đêm đó, người đàn ông Mỹ mê sảng và không ngừng lẩm bẩm: "Cảm giác hiện tại có ý nghĩa với vaccine chứ?".
4h, bạn gái Haydon gọi điện đến đường dây nóng của Moderna. Họ kết luận cơ thể Haydon phản ứng quá mức khi tiêm liều cao. Sau khi uống thuốc, anh được cho về nhà.
"Mục đích của thử nghiệm giai đoạn một là tìm ra các vấn đề sức khỏe. Tôi đã được chăm sóc y tế đầy đủ và không hối hận khi tham gia chương trình này", Haydon nói.
 |
| Tác dụng phụ là điều các tình nguyện viên có thể gặp phải khi thử nghiệm mọi loại vaccine. Ảnh: Forbes. |
3 giai đoạn thử nghiệm lâm sàng vaccine trên người
Theo NY Times, thử nghiệm vaccine gồm 3 giai đoạn chính.
Giai đoạn một tập trung vào tính an toàn. Nếu tham gia, bạn có thể là một trong những người đầu tiên tiêm thử chế phẩm sinh học được mong chờ nhất. Các nhà nghiên cứu theo dõi vaccine có ảnh hưởng tiêu cực đến tình nguyện viên hay không, ví dụ như sốt hay chóng mặt. Thông thường, sau một năm, bạn sẽ được kiểm tra định kỳ.
Giai đoạn 2 có quy mô lớn hơn, thường là vài trăm người. Nhóm nghiên cứu theo dõi các tác dụng phụ có thể xảy ra với người tiêm thử. Đồng thời, họ kiểm tra vaccine có tạo ra các phản ứng miễn dịch hay không.
Giai đoạn 3, các nhà nghiên cứu sẽ kết luận vaccine có hoạt động hay không. Hàng chục cho tới hàng trăm nghìn người sẽ được chọn lựa tham gia tiêm thử. Thông thường, 2/3 trong số đó được tiêm vaccine. Số còn lại chích ngừa giả dược hoặc chế phẩm thay thế khác.
Theo Tibbals, người có bệnh nền, cao tuổi là đối tượng ưu tiên thử nghiệm vaccine Covid-19. Họ là những người dễ bị tổn thương nhất nếu nhiễm SARS-CoV-2.
Ngoài ra, người Mỹ gốc Phi, người Mỹ bản địa, nhóm nhân công làm việc ở những khu vực dễ lây nhiễm (nhà máy đóng gói thịt tươi sống, các lò mổ) cũng nằm trong đối tượng ưu tiên.
Tuy nhiên, một số tình nguyện viên không đủ điều kiện tham gia thử nghiệm. Họ là người đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, điều trị bệnh mạn tính.
Today dẫn lại nghiên cứu của Moderna liệt kê những điều kiện chọn tình nguyện viên thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 vaccine Covid-19, bao gồm:
- Người trưởng thành ở mọi lứa tuổi, có nguy cơ lây nhiễm virus SARS-CoV-2 cao.
- Thử nghiệm chấp nhận người khỏe mạnh lẫn người có bệnh lý từ trước nhưng sức khỏe đang ổn định.
- Phụ nữ có thể tham gia với điều kiện sử dụng biện pháp tránh thai và không quan hệ tình dục trong 4 tháng.
- Nam giới không hiến tặng tinh trùng trong thời gian tiêm thử nghiệm vaccine.
 |
| Ian Haydon vẫn tin tưởng vào vaccine phòng Covid-19. Mẹ của anh đang tham gia thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3. Ảnh: UW Biochemistry. |
Tại Moderna, 50% tình nguyện viên được tiêm vaccine phòng Covid-19. Số còn lại chủng ngừa bằng giả dược. Sau 28 ngày, họ được tiêm mũi thứ 2.
Các tình nguyện viên được lấy dịch hầu họng và máu để xét nghiệm. Họ sẽ được theo dõi sức khỏe định kỳ trong vòng 2 năm kể từ mũi tiêm nói trên.
GS.TS Richard Novak (Đại học Illinois), điều tra viên của dự án thử nghiệm lâm sàng tại Moderna, cho biết tất cả tình nguyện viên sẽ nhận được cảnh báo họ có thể nhiễm SARS-CoV-2. Tỷ lệ 50% người được tiêm giả dược nhằm tìm người có nguy cơ mắc bệnh cao.
Nhóm nghiên cứu sẽ so sánh tỷ lệ lây nhiễm giữa người tiêm vaccine chống Covid-19 và số còn lại.
GS.TS William Schaffner (Đại học Vanderbilt) cho biết: "Bất chấp nhu cầu khẩn cấp về vaccine phòng Covid-19, tình nguyện viên hãy yên tâm rằng chúng tôi tuân thủ các biện pháp an toàn". Theo ông, các thử nghiệm lâm sàng luôn có hội đồng giám sát chặt chẽ. Nếu xuất hiện phản ứng bất lợi ở mức độ nào đó, thử nghiệm có thể bị dừng lại.
Tính đến cuối tháng 7, hơn 154.000 người đã tình nguyện tham gia thử nghiệm vaccine Covid-19 qua cổng COVPN.
