 |
| Sự phổ biến của kim cương nhân tạo kéo theo một bài toán xã giao mới trong xã hội. Ảnh: Say Straight/Pexels. |
Khi Lizbeth Hernandez (35 tuổi), một nhân viên marketing kiêm nhà sáng tạo nội dung, đang ngồi ăn trưa tại một quầy hàng ở Los Angeles (Mỹ), một nữ nhân viên phục vụ cất lời khen chiếc nhẫn đính hôn của cô: một viên kim cương cắt tầng nổi bật, hơn 3 carat, được chế tác theo kiểu Đông - Tây, trên nền một chiếc nhẫn vàng.
Hernandez vừa kịp nói lời cảm ơn thì người phụ nữ ngồi cạnh cô nói chen vào: "Đó có phải là kim cương nhân tạo không?"
Hernandez quay lại và trả lời rằng nó hoàn toàn tự nhiên, nhưng người phụ nữ lại tỏ ra nghi ngờ và còn nói rằng việc thừa nhận mình sở hữu một viên kim cương nhân tạo không có gì sai.
Hernandez bị sốc và kết thúc cuộc trò chuyện. Sau này, cô cho biết trên Washington Post: "Việc nhiều người thắc mắc vì sao một phụ nữ trẻ sở hữu một viên kim cương lớn như vậy khá phổ biến. Nhưng thật thô lỗ khi hỏi liệu nó có 'thật' hay không".
Tại Mỹ, kim cương nhân tạo đang xuất hiện ngày càng nhiều với giá rẻ và số lượng dồi dào. Năm 2015, kim cương nhân tạo là một ngành công nghiệp có giá trị dưới 1 tỷ USD. Hiện nay, nhà phân tích ngành kim cương Paul Zimnisky ước tính con số đó vào khoảng 40 tỷ USD trên toàn cầu.
Signet Jewelers, công ty mẹ của các nhà bán lẻ nổi tiếng như Kay, Jared, Zales, Blue Nile và James Allen, đã ước tính đầu năm nay rằng kim cương nhân tạo sẽ chiếm hơn một phần ba tổng doanh thu dịch vụ cưới của công ty vào năm 2025, trong khi giá của loại kim cương này càng lúc càng rẻ.
Kích thước kim cương ngày càng lớn
Khi kích thước của viên kim cương trên những chiếc nhẫn đính hôn ngày càng phình to, một vấn đề nan giải về nghi thức xã giao đang nổi lên: Bạn có thể hỏi liệu một viên kim cương có phải là nhân tạo hay không? Và nếu bạn hỏi thì bạn thực sự đang muốn biết điều gì?
 |
| "Kim cương thật hay nhân tạo?" trở thành câu hỏi xã giao phổ biến trong bối cảnh ngành đá quý phát triển mô hình "nuôi cấy". Ảnh minh họa: Tima Miroshnichenko/Pexels. |
Trong nhiều thập kỷ, một carat nguyên khối là kích thước tiêu chuẩn cho một viên kim cương trên nhẫn đính hôn ở Mỹ. Nhưng theo công ty chuyên về trang sức Brilliant Earth, kích thước mặc định cho một viên kim cương, dù là nhân tạo hay tự nhiên, đã tăng gấp đôi.
“Tôi cho rằng 2 carat là kích thước cơ sở cho hầu hết mọi hình dạng”, Michelle Walker, một quản lý trải nghiệm khách hàng, chia sẻ khi cô ấy đang nghiêng người bên một tủ trang sức. Tuy nhiên, trên khắp nước Mỹ, kích thước phổ biến của kim cương nhân tạo đã tăng lên đến 3, 4, thậm chí là 5 carat.
Giá cả đá quý là yếu tố quyết định
Walker cho biết các cặp đôi thường đến mua nhẫn khi đã quyết định lựa chọn giữa kim cương nhân tạo hay kim cương tự nhiên.
Cả hai đều có những điểm hấp dẫn riêng. Kim cương tự nhiên là hiện vật của sự vĩnh cửu, được hình thành trong lòng đất từ rất lâu và được định sẵn sẽ tồn tại lâu hơn chúng ta. Giá trị của sự lãng mạn này hầu như không cần phải chứng minh.
Những viên kim cương nhân tạo tương tự có thể được lấy ra khỏi phòng thí nghiệm chỉ trong vài tuần. Nhưng nếu những viên kim cương nhân tạo thiếu đi tính vĩnh cửu lãng mạn đó, chúng lại được bù đắp bằng giá cả phải chăng.
Khi Brilliant Earth bắt đầu bán kim cương nhân tạo vào năm 2012, giá của chúng chỉ thấp hơn một chút so với kim cương tự nhiên. Tuy nhiên, ngày nay, khi công nghệ nuôi cấy kim cương - được phát triển lần đầu tiên vào đầu thế kỷ 20 - phát triển mạnh mẽ, kim cương nhân tạo đang tràn ngập thị trường và đẩy giá xuống thành thấp.
Đối với hai viên kim cương 2 carat, gần như hoàn hảo, tròn sáng, màu sắc gần như giống hệt nhau, viên được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm được bán với giá 2.380 USD, trong khi viên còn lại, một viên kim cương tự nhiên, có giá bán 22.000 USD. Một người bình thường gần như không thể phân biệt được giữa hai loại.
Tom Moses, Phó chủ tịch điều hành kiêm giám đốc nghiên cứu và phòng thí nghiệm của Viện Đá quý Mỹ (GIA), cho biết khoảng 90% kim cương nhân tạo mà GIA phân loại có cùng màu sắc và độ tinh khiết với kim cương tự nhiên được phân loại cao nhất.
 |
| Kim cương có kích thước lớn thường bị nghi ngờ là kim cương nhân tạo. Ảnh: Arjiv Exports/Pexels. |
Đầu những năm 1940, GIA đã giới thiệu khái niệm "bốn chữ C" trong việc phân loại kim cương: kiểu cắt, màu sắc, độ tinh khiết và carat. Carat đo trọng lượng của kim cương, trong khi chuyên gia đá quý GIA sẽ đánh giá cấp độ của mỗi chữ C còn lại.
Ngay trong mùa Thu năm nay, cơ quan thẩm định đá quý 94 năm tuổi này đã thiết lập một hệ thống phân loại bổ sung cho kim cương nhân tạo, phân loại chúng thành các loại "Tiêu chuẩn" (dành cho những viên kim cương thường có điểm C thấp hơn) và "Cao cấp" (dành cho những viên kim cương chất lượng cao hơn). Do phạm vi chất lượng khi phân loại kim cương nhân tạo nhỏ hơn, nên cấu trúc này cố gắng làm nổi bật sự khác biệt.
Một số người ủng hộ kim cương nhân tạo lo ngại rằng biện pháp này cũng sẽ bảo vệ vị thế cao cấp được cho là của kim cương tự nhiên. Tuy nhiên, nhiều người tiêu dùng trẻ tuổi - đang phải đối mặt với nghi thức cầu hôn đắt đỏ lại bất ngờ có cơ hội tiết kiệm hàng chục nghìn USD - lại không quan tâm.
Câu hỏi xã giao khó trả lời
Beth Gerstein, đồng sáng lập kiêm CEO Brilliant Earth, cho biết: “Với cùng ngân sách, một viên kim cương nhân tạo 2 carat có thể cho kích thước tương đương kim cương tự nhiên 1 carat. Chúng tôi thường nghe khách hàng nói: ‘Khi nhìn bằng mắt thường, gần như không thấy khác biệt, vậy tại sao không chọn viên lớn hơn?’”.
Tuy nhiên, điều này cũng dẫn đến định kiến rằng kim cương kích thước lớn thường bị mặc định là nhân tạo.
Caroline Sacks, nhà sáng tạo nội dung 29 tuổi sống tại Brooklyn (New York, Mỹ), đính hôn vào năm ngoái và bắt đầu đeo chiếc nhẫn gắn kim cương hình bầu dục hơn 4 carat. Cô không ngần ngại chia sẻ nguồn gốc viên đá khi được bạn bè và người theo dõi hỏi.
Dù vậy, sau khi trả lời rằng đây là kim cương nhân tạo, đôi lúc cô vẫn nhận được những câu hỏi hàm ý như “bạn mua hay thuê”, như một cách kiểm chứng địa vị.
Cuộc tranh luận giữa kim cương tự nhiên và kim cương nhân tạo không chỉ xoay quanh yếu tố đẳng cấp. Người phản đối kim cương tự nhiên nhấn mạnh vấn đề đạo đức trong khai thác, trong khi người phản đối kim cương nhân tạo lo ngại lượng năng lượng lớn cần để tạo ra loại đá này.
Trước câu hỏi “Có nên hỏi đó là kim cương thật hay kim cương nhân tạo?”, Lizzie Post, đồng chủ tịch Viện Emily Post (Mỹ), đưa ra khuyến nghị: “Xin đừng đặt câu hỏi này. Đó không phải việc của bạn, và việc viên đá là tự nhiên hay nhân tạo không làm thay đổi vẻ đẹp của chiếc nhẫn”.
Giới tinh hoa xuất bản định hình văn hóa Mỹ
Cuốn Empire of the Elite hé lộ cách Condé Nast, dưới thời Si Newhouse Jr, biến các tạp chí Vogue, Vanity Fair hay New Yorker thành biểu tượng văn hóa cao cấp Mỹ bằng việc pha trộn xa xỉ với yếu tố văn hóa đại chúng. Chiến lược đưa ngôi sao pop, truyền hình và giật gân vào thế giới thượng lưu giúp định hình thẩm mỹ yuppie, trước khi quyền lực xuất bản suy giảm vì khủng hoảng, mạng xã hội và thay đổi hệ giá trị.
