|
|
Công nghệ thông tin là lĩnh vực có tính đào thải cao. Ảnh minh hoạ: Phương Lâm. |
Theo khảo sát Nơi làm việc tốt nhất Việt Nam năm 2024 của công ty tư vấn thương hiệu tuyển dụng Anphabe, độ tuổi trung bình của người lao động trong ngành Công nghệ thông tin & Thương mại điện tử là 30,8 tuổi. Đối với riêng phòng ban IT tại các doanh nghiệp khác nhau, độ tuổi trung bình là 29,4 tuổi.
Bà Thanh Nguyễn, Giám đốc Điều hành và Truyền cảm hứng hạnh phúc Anphabe, nhận định độ tuổi trung bình của nhân sự IT thấp hơn một số ngành khác do tốc độ đổi mới nhanh của lĩnh vực này.
Đặc biệt, ở các công ty công nghệ lớn, sự trẻ hóa không phải xu hướng mới mà là đặc điểm chung của ngành. Đây không chỉ là tình trạng riêng của Việt Nam mà còn phổ biến trên toàn cầu.
Tình trạng này thậm chí trở thành một hiện tượng ở Trung Quốc, nơi nhiều doanh nghiệp công nghệ ưu tiên tuyển dụng lao động trẻ. Theo nền tảng tuyển dụng Maimai, tuổi trung bình của nhân sự tại ByteDance là 27, Kuaishou là 28, trong khi Didi có tuổi trung bình cao nhất với 33.
Độ tuổi trung bình thấp do dâu?
Trao đổi với Tri Thức - Znews, bà Thanh Nguyễn cho biết hiện chưa có khảo sát cụ thể để lý giải trực tiếp về độ tuổi trung bình thấp của nhân sự IT. Tuy nhiên, đặc thù của ngành công nghệ có thể phần nào giải thích xu hướng này.
Thứ nhất, công nghệ thay đổi liên tục, đòi hỏi nhân sự phải cập nhật nhanh chóng để theo kịp xu hướng. Với đặc điểm này, người lao động trẻ tuổi, nhạy bén, linh hoạt hơn tất yếu có lợi thế trong quá trình tuyển dụng.
Thứ hai, áp lực công việc trong ngành IT có sự khác biệt đối với các vị trí. Những lĩnh vực như lập trình, vận hành hệ thống và bảo mật thường có cường độ làm việc tương đối cao, yêu cầu sức khỏe và sức bền lớn.
 |
| Tốc độ thay đổi nhanh của ngành công nghệ đòi hỏi nhân sự phải nhanh nhạy, linh hoạt. Ảnh minh hoạ: Cottonbro Studio/Pexels. |
Thứ ba, lĩnh vực IT được đánh giá là có tính cạnh tranh cao, nhiều vị trí đòi hỏi kỹ năng chuyên môn sâu, nhưng khi công nghệ thay đổi, kỹ năng cũ có thể lỗi thời. Điều này đòi hỏi nhân sự thường xuyên trang bị kiến thức mới để duy trì lợi thế nghề nghiệp.
Thứ tư, nhiều doanh nghiệp trong ngành này ưu tiên tuyển dụng nhân sự có sức bền, khả năng học hỏi nhanh và tinh thần đổi mới cao. Vì vậy, người lao động trẻ thường có ưu thế hơn trong giai đoạn tuyển dụng.
Làm gì để tồn tại?
Theo bà Thanh Nguyễn, nhân sự IT muốn tồn tại lâu trong nghề cần tập trung vào việc học hỏi liên tục, tận dụng AI để tối ưu công việc và phát triển tư duy linh hoạt.
Báo cáo Trí tuệ nhân tạo (AI) & ứng dụng nơi công sở của Anphabe phát hành tháng 3 chỉ ra rằng 42% nhân tài cần thêm thời gian để tìm hiểu và học hỏi về AI trước khi ứng dụng vào công việc. Điều này cho thấy, để không bị đào thải, nhân sự IT phải chủ động nâng cấp kỹ năng, đặc biệt là về AI và dữ liệu.
Đồng thời, 55,7% nhân sự cũng nghiên cứu cách “đặt đề bài” hiệu quả hơn khi làm cùng AI, chứng tỏ AI không thể thay thế hoàn toàn con người mà vẫn cần sự tư duy của người dùng.
Ứng dụng AI trong ngành IT chủ yếu tập trung vào phân tích dữ liệu (37%), đảm bảo an ninh mạng (24%) và phát hiện gian lận (18%). Nhân tài IT cần tận dụng công nghệ này để tối ưu hóa quy trình làm việc, nâng cao hiệu suất và sáng tạo giải pháp mới.
Cuối cùng, để không bị AI thay thế, nhân sự IT cần phát triển tư duy linh hoạt và kỹ năng mềm. Theo khảo sát, 59% tin rằng AI sẽ hợp tác với họ để đạt hiệu quả cao hơn, nhưng vẫn có 48% lo ngại về chất lượng đầu ra khi dùng AI.
Điều này cho thấy, thay vì chỉ dựa vào kỹ thuật, nhân sự IT cần biết cách kiểm soát, tinh chỉnh và cải thiện kết quả do AI tạo ra.
Tóm lại, để có một sự nghiệp bền vững, nhân sự IT không chỉ cần giỏi về kỹ thuật mà còn phải biết học nhanh, ứng dụng AI thông minh và phát triển kỹ năng mềm.
 |
| Nhân sự trong lĩnh vực IT cần thích ứng nhanh chóng, liên tục nâng cao kỹ năng chuyên môn để tồn tại với nghề. Ảnh minh hoạ: Negative Space/Pexels. |
Tìm đường lui
Bà Thanh Nguyễn nhận định rằng trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh chóng, người lao động cần có phương án dự phòng để đảm bảo sự nghiệp bền vững. Theo khảo sát Xu hướng người đi làm 2024 của Anphabe, nhiều nhân sự trong ngành đã có những kế hoạch cụ thể để thích ứng.
Cụ thể, 64,5% chủ động nâng cao năng lực và kỹ năng để thức thời hơn, cho thấy việc liên tục học hỏi và cập nhật công nghệ mới là ưu tiên hàng đầu.Trong khi đó, 40,3% tích cực tìm kiếm cơ hội công việc mới, giúp họ linh hoạt hơn trong thị trường lao động đầy cạnh tranh.
Ngoài ra, nhiều người cũng tìm kiếm nguồn thu nhập bổ sung hoặc chuẩn bị cho những hướng đi dài hạn. 39,8% khám phá ý tưởng kinh doanh mới hoặc làm công việc phụ và 26,5% cân nhắc khởi nghiệp kinh doanh riêng. Điều này phản ánh xu hướng đa dạng hóa thu nhập, giảm rủi ro phụ thuộc vào một công việc duy nhất.
Tóm lại, để có một sự nghiệp vững chắc, người lao động không chỉ cần nâng cao kỹ năng mà còn nên chủ động tìm kiếm cơ hội mới và cân nhắc các hướng đi khác như kinh doanh hoặc khởi nghiệp.
Thực trạng “nhảy việc” trong ngành công nghệ thông tin, bao gồm cả lĩnh vực AI, không phải lúc nào cũng tiêu cực mà phụ thuộc vào mục tiêu cá nhân và điều kiện thị trường.
Cũng theo khảo sát trên, 44% nhân sự IT rời công ty vì muốn lương, thưởng cao hơn, trong khi 31% tìm kiếm môi trường văn hóa phù hợp hơn và 29% mong muốn cân bằng cuộc sống - công việc tốt hơn.
Ở từng cấp độ, lý do “nhảy việc” có sự khác biệt. Nhân viên cấp dưới thường thay đổi công việc vì cảm thấy buồn chán (27%) hoặc tìm kiếm cơ hội thăng tiến (26%). Trong khi đó, cấp quản lý trở lên lại ưu tiên nâng cấp kỹ năng, gia tăng kiến thức (25%) hoặc do môi trường làm việc thiếu sự hợp tác (25%).
Nhìn chung, “nhảy việc” có thể là quyết định hợp lý nếu giúp nhân sự đạt được mục tiêu tài chính, phát triển nghề nghiệp hoặc tìm được môi trường làm việc tốt hơn. Tuy nhiên, cần đánh giá kỹ lưỡng để tránh rơi vào vòng xoáy đổi việc liên tục mà không có định hướng dài hạn.
AI có cướp đi công việc của chúng ta?
Trong cuốn AI chuyện chưa kể, tác giả Tomoe Ishizumi cho rằng đây chỉ là công cụ tối ưu không hơn không kém. Có một điều chắc chắn rằng AI có thể thay thế phần lớn công việc mà con người đang làm hiện nay. Tuy nhiên, chúng ta không nên nghĩ máy móc sẽ cướp đi công việc của con người mà hãy nghĩ rằng máy móc sẽ làm những công việc vất vả để con người có thời gian sáng tạo hơn.
