Trước khi dịch Covid-19 xuất hiện, các nhà khoa học cũng đã chứng minh vitamin D có tác dụng dự phòng cũng như điều trị tới 95 vấn đề sức khỏe. Trong đó, bệnh cúm có thể giảm tới 90% nguy cơ nhờ loại vitamin này.
Từ đây, thời điểm dịch Covid-19 bùng phát, các nhà khoa học đã nhanh chóng nghiên cứu tác động của vitamin D với SARS-CoV-2. Kết quả, tất cả nghiên cứu đều cho thấy tỷ lệ nhiễm bệnh, diễn biến bệnh và tử vong đều liên quan hàm lượng vitamin D huyết thanh thấp.
Một số nghiên cứu còn khuyến cáo việc điều trị Covid-19 với 50.000 UI vitamin D hàng tuần sẽ mang lại hiệu quả cao. Các bằng chứng khoa học đều cho thấy vitamin D có thể làm giảm nguy cơ nhiễm trùng và tử vong.
Vitamin D ảnh hưởng tới diễn biến bệnh Covid-19
Bác sĩ Lê Quang Hào, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cho hay vitamin D là một prohormone được tổng hợp trong lớp hạ bì dưới tác dụng của tia cực tím UV B, tia nắng mặt trời.
Sau đó, chúng được vận chuyển đến gan và thận - nơi vitamin D chuyển hóa thành hormone hoạt động, chịu trách nhiệm tăng trưởng và bảo vệ cơ thể.
 |
| Vitamin D có ích cho người bệnh Covid-19. Ảnh minh họa: dimitri_karastelev. |
“Trong khoảng 30.000 mã gene trong cơ thể con người, vitamin D được chứng minh là có ảnh hưởng tới khoảng 3.000 gene. Từ đây, chúng có khả năng điều chỉnh tới hơn 1.000 quá trình sinh lý khác nhau”, BS Hào nói.
Đây cũng là lý do vitamin D ảnh hưởng tới rất nhiều bệnh lý như ung thư, tự kỷ, vấn đề về tim mạch, viêm khớp dạng thấp…
Với SARS-CoV-2, vitamin D nổi lên như một yếu tố điều chỉnh hoạt động của hệ thống miễn dịch thông qua quá trình kích thích các đại thực bào và tế bào đuôi gai.
“Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong điều chỉnh và ức chế phản ứng viêm cytokine - yếu tố gây ra hội chứng suy hô hấp cấp tính, tiêu biểu ở bệnh nhân Covid-19 diễn biến nặng, thậm chí gây tử vong”, vị chuyên gia giải thích.
Đặc điểm của vitamin D liên quan sự lây nhiễm SARS-CoV-2
BS Lê Quang Hào cho hay hệ thống miễn dịch bẩm sinh là tuyến phòng thủ đầu tiên của cơ thể chống lại các mầm bệnh xâm nhập, trong đó có virus như SARS-CoV-2.
Hệ thống này được xây dựng dựa trên sự liên kết của các thụ thể nhận dạng ban đầu để xác định các mầm bệnh.
Vitamin D trong huyết thanh làm tăng cường khả năng bảo vệ này bằng cách tạo ra các peptide kháng khuẩn, dẫn đến hiệu quả tiêu diệt và loại bỏ virus theo một số cơ chế nhất định, giúp tuyển mộ bạch cầu trung tính, bạch cầu đơn nhân hay đại thực bào và tế bào đuôi gai.
 |
| Việc bổ sung vitamin D cần có chỉ định và hướng dẫn từ bác sĩ. Ảnh minh họa: michele_blackwell. |
“Chúng tiêu diệt và loại bỏ các mầm bệnh, đồng thời khởi động phản ứng miễn dịch thích ứng”, vị chuyên gia nói.
Tuy nhiên, quá trình tổng hợp vitamin D, nếu không được kiểm soát, cũng có thể mang lại những nguy cơ nhất định, trong đó có cơn bão cytokine.
Sau quá trình nghiên cứu, hơn 100 nhà khoa học, bác sĩ và nhà chức trách đã kêu gọi tăng cường sử dụng vitamin D nhằm chống lại Covid-19. Họ đồng ý rằng mức vitamin D thấp sẽ thúc đẩy nguy cơ nhiễm nCoV, đồng thời tăng nguy cơ diễn biến nặng và tử vong.
Tại Việt Nam, nhiều bác sĩ, gia đình cũng đang sử dụng vitamin D cùng các vi chất dinh dưỡng như magie, kẽm, vitamin C… kết hợp với vaccine để tăng cường miễn dịch của cơ thể.
Dù vậy, việc lạm dụng vitamin D cũng mang đến nhiều mối nguy cho người dùng.
Liên quan vấn đề này, thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc, khoa Thận - Lọc máu, Bệnh viện Nhi Trung ương, cho hay người ngộ độc vitamin D thường có các triệu chứng của tăng canxi máu như ăn kém, giảm cân, đau bụng, nôn, táo bón, uống nhiều, đi tiểu nhiều... Trong các trường hợp nặng, tình trạng này có thể gây mất nước, đe dọa tính mạng.
Thạc sĩ Ngọc giải thích: "Khi nồng độ canxi vượt quá ngưỡng của ống thận sẽ gây ra sự kết tủa của canxi trong ống thận và vôi hóa tháp thận. Sự mất nước, giảm mức lọc cầu thận và vôi hóa tháp thận có thể làm tổn thương chức năng thận trong nhiễm toan ống thận và suy thận".
Từ đây, vị chuyên gia nhấn mạnh các loại vitamin, trong đó có vitamin D, rất cần thiết và có vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe, song nó không phải là thuốc bổ để có thể sử dụng tùy tiện hay dùng nhiều là tốt.
Việc sử dụng vitamin nên tuân thủ chặt chẽ liều lượng theo đơn thuốc của bác sĩ đối với từng trường hợp cụ thể và cần có sự giám sát, theo dõi của nhân viên y tế, qua đó tránh nguy cơ ngộ độc hay ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe.
